Eeuwenlang was de productie van porselein een goed bewaard Chinees geheim, maar in 1707 slaagden de Duitse alchemist Johann Friedrich Böttger en de wetenschapper Ehrenfried Walter von Tschirnhaus er in Dresden in om het raadsel op te lossen. Dat lukte onder meer doordat bij toeval juist in die omgeving het vrij zeldzame kaolien (porseleinaarde, een specifiek kleimineraal) voorkomt. Dat is de stof die porselein zijn kenmerkende witheid geeft en kaolien wordt ook gebruikt bij de productie van wit papier.
Met deze ontdekking was de productie van porselein ook een Saksisch geheim geworden en onder het toeziend oog van de keurvorst van Saksen werd in Meissen, niet ver van Dresden, een industrie opgezet die nog steeds bestaat. Meissen-porselein is wereldberoemd en antieke stukken kunnen op veilingen grote bedragen opbrengen. Het is een soort gesublimeerde vorm van Delfts blauw dat ook ontstond als een imitatie Chinees porselein. Maar Delfts blauw is ‘gewoon’ aardewerk en geen porselein.
Door de hardheid en de compactheid van het materiaal klinkt een porseleinen vaasje als een klok en dus kun je er een klokkenspel mee maken. Dat gebeurde ook, zowel in Meissen als in Leipzig, maar dergelijke klokkenspelen zijn toch bijzonder en zeldzaam. In een winkel in het centrum van Münster vormde zo’n porseleinen klokkenspel enkele decennia lang een blikvanger, maar die winkel ging dicht en het pand gesloopt. Conservator Rainer Schütte van Museum Klok & Peel is goed bekend in Münster en slaagde erin dit bijzondere klokkenspel voor het museum in Asten te verwerven. Daar is het nu te zien in de Royal Eijsboutszaal waar het staat naast de glazen klok uit het Tsjechische Harrachov. Het speelt ieder halfuur automatisch een melodie. (lt)
Meer over Museum Klok & Peel op Brabant Cultureel