Frank van der Linden: transporteur, inrichter, ondernemer én verzamelaar van kunst

Twintig jaar geleden kocht Frank van der Linden een oude bus en begon hij zijn bedrijf Lijn 66 voor kunsttransport en het inrichten van tentoonstellingen. Inmiddels is hij ook cultureel ondernemer en verzamelaar van kunst. Na zijn vazenproject startte hij het maskerproject dat nu gelijktijdig is te zien in Haarlem en Antwerpen.

door Irma van Bommel • foto’s > Joep Eijkens

De website van het bedrijf van Frank van der Linden (1966), Lijn 66, toont een indrukwekkend lange rij opdrachtgevers en een nog indrukwekkender opsomming van projecten waaraan hij heeft meegewerkt. Daarvan heeft hij er twee zelf geïnitieerd, de Vaasotheek, waarvoor hij negenennegentig kunstenaars vroeg een standaard vaas te bewerken, en SOTT, Sign of the Times, waarvoor hij tot nu toe zevenenvijftig kunstenaars vroeg een standaard masker te bewerken. Het is helemaal niet vanzelfsprekend dat een transporteur en inrichter ook kunst verzamelt en cultureel ondernemer wordt. Wat beweegt hem? We zoeken hem op in zijn ‘groene’ flat in Eindhoven, waar hij woont met twee katten en zijn kunstverzameling. “Ik heb iets met de natuur en met kunstenaars”, verklaart hij.

Uit maar liefst zeshonderd vrijwilligers gekozen

“Ik werkte als activiteitenbegeleider bij Eckartdal in Eindhoven, nu onderdeel van Lunet”, vertelt Van der Linden. “Daarnaast was ik vrijwilliger bij de Effenaar, als assistent lichtman en als transporteur. Ook haalde ik artiesten op van Schiphol en bracht ze weer weg. Ton van Gool was er directeur. De gemeente had Van Gool benaderd om MU op te zetten, een kunstinstelling voor beeldende kunst, design, architectuur en popcultuur. Uit maar liefst zeshonderd vrijwilligers van de Effenaar koos Van Gool mij uit om samen MU op te gaan zetten.” 

Hij is er nog steeds trots op dat juist hij eruit gepikt werd. Voor MU werd hij in 1998 allround coördinator. Hij richtte tentoonstellingen in, beheerde materiaal, hield de voorraad bij en huurde personeel in indien nodig. Ook werkte hij bij het Parktheater bij de artiesteningang, als portier en voor de ontvangst van artiesten.

Na een paar jaar kreeg hij van MU als beloning voor overwerk een vliegticket. Hij mocht zelf de bestemming opgeven. Voor de grap koos hij Nieuw-Zeeland, in de veronderstelling dat hij dat ticket niet zou krijgen. Maar dat kwam er dus wel. Uiteindelijk verbleef hij er zeven weken. Dat gaf hem tijd om na te denken over wat hij verder wilde met zijn leven. Bij terugkomst besloot hij voor zichzelf te beginnen. 

Bij MU bleef hij de opbouw en afbraak van tentoonstellingen doen. Zo had hij de ruimte om zijn eigen bedrijf langzaam op te bouwen. Hij werd al regelmatig door kunstenaars gevraagd het transport te doen en de inrichting van tentoonstellingen. In 2004 kocht hij een oude bus en noemde zijn bedrijf Lijn 66. Beeldend kunstenaar en muzikant Rik van Iersel was een van zijn eerste klanten. Voor hem deed hij niet alleen kunsttransport maar ook transport van muziekinstrumenten en apparatuur. Toen het eenmaal liep, nam Van der Linden ontslag bij MU.

Lijn 66 beschikt nu over een uiterst moderne bus voor het veilig en professioneel vervoeren van kunst. Behalve voor kunstenaars vervoert Van der Linden kunstwerken voor musea en voor bedrijven met een kunstcollectie. En hij richt tentoonstellingen in voor musea, galeries en kunstbeurzen. Wekelijks kan hij in opdracht van galeries werk ophangen bij particuliere kopers. Voor musea haalt hij bruiklenen op voor tentoonstellingen. Bij particuliere bruikleengevers hangt het werk dan vaak nog aan de muur. Mensen zijn dan maandenlang een geliefd werk kwijt. 
“Ik denk mee met de bruikleengevers en probeer een oplossing te vinden. Vaak kan er wat gewisseld worden met andere werken, zodat er geen lege plek ontstaat op de muur en het gemis wordt beperkt. Ik zie mezelf niet enkel als kunsttransporteur, ik ben persoonlijk betrokken bij mensen, zowel bij transport als bij de inrichting. Ik leef voor de kunst.”

Hij komt nog eens ergens, van kelders tot kastelen

Van der Linden krijgt ook opdrachten verder weg, bijvoorbeeld naar Parijs of Berlijn. Het vertelt zich door. “Ik kom nog eens ergens, van kelders tot kastelen.” Soms huurt hij jonge mensen in, meestal kunstenaars, als hij hulp nodig heeft voor transport, zowel voor het sjouwen als uit veiligheidsoverwegingen. Hij heeft nu zoveel opdrachten dat hij zich kan beperken tot transport en inrichting. In de beginperiode deed hij ook nog allerlei klussen erbij, maar dat hoeft nu niet meer.

Van der Linden verzamelt ook zelf moderne kunst. Als hij bij het inrichten in galeries een mooi werk ziet, slaapt hij er een nachtje over, maar “dan moet ik het hebben”. Het eerste schilderijtje dat hij kocht was van Jan de Bie dat hij zag op een tentoonstelling bij Jan van Hoof Galerie in ’s-Hertogenbosch. Voordat hij kunst ging verzamelen verzamelde hij oude bakelieten radio’s en autootjes. Die verzamelingen heeft hij van de hand gedaan. Hij koopt werk van kunstenaars die hem dierbaar zijn, veelal uit Noord-Brabant. Een enkele keer krijgt hij weleens werk van kunstenaars, bij wijze van betaling in natura. Ook enkele werken van Marc Mulders zijn schenkingen, maar hij werkt dan ook vaak voor hem en is zelfs zijn assistent.

Kunst toegankelijk maken voor een breed publiek

Op de vraag waarom hij destijds het vazen-project startte, antwoordt hij dat hij kunst toegankelijker wilde maken voor een breed publiek. Een gebruiksobject als een vaas is dan een handig middel. Nadat hij negenennegentig kunstenaars had benaderd vond hij dat een mooi aantal om te stoppen. Van der Linden houdt ervan betekenis te geven aan getallen. Zijn bedrijf Lijn 66 verwijst naar zijn geboortejaar ’66. En 99 is het omgekeerde van 66.

Enkele jaren na de vazen ging Van der Linden op zoek naar een nieuw project. Dat werd het maskerproject. Hij kwam op het idee van een masker door zijn werkzaamheden voor de Eindhovense galerie voor tribale kunst Salon van Sanne Nies en doordat ook Marc Mulders met maskers bezig was. Hij heeft eerst vooronderzoek gedaan naar de herkomst en toepassing van maskers, voornamelijk in Afrika. Vervolgens ging hij op zoek naar een goede basisvorm. Het werd een eigen ontwerp, geïnspireerd op een masker uit Gabon. Uiteindelijk is de mal gemaakt door Marlies Crooijmans, keramist in Eindhoven. Zo’n mal gaat niet eindeloos mee. Dus het project Sign of the Times stoppen na het bereiken van zesenzestig deelnemende kunstenaars lijkt hem een goede inschating.

Hij heeft een ballotagecommissie in het leven geroepen

Zowel het vazenproject als het maskerproject kwamen tot stand zonder subsidie. Kunstenaars doen mee op vrijwillige basis, dus zonder vergoeding. Bij verkoop van een masker deelt de kunstenaar wel in de opbrengst. Van der Linden vraagt iedere kunstenaar drie maskers te maken, één voor het project, één voor de kunstenaar zelf en één voor de verkoop. Hij benadert kunstenaars zelf en dat zijn dan vaak kunstenaars waar hij al een band mee heeft. Daarnaast melden kunstenaars zich spontaan aan. Maar voor die selectie heeft hij een ballotagecommissie in het leven geroepen, want de kwaliteit moet hoog blijven. Hij kiest bewust voor zowel gevestigde als beginnende kunstenaars en voor verschillende stijlen. De laatste tijd kiest hij ook Belgische kunstenaars, ook met het oog op tentoonstellingen in België, zoals nu bij galerie NQ in Antwerpen.

Bij beide projecten gaat het er Van der Linden om kunstenaars samen brengen. Zo kwam de jonge kunstenaar Remy Neumann via het SOTT-project in contact met Philip Akkerman, een gevestigd kunstenaar die hij al jaren bewondert. Het Verwey Museum in Haarlem toont nu met de expositie ‘Dubbelfocus – Verwey en maskers’ zevenenvijftig maskers. Het museum heeft op de website enkele reacties van kunstenaars op het SOTT-project opgenomen. Zo vertelt Niels Brozat dat hij “het een eer vond om mee te werken aan het SOTT-project en trots is om deel uit te maken van de SOTT-familie”.

Maartje Korstanje “vindt het SOTT-project van Frank van der Linden sympathiek en ziet het als een mooie gelegenheid om iets totaal anders te doen dan wat ze normaal gesproken in haar kunstenaarspraktijk doet”. Michiel van Nieuwkerk vertelt dat hij “een fan is van Frank, zowel als persoon als van zijn ideeën en initiatieven. Er zouden meer ‘Franken’ in de wereld moeten zijn, dan zou het er een stuk mooier uitzien om ons heen.” Het ontroert Van der Linden hoe kunstenaars hem en het project waarderen.

‘Dubbelfocus – Verwey en maskers’, tot en met 3 november 2024 in het Verwey Museum in Haarlem.

‘Dubbelfocus NQ Gallery’, tot en met 28 juli 2024 bij NQ Gallery in Antwerpen.

verwey en maskers – sign of the times (sott) – Verwey museum Haarlem

Dubbel Focus – NQ Gallery Antwerp

Lijn 66, persoonlijk en professioneel | Lijn66

Lees ook in Brabant Cultureel:
Commedia delle Maschere in Oss

Brabant Cultureel 2024