Zijn fotoboek over extreem drugsgeweld in Mexico verscheen in 2012. Nu, twaalf jaar later, komt fotograaf en antropoloog Teun Voeten met een heruitgave, uitgebreid met recente foto’s en nu tweetalig om ook beter het Latijns-Amerikaanse publiek te bereiken.
door Joep Eijkens • foto’s > Teun Voeten
Teun Voeten (Boxtel 1961) is een figuur apart in de wereld van de Nederlandse fotografie. Hij is niet alleen bekend als fotograaf, maar ook als cultureel antropoloog. Aanvankelijk werkte hij als fotojournalist in conflictgebieden, van Joegoslavië tot Rwanda, onder meer voor diverse binnen- en buitenlandse bladen. In 1996 publiceerde hij Tunnelmensen, over het ondergrondse leven van daklozen in de Newyorkse ondergrondse.
In 2000 volgde How de body? Hoop en horror in Sierra Leone, over de burgeroorlog in het West-Afrikaanse land waar hij ternauwernood ontsnapte aan executie door rebellen. Rond 2009 verlegde Voeten zijn hoofdaandacht naar Mexico, preciezer gezegd naar het onvoorstelbaar wrede, maatschappij ondermijnende en vrijwel ongestraft blijvende geweld van drugskartels dat het land al jarenlang en tot op de dag van vandaag teistert.
En dat alles in kleur
Voeten fotografeerde in Mexico op straat liggende lijken van dood geschoten mensen, begrafenissen, politieagenten, verslaafde daklozen, prostituées, nachtclubs, familieleden van slachtoffers, weeskinderen van vermoorde ouders, ’narco-heiligen’, soldaten, mortuaria en drugskartelleden. En dat alles in kleur – wat de taferelen soms extra nachtmerrie-achtig maakt.
Op basis van dit materiaal maakte hij het fotoboek Narco Estado. Drug violence in Mexico dat in 2012 verscheen bij de bekende Belgische uitgeverij Lannoo. Er werd ook een expositie aan gewijd die wat mij betreft tot de interessantste programmaonderdelen hoorde van de vijfde editie van BredaPhoto die datzelfde jaar plaatsvond.
‘Herzien’ is te zwak uitgedrukt
Een herziene uitgave van het boek werd onlangs uitgebracht door de Eindhovense uitgeverij Lecturis, en wel onder de titel Drug War Mexico. Narco violencia. ‘Herzien’ is wellicht wat zwak uitgedrukt, want de fotoselectie is anders en bovendien uitgebreid met nieuw, recent werk. Daar zitten onder meer bijzondere foto’s bij van gevangenen die op Goede Vrijdag in vol ornaat het Passiespel opvoeren in de staatsgevangenis van Michoacán. Zij hebben er maanden lang voor geoefend, aldus het bijschrift bij de foto.
Het gaat bij dit boek om een eenvoudigere paperbackuitvoering, maar wel in hetzelfde formaat en ook met dezelfde essays van de Texaanse antropoloog Howard Campbell en de Mexicaanse onderzoeksjournalist en schrijver Javier Valdez Cardenas, die zelf in 2017 werd vermoord. Er is wel nog een wezenlijk verschil met de oorspronkelijke uitgave. Was de tekst daarvan alleen in het Engels, om ook het Latijns-Amerikaanse publiek beter te bereiken, zijn alle teksten zowel Engels- als Spaanstalig.
Drug van de Duivel
Teun Voeten is het afgelopen decennium meer actief geweest als antropoloog en publicerend onderzoeker dan als fotograaf. In 2018 promoveerde hij aan de Universiteit van Leiden met een proefschrift getiteld The Mexican Drug Violence. Hybrid warfare, predatory capitalism and the logic of cruelty. In 2020 kwam daarvan een gepopulariseerde versie uit. Datzelfde jaar publiceerde hij DRUGS. Antwerpen in de greep van de Nederlandse syndicaten, een bewerkte versie van het onderzoeksrapport dat hij maakte in opdracht van de stad Antwerpen.
Uit de slottekst van Drug War Mexico. Narco violencia blijkt dat het daarbij niet blijft. Volgend jaar, zo meldt Voeten, zal zijn boek verschijnen over de wereld van crystal meth onder de titel The Devil’s Drug. The global emergence of crystal meth. In 2022 kwam al zijn boek Drug van de Duivel uit. En: ‘Momenteel onderzoekt Voeten de fentanylcrisis aan de Amerikaanse Westkust, van Tijuana tot Vancouver.’ Ook dat wordt een boekproject. Hij is er een crowdfunding campagne voor gestart en verwijst daarbij naar zijn eigen website www.teunvoeten.com.
Teun Voeten, met teksten van Howard Campbell, Javier Valdez Cárdenas, Drug War Mexico. Narco violencia. Eindhoven: Lecturis 2024, 160 pp., ISBN 978 94 6226 522 6, pb., € 35,00.
In 2012 is Teun Voeten door Joep Eijkens geïnterviewd voor het blad De Fotograaf. We hebben de betreffende pagina’s van het blad gescand en terugvertaald naar pdf. Het resultaat is niet optimaal, maar het twaalf jaar oude interview geeft een goed beeld van leven en werk van deze ‘figuur apart in de wereld van de Nederlandse fotografie.’ Download de pdf hier.
Beeld voorpagina > Ciudad Juárez, October 2009. In a march for peace, school children and students protest against the violence. They chant slogans, light candles and release white balloons for peace.
Meer over fotografie op Brabant Cultureel
© Brabant Cultureel 2024