De Nederlandse Reisopera brengt de ‘Orphée et Eurydice’ van Christoph Willibald Gluck in een regie van Jennifer Williams. Zij ontdoet de opera van valse romantiek en brengt haar terug tot de ware kern van rouw. Sopraan Kristina Bitenc zingt de rol van Eurydice in deze vernieuwende regie vol overgave en licht dat toe in een gesprek.
door Camiel Hamans • scènebeelden > Eduardus Lee
Elke operaminnaar kent het ‘J’ai perdu mon Eurydice’, de beroemde aria van Orpheus in Christoph Willibald Glucks ‘Orphée et Eurydice’, waarmee de Nederlandse Reisopera 7 mei 2024 naar Breda komt. Helaas is dat de enige voorstelling in Noord-Brabant, dus de liefhebber die naast de herkenning van een befaamde melodie ook een vernieuwende visie op dit stuk zoekt, moet naar Breda. De Sloveens-Nederlandse Kristina Bitenc speelt en zingt Eurydice en legt uit wat in haar visie het belangrijkste is in dit werk. “Als het publiek zich bij het verlaten van de zaal realiseert dat iedereen verliest, dat je dus dankbaar moet zijn dat je nu leeft, dan hebben we iets bereikt”, besluit ze het gesprek.
Belangrijker is dat je het publiek raakt
“Het belangrijkste in mijn beroep vind ik dat ik mensen iets vertel als ik op het podium sta. Dat ze over vier dagen nog een klein stukje overhouden. Dat mensen door wat ik doe een beetje wakker worden. Als dat gebeurt, weet ik dat ik het goed gedaan heb. Als we het over voorstellingen hebben, over theater, gaat het altijd over perfectie. Veel belangrijker is het, vind ik, dat je het publiek raakt. Natuurlijk die hoge C moet er op het juiste moment zijn, maar het hoeft niet alleen maar mooi te zijn. Bij deze opera gaat het erom dat de toeschouwer het verlies herkent, dat hij beseft: ik ben ook iemand kwijt.”
“Dat is de kracht die opera heeft, dat moeten we niet vergeten en dat is zeker zo belangrijk als alleen maar schoonheid. Ook al is het in elke zaal en elke avond anders en zijn de omstandigheden soms lastig, toch probeer ik telkens weer het publiek zo ver te krijgen dat ze meevoelen, meedenken. Als ik eerlijk ben, als ik trouw ben aan mezelf, kan ik er heel ver in gaan om de zaal mee te krijgen. Ik. Kristina, vertel het verhaal, vertel jullie wat er aan de hand is en neem jullie, als het lukt, mee in het verlies van Orpheus en Eurydice.”
De nadruk ligt op de donkere kant
“Ik heb deze rol al een keer eerder gezongen, negen jaar geleden, ook in een productie van de Reisopera. Toch is het zwaar, maar tegelijk leerzaam. Hier ligt de nadruk op de donkere kant, iets wat ik persoonlijk nauwelijks ken. Hebt u niet ooit over me geschreven dat ik ‘danste, sprong, kwetterde en kwinkeleerde alsof een heel nest jonge vogels het toneel bevolkte’. Dat was toen ik in 2018 in een ‘Ballo in Maschera’ zat bij Opera Zuid. Dat is mijn normale, lichte kant, hier moet ik totaal andere emoties laten zien. Daar leer je van en dat is ook het mooie van mijn beroep dat je de ene dag dit laat zien en de volgende dag dat.”
“Hebt u niet ooit over me geschreven dat ik ‘danste, sprong, kwetterde en kwinkeleerde alsof een heel nest jonge vogels het toneel bevolkte’? Dat is mijn normale, lichte kant, hier moet ik totaal andere emoties laten zien. Daar leer je van en dat is ook het mooie van mijn beroep dat je de ene dag dit laat zien en de volgende dag dat.”
“Toen ik voor deze rol gevraagd werd, dacht ik: ah, die rol ken ik, dus dat scheelt. Je zingt wel eens vaker eenzelfde rol in een andere setting en dan gaat de voorbereiding meestal vrij gemakkelijk. Dat was nu niet zo. Het voelde heel anders, ik ben ouder geworden, mijn stem is volwassener geworden, er zit jaren tussen en ik heb in die jaren veel ander werk gezongen. Ik besloot daarom weer bij nul te beginnen, alsof ik de muziek nooit eerder had gezien. Ik ben alle teksten opnieuw gaan leren, ben vervolgens eerst bezig gegaan met alle klinkers.” Vol enthousiasme laat Bitenc ineens een scala aan A’s opklinken om voor te doen hoe ze zich prepareerde zodat de rol goed in haar stembanden kwam te zitten. “Stembanden hebben een sterk lange termijn geheugen. Dus af en toe probeerden die me in een richting te duwen, die me niet meer ligt of waaraan ik nog niet toe was. Ik wilde het hele stuk, en natuurlijk vooral mijn rol met een frisse blik tegemoet treden.”
Mijn koffertje is al best vol
“Hetzelfde heb ik gedaan in de repetities. Ik heb het hele proces van nul af aan opgebouwd. Met andere collega’s, met een andere dirigent, in een andere regie. Ik ben gewoon van blanco begonnen. Natuurlijk neem je eerdere ervaringen mee, je stapt anders de boot in en mijn koffertje is al best vol. Ik weet waar de tekst en muziek heel emotioneel worden en dat ik dat dan met mijn stem moet kleuren, maar ik heb nu in vergelijking met de vorige keer veel meer kleuren op mijn palet. Ik durf ook veel verder te gaan, veel zachter bijvoorbeeld. Maar ik durf ook te schreeuwen als Orphée voor de tweede keer niet naar me terugkijkt.”
Een recensent spreekt niet voor niets over de ‘rauwe intensiteit’ waarmee Bitenc Eurydice op het toneel brengt en waar haar stem anders zo lieflijk en licht lyrisch klinkt, slingert ze, vindt diezelfde criticus, nu ‘met een doordringende sopraanstem ijzingwekkende wanhoop de zaal in’. Hiermee bewijst Kristina Bitenc dat niemand beter dan zij de bedoeling van de Duitse-Amerikaanse regisseur om Glucks meesterwerk te ontdoen van de valse romantiek van het sprookje weet terug te brengen tot de ware kern van rouw als een hernieuwde Eurydice.
Nederlandse Reisopera, Orphée et Eurydice in het Chassé Theater Breda: 7 mei 2024 om 20.00 uur, geen pauze.
Foto voorpagina > Lenart Zore
Lees meer over de Reisopera op Brabant Cultureel
© Brabant Cultureel 2024