Breda is tot begin november opnieuw het decor van het internationale festival BredaPhoto. Op tal van locaties presenteren ruim vijftig gevestigde fotografen en aankomend talent hun foto’s en videokunst. Er is een uitgebreid randprogramma met lezingen, films, rondleidingen en workshops. Thema van BredaPhoto is ‘Journeys’. De reis als metafoor voor ontwikkelingen die iedereen in het leven meemaakt en die alles op z’n kop kunnen zetten.
door Corien Ligtenberg
De vloer van de monumentale Grote Kerk in Breda is bedekt met oranjerode tapijt, alleen de historische graven zijn uitgespaard. Bezoekers dragen slofjes of lopen met blote voeten en voelen het reliëf van de graven onder hun voeten. Het tapijt dempt het geluid en versterkt de serene sfeer. De ingreep vormt onderdeel van deze site-specific solotentoonstelling ‘Encounters/Encontros’ van de Braziliaanse Rosângela Rennó die in de Grote Kerk de vrije hand kreeg. Er zijn video’s, teksten, foto’s op metershoge banieren. Met het werk wil Rennó de aandacht vestigen op de weinig bekende, onderling verbonden geschiedenis van Brazilië en Nederland. ‘Encounters/Encontros’ laat zich op het eerste gezicht misschien niet zo makkelijk lezen, maar laat zich wel ervaren. Een interactieve tour geeft uitgebreide informatie over het werk.
Voormalig oorlogscorrespondent
De Grote Kerk is traditiegetrouw een van de locaties van BredaPhoto, net als de Stadsgalerij aan de Oude Vest, met een boeiende groepstentoonstelling die de verhalen van de eerste generatie migranten in beeld brengt, en galerie Ecker aan de Markendaalseweg waar werk wordt getoond van voormalig oorlogscorrespondent Claudia Gordillo. Zij legde het streven vast naar zelfbestuur van multi-etnische gemeenschappen in de autonome regio La Costa in Nicaragua.
In de projectruimte van het Chassé Theater draait een project van theatermaker Adelheid Roosen met de titel ‘Door de ogen van de ander’, een installatie met foto’s en video. In aanloop naar BredaPhoto ging een diverse groep van tweeëntwintig Bredanaars onder leiding van Roosen en kunstenaar Leendert Vooijce in duo’s ‘op zoek naar verbinding met de ander’. Daarbij deelden zij heel open hun ‘levenslittekens’ met elkaar. Het intieme, indringende resultaat is vastgelegd in een serie bijzondere foto’s met begeleidende teksten.
Twee verdiepingen van dit gestripte gebouw
Hart van het festival is Carré Chassé, het voormalige politiebureau aan het Chasséveld. Dat is een locatie die de meeste Bredanaars wel weten te vinden, maar die bij bezoekers van buiten de stad nog wel eens verwarring oproept. Daar is een van de ticketbalies, de boekwinkel, de catalogus is er te koop, daar zetelt de staf en is het festivalcafé. Over twee verdiepingen van dit gestripte gebouw – het is onderdeel van de geplande ontwikkeling van de oostflank van de binnenstad – laten ruim twintig fotografen hun werk zien. Ook is er een bioscoop ingericht waar korte films worden vertoond.
Het is een goed idee om genoeg tijd uit te trekken voor Carré Chassé. Niet alleen omdat er veel en divers werk is te zien, maar ook omdat de maatschappelijke thema’s van de verschillende exposities soms een zware lading met zich meedragen; BredaPhoto blijft een festival met een boodschap.
Zo schept kunstenaarsduo Margit Lukács en Persijn Broersen in de betoverende film ‘Forest on Location’ een virtuele replica van de laatste overblijfselen van het Białowieża-bos, het laatste oerbos van Europa dat ondanks zijn beschermde status wordt bedreigd door houtkap en klimaatverandering. Thana Faroq onderzoekt in ‘How shall we greet the sun’ persoonlijke verhalen van jonge vrouwen die net als zijzelf naar Nederland zijn gevlucht. In ‘I have no more earth to loose’ heeft de Palestijns-Nederlandse documentaire-fotograaf en filmmaker Sakir Khader, recent Zomergast, vastgelegd hoe het is om als ontheemd kind te midden van geweld, angst en onderdrukking op te groeien op de Westelijke Jordaanoever – in de steden is bijna dertig procent van de inwoners vluchteling. Aanleiding om te gaan fotograferen was de moord op zijn elfjarige neefje. De beelden spreken voor zich.
BredaPhoto is minder zichtbaar in de stad
BredaPhoto is minder zichtbaar in de binnenstad dan tijdens voorgaande edities. Het ‘zenuwcentrum’ is nu even verderop in Carré Chassé. Eerder was dat in de voormalige Chassékazerne aan de Parade, maar dat pand is herontwikkeld en biedt nu onder meer onderdak aan woningen, een hotel en het nieuwe Filmhuis. De gratis toegankelijke exposities op grote stellages in de openbare ruimte van het aangrenzende Chassé Park en de oever van de singel waren in vorige edities van het festival een vaste waarde. Die locatie is echter verlaten. De foto’s hebben nu een plek gevonden op ’t Zoet, het ruige buitengebied aan de rivier de Mark en net buiten het stadscentrum, waar vroeger de Suikerfabriek stond; het festival wil in beweging blijven.
Je zou het in de geest van het festivalthema ‘Journeys’ kunnen uitleggen dat deze meer perifere locatie onderdeel uitmaakt van de ‘reis’ die de bezoeker maakt, net als de voormalige fabriekshal van machinefabriek Backer en Rueb waar de indrukwekkende video-installatie van de Iraans-Nederlandse kunstenaar Tina Farifteh draait. Met de keuze voor Backer en Rueb en ’t Zoet speelt het festival ook in op de actualiteit, al zal dat niet voor elke bezoeker direct duidelijk zijn: het industriële erfgoed van Backer en Rueb ligt in het hart van het te ontwikkelen Havenkwartier, en ook ’t Zoet transformeert de komende jaren tot een uitgestrekte nieuwe stadswijk.
Tina Farifteh dompelt de bezoeker onder
In ‘Toen ik de zon en de maan tegelijk zag’ legt Farifteh een etmaal vast in de omgeving van Sexbierum, het dorp aan de Friese Seedyk waar zij tegenwoordig woont. De fabriekshal van Backer en Rueb is voor de gelegenheid geheel verduisterd. De bezoeker ziet de video vanaf een tribune, de zeedijk. In de installatie dompelt Farifteh de bezoeker in vierentwintig minuten onder in vierentwintig uur in haar nieuwe omgeving. ‘Als de maatschappij geen thuis biedt, is er in het landschap dan misschien plaats voor ontheemden?’ is de onderliggende vraagstelling.
Een deel van de exposities op ’t Zoet is alleen met een ticket te bezoeken. Dat geldt onder meer voor de metershoge stellage die de vorm van de voormalige silo echoot en die goed te zien is vanuit de trein tussen Breda en Rotterdam. Daarop is monumentaal werk te zien van Omar Victor Diop, ‘Diaspora’, een zoektocht naar identiteit waarop hij zichzelf portretteert als bijzondere Afrikanen uit de Europese geschiedenis. Ook zijn daar de geënsceneerde foto’s van de Bredanaar Joost Rutten, ‘The Distance Between One’, waarin hij door middel van introspectie thema’s als vervreemding en onzekerheid behandelt. Met een stevige knipoog, dat wel.
BredaPhoto is open op dinsdag tot en met zondag van 10 tot 17 uur en is te zien tot en met zondag 3 november 2024. De catalogus is op het festival te koop en kost € 9,50.
Lees meer over BredaPhoto op Brabant Cultureel
© Brabant Cultureel 2024
Reacties (1)