Nooit eerder werkten de kunstenaars Karin van Dam en Robbie Cornelissen zo intensief samen als nu in de Helmondse Cacaofabriek. Deze primeur is meteen goed voor de rekensom 1 plus 1 is 3, want samen overstijgen zij zichzelf, ook letterlijk, in meer dan manshoge installaties.
door Anja van den Akker
Zowel Karin van Dam (Eindhoven 1959) als Robbie Cornelissen (Utrecht 1954) hebben hun sporen ruimschoots verdiend in binnen- en buitenland. Karin van Dam kennen we vanwege haar voorliefde voor grote objecten, zoals immense putten die je normaliter onder de grond zou verwachten. Daaruit laat ze dit keer glinsterend zwarte, gebreide vormen vloeien, als stromingen die uit de aarde opborrelen. “Ik ben gefascineerd door de stad, maar vooral door alles wat daar onder de grond gebeurt. Dat is een wereld op zich. Met daarboven de huizen die ik zie als een soort cellen.”
De tekeningen, rasters en animaties van Robbie Cornelissen sluiten naadloos aan op de donkere gebreide vormen van Karin van Dam. Foto De Cacaofabriek
Kantelen
De tekeningen, rasters en animaties van Cornelissen sluiten hier naadloos op aan. Samen kantelen zij de toeschouwer naar een ‘mentale’ wereld die een verbinding aangaat met de ‘echte’ ruimte. Met andere woorden: onze realiteit wordt even uitgebreid.
Kantelpunt 1, zoals de expositie dan ook heet, is op het lijf geschreven van de Cacaofabriek, een fraai voorbeeld van hergebruikt industrieel erfgoed. Alle hoogtes, de lichtinval en de wanden worden optimaal benut. De tegenstellingen in het werk van deze kunstenaars, zwart-wit, dof-glanzend, strak-organisch, statisch-beweeglijk en horizontaal-verticaal zijn overal voelbaar en veroorzaken zowel spanning als harmonie. Met hier en daar een toefje oranje, voor wat meer dieptewerking.
Cornelissen en Van Dam vullen elkaar intensief aan. Foto De Cacaofabriek
Maar bij Van Dam is het toch vooral zwart wat de klok slaat. “Zwart is het toeval dat hemel en aarde verbindt”, zegt ze daar zelf over. Het is de ’kleur’ van de leegte, het onbestaande. Van daaruit contrasteert weer het wit en de vele kleuren grijs in bijvoorbeeld de kernexplosie die Cornelissen heeft getekend.
De kernexplosie van Cornelissen contrasteert met het zwart van Van Dam. Foto De Cacaofabriek
Lijnenspel
De expositie is opgebouwd uit drie delen. Eerst gaan we voor groot. Daarbij laat ook Cornelissen zich niet onbetuigd met zijn twee rollen van ruim tien meter hoog lijnenspel in meer dan vijftig tinten grijs. Dat werk is eerder ontstaan tijdens een expositie in Utrecht, waar alle bezoekers een rechte lijn met potlood mochten zetten. Aangevuld met de noeste inzet van vrijwilligers is er een imposante rol ‘behang’ ontstaan die prachtig past bij de zwarte, organische wollen vormen van Van Dam. Al haar gebreide werk is vervaardigd in het Textielmuseum in Tilburg. De vormen refereren aan stoepa’s en dubbele druppels. “Daar zit zo’n mooie doorgaande beweging in. Ook weer die stroming, ja”
In de tweede ruimte hangt wat kleiner werk, deels uit eerdere exposities. De apotheose vormt het derde, donkere vertrek. Hier, achter dikke zwarte gordijnen, vullen de animaties en tekeningen van Cornelissen de installaties van Van Dam nog intensiever aan. Er wordt bewust geen gebruik gemaakt van geluid. Dat zou onnodig afleiden. Er is ook geen verhaallijn. Het licht, de schaduw en de ruimte doen het.
Karin van Dam: Zwart is het toeval dat hemel en aarde verbindt. Foto De Cacaofabriek
“We creëren een bepaalde wereld, een soort binnenwereld. Daar hebben we geen kleur voor nodig”, stelt Cornelissen, die alleen in grijstinten en met houtskool werkt. Zijn theater aan de muur is een fraaie metafoor, want een theater brengt je immers altijd in een andere wereld. Ook de kunstenaars zelf overschrijden hier hun eigen grenzen. “Het was een zwaar proces, maar het resultaat voelt fantastisch.”
Kantelpunt 1, Karin van Dam en Robbie Cornelissen, 26 maart t/m 14 mei 2017 in de Cacaofabriek Helmond.
Zaterdag 8 en zondag 9 april 2017 tweedaagse masterclass door Karin van Dam en Robbie Cornelissen in de Cacaofabriek.
Info: juliennetullemans@cacaofabriek.nl
© Brabant Cultureel 2017