Drie musici in een immense locomotiefhal op de voormalige spoorwerkplaats in Tilburg. Wat microfoons, luidsprekers, dertig man publiek én een opnametechnicus. Dat waren de omstandigheden waaronder Jacqueline Hamelink, Aart Strootman en Stevko Busch de cd ‘Derelict’ opnamen. Het resultaat is fascinerend.
door Rinus van der Heijden
In Tilburg was ooit een Hoofdwerkplaats van de Nederlandse Spoorwegen gevestigd. Van 1868 tot 2011 werd er eerst stoom en later dieselmaterieel onderhouden en gereviseerd. De NS verkocht het immense complex bij het centraal station na sluiting aan de Gemeente Tilburg. Die is het nu volop aan het ontwikkelen. De Spoorzone, zoals het één kilometer lange terrein wordt genoemd, biedt vooral plek aan kunstenaars en musici. Daarnaast gaan horeca en mediabedrijven de nieuwe ‘hot spot’ van de stad vervolmaken.
Twee Tilburgse musici, celliste Jacqueline Hamelink en gitarist Aart Strootman, vatten het plan op om de gigantische afmetingen van de lege locomotiefhal op het terrein te benutten als opnamestudio voor een nieuwe cd. Zij nodigden pianist Stevko Busch uit om hun idee mede te verwezenlijken. Jacqueline Hamelink had al eerder met beide musici opgetreden, Strootman en Busch spelen hier voor het eerst met elkaar. Zonder enige voorbereiding of afspraken vooraf begon het trio op 9 september 2016 aan tweemaal drie kwartier muziek, waarvan nu ruim vijftig minuten op de cd Derelict is uitgebracht.
CD-hoes Derelict.
Driest
Het meest bijzondere aan dit drieste plan was de uitbuiting van de akoestiek van de lege hal. Dat hield meteen ook het meeste risico in, want hoe zouden drie nietige instrumenten zich in deze bovenmaatse ruimte overeind houden? Alleen al de galm was een vijand die moest worden bestreden. Maar tegelijk werd de afwijkende akoestiek onderdeel van de muziek: de stem van de hal was het element waar alle drie de musici mee speelden. Dat dit zo knap is geregistreerd komt voor rekening van opnametechnicus Kees van de Wiel, die met microfoons vlak bij de musici en andere microfoons die in de ruimte waren opgesteld erin is geslaagd de klankkleur van een concertzaal te benaderen. Elk detail is onverbiddelijk hoorbaar.
Derelict is hiermee een biologerend project geworden. Al bij de eerste klanken hóór je de ruimtelijkheid van het gebouw plus de wijze waarop de uitvoerders die in hun muziek incorporeren. Zij schromen niet om stiltes in te lassen, naast passages waarin het lijkt alsof er in de hal nog altijd aan locomotieven wordt gewerkt. Traag voortkruipende kamermuziek verheft zich langs elektronische wegen die zich verbazend mooi verhouden tot de akoestische klanken. Met dank aan de geluidseigenschappen van de speelplek en vooral de kunde van de uitvoerders om deze zo tot klinken te brengen.
Aart Strootman (gitaar) Stevko Busch (piano) en Jacqueline Hamelink (cello) spelen in de LocHal in Tilburg. Foto Paul Janssen
De cd bevat acht composities. Op de cd-hoes zijn de titels met symbolen weergegeven, maar in letters uitgedrukt bestaan ze als Portal, Dotted Stairs, Paper Kyte en Sun. Dit zijn geen synoniemen voor wild uitpakkende improvisaties, integendeel. De improvisaties zijn bedachtzaam, kleurrijk en fantasievol. Omdat de muziek in één keer werd vastgelegd, zijn dit bestanddelen die de kwaliteit van het gebodene naar een hoog niveau tillen. Aan celliste Jacqueline Hamelink kun je afhoren hoe zij gelouterd is door haar samenwerking met vooral podiumkunstenaars, aan gitarist, componist en muziektheoreticus Aart Strootman dat hij de welverdiende winnaar is van de Gaudeamus Award 2017 en aan Stevko Busch dat hij nog veel meer in zijn mars heeft dan duoconcerten met Paul van Kemenade. Het trio levert met Derelict een stukje geschiedschrijving en een klankwereld die betovert en het begrip tijd naar de achtergrond dringt.
Prijs
Kort na het uitkomen van deze bijzondere cd kreeg Jacqueline Hamelink de publieksprijs BrabantCultuur Talent uitgereikt. Diezelfde prijs ging ook naar dirigent Frank Adams en beeldend kunstenaar Marieke Vromans. De celliste-performer is ontzettend vereerd met de toekenning van deze prijs, die zij ziet als “een geweldige opsteker voor de artistieke en zakelijke stappen” die zij met haar organisatie Sounding Bodies tijdens de afgelopen periode heeft gezet. De prijs bestaat uit een geldbedrag van 2500 euro plus publiciteit die naamsbekendheid oplevert. BrabantCultuur is een samenwerkingsverband van bkkc, Kunstbalie, Brabant C, Cubiss en de provincie Noord-Brabant. De instellingen beogen hiermee de cultuur in de provincie (nog) zichtbaarder te maken voor een groot publiek.
De cd Derelict kan worden besteld via info@soundingbodies.com
Binnenkort komt ook een vinyl-versie uit, 180 gram limited edition. Belangstellenden hiervoor kunnen al inschrijven via ditzelfde mailadres.
© Brabant Cultureel 2018