De provincie Noord-Brabant zet diep het mes in de subsidie voor philharmonie zuidnederland. Belangrijk argument is dat het vrijgekomen geld gaat naar andere initiatieven op gebied van symfonische muziek. Het ziet er echter naar uit dat de bezuiniging vooral ten koste gaat van het educatieprogramma van het orkest. Deel 2/slot van een analyse.
Door Emmanuel Naaijkens
Het is een curieus persbericht dat de provincie op 13 juli 2017 de wereld in stuurt. In ronkende bewoordingen wordt gemeld dat er in 2018 en 2019 twee miljoen beschikbaar komt voor een ‘brede symfonische muziekvoorziening’. Vooral bedoeld om ‘innovatie, verbinding en talentontwikkeling te versterken’. Maar anders dan gesuggereerd, is die pot van twee miljoen geen nieuws, dat geld is al gereserveerd.
Concert van philharmonie zuidnederland in de Tilburgse concertzaal. Foto Marcelle Mientjes
Boze brief
Wat wel nieuw is dat het bedrag niet meer exclusief naar philharmonie zuidnederland gaat. Het orkest krijgt een bezuiniging opgelegd van vijf ton. Als een donderslag bij heldere hemel, schrijft Stefan Rosu, intendant en bestuurder van het orkest op 26 juli in een boze brief aan Provinciale Staten. Hij kreeg het slechte nieuws twee dagen voor het besluit wereldkundig werd gemaakt. Aan het besluit viel niet meer te tornen. Zelfs OCW en de provincie Limburg – belangrijke medesubsidiënten – werden pas op de valreep geïnformeerd.
Het besluit van Gedeputeerde Staten om een half miljoen subsidie weg te halen bij philharmonie zuidnederland is een politiek besluit. Daar is op zich niks mee, zo zit onze democratie in elkaar. Nieuwe bestuurders kunnen er voor kiezen het budget anders te besteden dan hun voorgangers. Maar dan moet de besluitvorming zorgvuldig verlopen en dienen de argumenten overtuigend te zijn, en bij beide kunnen vraagtekens worden geplaatst.
De educatieve programma’s van philharmonie zuidnederland dreigen te verdwijnen door de bezuinigingen. Foto Matthijs Mentink
Vraagtekens
Het verweer van het orkest, dat de provincie selectief gewinkeld heeft in het onderzoeksrapport dat de basis vormt voor de bezuiniging, snijdt hout. Het eruit gepikte scenario is te elfder ure door de onderzoekers toegevoegd. Het is nauwelijks uitgewerkt, maar heeft een dramatische uitkomt voor het orkest. Er kan in dit scenario zelfs per jaar een miljoen meer worden bezuinigd dan nu opgelegd. Eenvoudig door het aantal musici te verminderen. En volgens dat scenario zou het educatieve programma van het orkest er niet onder lijden.
Het orkest bestrijdt fel dat het mogelijk is om zonder noemenswaardige negatieve gevolgen zo fors te bezuinigen. Het educatieve programma legt het loodje, omdat dit niet tot de ‘core business’ van philharmonie zuidnederland behoort. En dan is de vraag of het besluit van GS niet averechts uitpakt. Want het doel van de provincie is om het draagvlak voor symfonische muziek te verbreden. Als daar iets toe bijdraagt dan is het wel een educatieprogramma dat jonge mensen in contact brengt met klassieke muziek.
Cultuurgedeputeerde Henri Swinkels. Foto Piet den Blanken
Elk seizoen trekken musici van het orkest onder het motto ‘Muziek voor jonge gasten’ met veel enthousiasme de klassen in Brabant en Limburg in om leerlingen kennis te laten maken met instrumenten en muziekstukken. Zowel in het basis- als voortgezet onderwijs. Of scholen komen naar een concertzaal om speciale uitvoeringen bij te wonen, en voor leerkrachten is er een programma om bij te scholen in muziekonderwijs. Als dit allemaal wegvalt, dan slaat dat meteen een gat in de ambitie om meer mensen te bereiken met symfonische muziek.
Dat geldt ook voor innovatie. Het orkest heeft onder de naam Spicy Classics en I-Classics een cross-over programma om een nieuw publiek naar de concertzalen te trekken. Er worden video’s op YouTube gezet en het orkest loopt voorop met de Wolfgang-app, een programma op de smartphone dat tijdens concert een toelichting geeft op de muziek.
Foto Simon van Boxtel
Gepakt
In 2011 liep cultuurminnend Brabant te hoop tegen de keiharde bezuinigingen van het kabinet Rutte 1 op de cultuursector. Op het podium zaten ook leden van het toenmalig Brabants Orkest. Zij hoorden woorden van protest en solidariteit. Maar de korting op de subsidies ging door en een fusie tussen de Brabantse en Limburgse was onontkoombaar. Ongeveer dertig van de 160 formatieplaatsen werden geschrapt. Zes jaar later gaat opnieuw het mes in de subsidie voor het symfonisch orkest van Noord-Brabant en Limburg. Begrijpelijk leeft er bij het orkest het gevoel twee keer gepakt te worden
Ga hier naar een video over het educatieve programma van philharmonie zuidnederland.
Lees ook deel 1 van de analyse over philharmonie zuidnederland
Enkele kerncijfers uit het jaarverslag 2016:
– Aantal volledige formatieplaatsen orkest: 93,65
– Overige medewerkers: 23,24 (onder meer orkestmanagement, personeelszaken, bodes, chauffeurs, educatie, marketing)
– Aantal openbare uitvoeringen (van groot tot klein): 145
– Aantal bezoekers: 139.989
– Aantal deelnemers educatie/jeugduitvoeringen: 24.572
– Subsidie overheden: 13.322.502 euro
– Sponsoring: 205.270 euro
– Kaartverkoop: 1.704.355 euro
– Standplaatsen Eindhoven en Maastricht
Chef-dirigent is sinds vorig jaar Dmitri Liss (1960, Rusland)
© Brabant Cultureel 2017