Park in Tilburg toont kunst geïnspireerd door oude meesters

Met de expositie ‘Nothing but good’ schenkt Park in Tilburg aandacht aan een blog met diezelfde naam, een initiatief van René Korten, Reinoud van Vught en Michael de Kok. Sinds december 2012 nodigt dit trio kunstenaars uit binnen- en buitenland uit een oudere (overleden) kunstenaar te noemen door wie zij zijn geïnspireerd. Op het blog verschijnen met grote regelmaat nieuwe bijdragen met beeldmateriaal en een toelichting. Over de doden niets dan goeds.

 door Irma van Bommel

Maar liefst 139 bijdragen aan het blog zijn in de expositie te zien. Op een geprint A4-tje wordt de bijdrage getoond, met daarboven, ook in ongeveer A4-formaat, een ander, vaak nieuw kunstwerk. Soms past dit werk uitstekend bij de inspirerende kunstenaar, maar niet altijd. Hoewel het wat lastig leest – de werken hangen net iets boven de gemiddelde ooghoogte, het blog net daaronder – boeit de tentoonstelling van begin tot eind. En voor wie toch rugpijn krijgt van het gebukt lezen, kan ter plekke de verzamelde geprinte blogs nalezen in een ordner of comfortabel thuis op de PC of iPad.

De expositie begint bij de meest recent overleden kunstenaar, Jeroen Bodewits, en eindigt met het oudste kunstwerk dat als inspiratiebron diende, een prehistorische grottekening. In de werken daartussen zie je de kunstgeschiedenis aan je voorbij trekken. Enkele jaren geleden kwam door een tragisch auto-ongeluk Jeroen Bodewits om het leven. Door zijn vroegtijdig overlijden is hij de enige jonge kunstenaar die hier als inspirator wordt genoemd. Bart Lodewijks had hem gekozen, niet zozeer omdat hij door hem beïnvloed zou zijn – daarvoor loopt hun werk te zeer uiteen – maar meer omdat hij en Bodewits in 1991 eerstejaars waren op AKV|St.Joost en de studenten elkaar hebben geïnspireerd.

Klik op de afbeelding

Academies
Voor het blog en dus ook voor de expositie zijn kunstenaars uit binnen- en buitenland benaderd. Maar het merendeel van de exposanten zijn bekende namen, kunstenaars die in de jaren tachtig op de kunstacademie van Tilburg of ’s-Hertogenbosch hebben gezeten. Als je langs de rij kunstwerken loopt, zie je dat beide Brabantse academies heel wat interessante kunstenaars hebben voortgebracht. Ook de diversiteit aan stijlen en disciplines valt op. Maar wat nog het meest opvalt: de diversiteit aan aspecten waardoor de hedendaagse kunstenaars gegrepen werden door het werk van een oudere kunstenaar. Dat maakt het blog interessant om te lezen.

Dat José Heerkens zich door haar geometrische werk verwant voelt aan het werk Hommage to the square van Josef Albers is niet verrassend, maar het is wel interessant om te lezen dat zij vooral geraakt werd door zijn stelling dat alle kleurcombinaties mogelijk zijn. Een andere kunstenaar van de geometrie, Linda Arts, koos verrassend voor een werk van Agnes Martin waarvan het oppervlak door de verfbehandeling zindert, wat een meditatief effect heeft. George Meertens, die het meditatieve in zijn werk zoekt, koos verrassend voor een werk van Sigmar Polke met (voor Meertens) een meditatieve uitstraling, waarbij hij zich afvroeg of het werk bedachtzaam tot stand gekomen was of juist het resultaat is van een snelle beweging.

Klik op de afbeelding

Mynke Buskens koos voor een werk van Pieter Saenredam, een kerkinterieur, en plaatste daar haar potloodtekening van bomen naast. Zonder enige tekst. Maar duidelijk is dat lichtinval hier de gemeenschappelijke noemer is. Wil Jansen liet zich leiden door het werk van Jan Schoonhoven. ‘Ritme en regelmaat’ is het enige wat zij als aanwijzing geeft, maar dat is voldoende. Het zegt alles.

Getroffen
Het indrukwekkendst zijn echter de blogs waarin een hedendaags kunstenaar de moeite heeft genomen te beschrijven hoe en waarom een specifiek kunstwerk veel indruk op hem of haar maakte. Zo schreef Marena Seeling dat zij lang geleden in de Pinacoteca van Siena zo lang naar een schilderij van Ambrogio Lorenzetti heeft staan kijken dat een suppoost haar een stoel aanbood. Wat haar trof in het veertiende-eeuwse werk was de afwezigheid van mensen in een landschap, terwijl bebouwing wel wijst op bewoners. In het blog plaatste ze er een ogenschijnlijk willekeurig abstract werk naast, maar voor de expositie maakte ze een abstract werk waarin de kleuren uit het schilderij van Lorenzetti terugkomen.

Evenzo was Caren van Herwaarden in het Prado van Madrid getroffen door een schilderij van Francesco de Zurbarán, een lam met de poten bijeengebonden. Agnus Dei is de titel, maar ook zonder titel weet je dat hiermee het offer dat Jezus Christus bracht, wordt bedoeld. Voor het blog koos zij voor een collage dat net als de poten van het lam bij elkaar gebonden is. Maar voor de expositie maakte ze de prachtige aquarel De Moeder van een paard met veulen, daarmee verwijzend naar de rol van moeders die hun kroost het liefst beschermen tegen allerlei onheil.

Klik op de afbeeldingen

Paul Bogaers was lang geleden, nog voor hij naar de academie ging, getroffen door The Beanery, een installatie van Edward Kienholz, die te zien is in het Stedelijk Museum in Amsterdam. De jaren daarna verdween Kienholz bij Bogaers naar de achtergrond, maar tot zijn eigen verbazing vertonen zijn recente objecten en installaties overeenkomsten met het werk van Kienholz.

Diversiteit
Anderen kozen voor een kunstenaar vanwege zijn maatschappijkritische standpunt. Zo noemde Rob Moonen John Heartfeld als inspirator en Stijn Peeters James Ensor. Bert Loerakker waardeerde juist een schilderij van William Turner om zijn grote mate van abstractie. Om die reden haalde Bas Ketelaars een landschap van Caspar David Friedrich aan. Nogmaals, de diversiteit aan aspecten die de hedendaagse kunstenaars uit het werk van de oude meesters halen is groot. Het is mooi om te zien hoe iedere kunstenaar die hier exposeert dat niet heeft gekopieerd, maar daar een eigen draai aan heeft gegeven.

En welke inspirerende kunstenaars kozen de initiators van het blog zelf? Michael de Kok liet zich inspireren door het werk van Mark Rothko vanwege het meditatieve aspect. René Korten liet zich inspireren door Philip Guston, die beweerde dat je als kunstenaar wel een bepaald doel voor ogen kunt hebben, maar dat je gaandeweg tot andere inzichten komt die misschien wel interessanter zijn dat het oorspronkelijke idee. Reinoud van Vught liet zich bij de confrontatie met een zeventiende eeuwse ets door Hercules Segers ontvallen: “Soms grijpt een kunstwerk je naar de keel. Waarom? Niet vanwege de schoonheid, het onderwerp of de inhoud. Maar het heeft iets wat je zelf gedaan zou willen hebben. Het is zijn tijd vooruit. Het is een geruststellende gedachte dat een vierhonderdjaar oude prent dit kan bereiken.”

De expositie ‘139x Nothing But Good’ is nog t/m 11 maart 2018 te zien in Park te Tilburg.

www.park013.nl

Lees hier het blog

 

© Brabant Cultureel 2018