Frank van Pamelen publiceerde zijn eerste thriller en laat daarin op speelse wijze zien dat hij de ‘Dan Brown-methode’ uitstekend in de vingers heeft. Het hele verhaal speelt zich af in de vierentwintig uur voorafgaand aan de troonswisseling waarbij Willem-Alexander op de troon kwam.
door JACE van de Ven
Tilburger Frank van Pamelen is een woordkunstenaar pur sang. Toonde hij dat tot nu toe voornamelijk in liedteksten en vernuftige verzen, nu heeft hij ook het genre thriller aangewend om op bizarre wijze met woorden, frasen en zinnen te goochelen. Woorden, frasen en zinnen die meestal afkomstig zijn van de grootste onzer vaderlandse dichters, Joost van den Vondel. Van Pamelen construeerde er een in mijn ogen hilarisch verhaal omheen, dat bedoeld lijkt om de draak te steken met al die ‘historische’ cryptogrammenboeken die sinds het verschijnen van De Da Vinci Code van Dan Brown in de mode zijn.
Etmaal
De complotten van Dan Brown verbazen door het feit dat alle personen in de verhalen zo slim zijn dat ze binnen de kortste keren alles weten. Je kunt in een Brown-boek bijvoorbeeld in het geniep van Rome naar een Engels plattelandsdorpje vluchten, de volgende dag zijn je achtervolgers daar ook. Of je vlucht uit het Louvre, duikt onder een stalen deur door en springt vanuit een raam op een voorbijrijdende vrachtwagen, terwijl je intussen heel je levensgeschiedenis vertelt aan iemand die toevallig met je mee rent. Het kan allemaal bij Dan Brown. Maar bij Van Pamelen kan nog meer. Hij laat zijn ingewikkeld plot in minder dan een etmaal afspelen en husselt op magistrale wijze echte feiten, verzonnen feiten, echt bestaande figuren en verzonnen personages door elkaar.
Ik had het wel aardig gevonden als hij ergens in of bij het colofon zoiets vermeldt had als ‘Alle overeenkomsten in De wraak van Vondel met bestaande personen of gebeurtenissen zijn natuurlijk louter toevallig’. Maar dat staat nergens. Dus is, in het etmaal dat het boek speelt, kroonprins Willem-Alexander niemand anders dan kroonprins Willem-Alexander en bijvoorbeeld Eberhard van der Laan niemand anders dan burgemeester Eberhard van der Laan. Een flinke rol is er ook voor prinses Mabel, al wordt zij nergens bij naam genoemd.
Frank van Pamelen. Foto Ruud Pos
Ingevlogen
Dit soort bekende namen opereert naast fictieve personen als Maaike van Reede en haar collega bij NRC-next, Thijs. Zo’n NRC-next is dan weer wel echt. Nog ingewikkelder wordt het bij de ingevlogen Vondelkenner Olivier, die de helft blijkt te zijn van de beroemde literaire tweeling Adriaan en Olivier van Leonard Huizinga. Maar deze Olivier wordt in het boek nergens Olivier genoemd, maar professor Huizinga, waarmee meteen een link wordt gelegd naar de beroemde historicus Johan Huizinga, de vader van Leonard Huizinga, waardoor je onbewust veel waarde toe gaat toekennen aan het historisch oordeel van de Olivier Huizinga in het boek.
Maaike van Reede is op haar beurt dan weer een nazaat van de stok en stut van het Nederlands staatsbestel, Johan van Oldenbarnevelt. Met andere woorden, er staat terecht op het omslag van het boek dat het ‘is een literair labyrint dat teruggaat naar de tijd van Vondel, naar de rederijkers uit de zeventiende eeuw en hun opvolgers. Op twaalf plaatsen in Amsterdam hebben zij sporen nagelaten, aanwijzingen die leiden naar het best bewaarde geheim uit de vaderlandse geschiedenis’.
Dat geheim heeft alles te maken met de troonswisseling Beatrix – Willem-Alexander. Op de vooravond en de nacht daaraan voorafgaand speelt het boek. Meer vertel ik er niet over, want wie het plot wil navertellen, moet het halve boek navertellen. Laat ik het er bij houden dat Van Pamelen goed naar Dan Brown gekeken heeft en zich uitput in cryptische omschrijvingen en enigma’s die voornamelijk door Maaike van Reede en Olivier Huizinga opgelost moeten worden. Hij gaat daar vrij ver in, waardoor het boek eigenlijk een pastiche is. Zo heb ik het althans gelezen.
Een pastiche van 356 pagina’s, blijft dat wel boeien? Ja, want ondanks dat De Wraak van Vondel zich niet kan meten aan de meest wereldvermaarde pastiche, Don Quichote, is het ridicule verhaal met elan opgeschreven en kan Van Pamelen iets wat Dan Brown niet kan, namelijk dialogen schrijven. Pak daarbij de vaak fraai verwoorde beelden en de knappe manier waarmee hij met woorden goochelt, dan is het geen opgave om het lezen van het boek vol te houden. Van Pamelen speelt een spel, hij is als schrijver een homo ludens. En daarmee zijn we terug bij de Johan Huizinga die bijna tachtig jaar geleden het boek Homo Ludens schreef. Met daarin de bekende zin: ‘Men kan bijna al het abstracte loochenen: recht, schoonheid, waarheid, goedheid, geest, God. Men kan den ernst loochenen. Het spel niet.’ En dat weet Frank van Pamelen als geen ander.
Frank van Pamelen, De Wraak van Vondel. Literaire thriller. Amsterdam: Ambo/Anthos 2015, 356 pp., met gratis app met Vondelaudiotour door Amsterdam. ISBN 978-90-263-2990-6, pb., € 19,99.
www.amboanthos.nl
http://frankvanpamelen.nl
www.youtube.com/watch?v=k25OyIcy94k
© Brabant Cultureel – december 2015