De Limburgse auteur met Brabantse roots Ton van Reen zit meer dan zestig jaar in het schrijversvak. Aanleiding voor een nieuwe bundel over hem en zijn werk. Ooit een angry young man, maar nog steeds een geëngageerd, begenadigd verteller.
door Camiel Hamans
Kunstenaars gaan niet met pensioen. Daarom dat zij na veertig jaar trouwe dienst niet in aanmerking komen voor een lintje of een gouden horloge met inscriptie. Gelukkig is er voor hen een andere mogelijkheid om dankbaarheid te uiten of, meer nog, eer te bewijzen: het liber amicorum. Schrijver Ton van Reen (Waalwijk 1941) is die eer te beurt gevallen. Voor de tweede keer. Publiceerde de Limburgse journalist en letterkundige Adri Gorissen met een drietal anderen in 2008 Ton van Reen – Schrijver, verteller en wereldburger, een publicatie van Van Reens toenmalige uitgever De Geus, nu heeft diezelfde Gorissen het initiatief genomen voor een volgende bundel Een Rijke oogst, schrijver, verteller en wereldburger Ton van Reen. Op de markt gebracht door van Reens huidige uitgever In de Knipscheer.
De overeenkomst in titel is niet toevallig. Van Reen is en blijft een hoogst productief schrijver. Zijn werk is, zoals Ben van Melick aantoont, dat van een verteller en Van Reen, hoewel al jaren honkvast in het Limburgse Maasbree, richt zich evenzeer op de armoede van zijn jeugd in de Peel als op de behoeftigen in Lalibela, een heilige stad in het noorden van Ethiopië. Het nieuwe vriendenboek belicht al deze aspecten, maar ook nog veel meer.
Strijd tegen ongelijkheid in de maatschappij
Van Reens liefde voor Frankrijk en zijn interesse in de ketterse katharen krijgen net zoveel aandacht als Van Reens herinneringen aan de held van zijn jeugd, zijn jonggestorven vader. De liefdevolle herinneringen aan zijn eveneens veel te jong gestorven zoon David, met wie hij zijn inzet voor de achtergeblevenen in Afrika deelde, krijgen een even prominente plaats als zijn samenwerking met echtgenote Corrie Zelen voor de indertijd spraakmakende Uitgeverij Corrie Zelen.
Van Reens afkeer van de grote stad is even nadrukkelijk aanwezig als zijn strijd tegen de ongelijkheid in de maatschappij. Zijn haat tegen de hiërarchie van Kerk en Kapitaal wordt met evenveel nadruk belicht, als zijn geloof in de solidariteit van outcasts. Zijn dichterlijk jeugdwerk wordt even serieus geanalyseerd als zijn rebelse romans. Een Rijke Oogst gaat in op alle aspecten van Ton van Reens literaire en maatschappelijke carrière.
Van Reen debuteerde in de vroege jaren zestig van de vorige eeuw en behoorde toen tot een generatie van schrijvers die het aangezicht van de literatuur wilden veranderen. Hij bleek, zoals Rob Molin, terecht vaststelt een van ‘de weinigen onder de angry young men die geen eendagsvlieg bleken.’ Soms met commercieel succes, zoals in geval van Het winterjaar en Roomse Meisjes of met zijn Bokkenrijderscyclus die het zelfs tot een tv-serie heeft gebracht. Even vaak echter met niet meer dan een succès d’estime, critici die het boek waardeerden maar die niet in staat bleken de massa naar de boekhandel te trekken.
Negentig boeken op zijn naam
Het heeft Van Reen er nooit van weerhouden gewoon aan een volgend boek te beginnen, zodat hij nu, zoals de bibliografie, die Hans Hendriks voor Een Rijke Oogst samengesteld heeft, aangeeft intussen negentig zelfstandige boekuitgaven op zijn naam heeft, romans, verhalen, gedichtenbundels en kinder- en jeugdliteratuur.
Hoe vruchtbaar Van Reens talent is, bewijst dit vriendenboek niet alleen door de erin opgenomen analyses, beschouwingen en interviews, maar juist ook door de intermezzi die Van Reen zelf toegevoegd heeft. Telkens nadat een van zijn bewonderende critici of vrienden een bijdrage levert, volgt een verhaal of een fragment van Van Reen zelf, waardoor Een Rijke Oogst leest als alle verhalen van Ton van Reen, alsof je hem aan het kampvuur hoort vertellen.
Adri Gorissen (red.). Een Rijke Oogst. Schrijver, verteller en wereldburger Ton van Reen. Haarlem, 2024, In de Knipscheer. ISBN 978-94-93214-98-9. Pb. 310 pp € 29,50
Voor biografie en volledige bibliografie van Ton van Reen > tonvanreen.nl
© Brabant Cultureel 2024
Reacties (1)