Muziekids: zieke kinderen knappen op in vrolijkste afdeling van het ziekenhuis

 

Het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) in Tilburg heeft als enige ziekenhuis in Noord-Brabant een heuse muziekstudio, één van de inmiddels vijf locaties van het project De Muziekids Studio. Kinderen knappen zienderogen op in deze vrolijkste afdeling van het hospitaal. Brabant Cultureel neemt een kijkje en zingt een deuntje mee.

door Joke Knoop

Helemaal achteraan in de lange hoofdgang van het ziekenhuis, na het ingetogen stiltecentrum, springt een fleurige muur je tegemoet. De kleurige afbeeldingen van muziekinstrumenten, de klanken van de gitaar en de openstaande deur trekken de passanten naar binnen. In de muziekstudio lopen kinderen onmiddellijk naar de muziekinstrumenten op het podium. Studioleider John Verbunt speelt gitaar en zingt een lied voor een meisje in een rolstoel. Een peuter slaat op de trommel. Er is niets wat aan een ziekenhuis doet denken. Hier is alles muziek wat de klok slaat.

Aanvullend
Muziek werkt als aanvullend medicijn voor kinderen, zo weten de mensen van Muziekids, een organisatie die in meer ziekenhuizen een muziekstudio heeft ingericht. De studio in het ETZ is de eerste in Brabant en hopelijk volgen er meer, zegt Verbunt. Sinds mei 2014 kunnen kinderen van nul tot achttien jaar, en sporadisch ook andere groepen, gebruik maken van de studio. Patiënten kunnen er zelf muziek maken, maar luisteren mag ook. Dan zorgen de begeleiders voor muziek. Ze spelen gitaar of accordeon en zingen de zieke toe.

Muziekids zit niet in een of ander rommelhokje. Het is een professionele studio. Aan de wand hangen grote schermen. Met speciale gitaren wordt een computerprogramma in werking gezet. Op het podium prijkt een reeks elektrische en akoestische gitaren. Er zijn keyboards, een dj booth, percussie-instrumenten en een elektronisch drumstel. En er hangt een professionele lichtinstallatie. De muren zijn beschilderd met muziekinstrumenten en muzikanten. Guus Meeuwis is op die muur prominent aanwezig: de artiest is de naamgever van de Guus Meeuwis Muziekids Studio. “Bedankt Guus Meeuwis, horen we vaak als de kinderen weggaan. Veel mensen denken dat Guus Meeuwis alles betaalt, maar dat is niet zo”, vertelt studioleider Verbunt. Meeuwis is een van de vele sponsors van de studio.

Muziekids moet het hebben van giften en dat lukt wonderwel. Zodra bedrijven en particulieren kennis maken met de studio, is het niet moeilijk om geld in te zamelen, aldus Verbunt. “Dit is zo uniek. Bezoekers zien het nut van de studio.” Wat natuurlijk ook helpt is dat het ziekenhuis de ruimte gratis ter beschikking stelt, dat de interieurbouwer ook financieel helpt en dat muziekinstrumenten zijn gedoneerd door muzikanten, ouders en soms patiënten. Twee betaalde parttimers en tien vrijwilligers houden de studio aan de gang.

Huilbaby’s
Elke werkdag begint voor de begeleiders met een bezoek aan de kinderafdeling. Zij nemen de zogeheten troubadour trolley mee: een karretje met muziekinstrumenten. Verbunt en vrijwilliger Joyce van Paassen zoeken een zitje op. Ze zingen en spelen zacht bekende kinderliedjes. Twee meisjes kleuren aan een tafeltje. Twee moeders met hun zieke peuters luisteren en zingen mee. Een peuter ligt met de gegipste beentjes omhoog. Met gewichten worden spieren en pezen opgerekt totdat de heupkop weer in de heupkom glijdt. Dat is een behandeling die vele weken duurt. Het bed is bezaaid met knuffels. Het kind volgt aandachtig de verrichtingen van Joyce en zwaait met de rammelaar. De andere peuters dommelen langzaam in op de schoot van hun moeders.

Het is een vredig tafereel in een zithoekje van de hectische kinderafdeling. Zachtjes beroert Verbunt de knoppen van de accordeon. Hij lacht: “Hier heb ik ontdekt dat accordeon kinderen rustig maakt. Zelfs huilbaby’s vallen in slaap.” Waarmee niet gezegd is dat het accordeon een slaapverwekkend instrument is. Het is de manier waarop Verbunt bekende kinderliedjes op de knopaccordeon speelt: ingetogen, langzaam, een rustgevende stem, de focus op de reacties van de kinderen.

De verpleegkundigen van de kinderafdeling weten de Muziekids te vinden. Ook zij weten inmiddels dat accordeon en gitaar een rustgevend effect hebben op kinderen. Moet er een infuus aangebracht worden? Dan worden de mensen van de Muziekids gevraagd om het kind af te leiden. Ligt een kind in isolatie? Dan neemt de bezoeker de nodige voorzorgen en speelt hij of zij op de kamer.

Mytylschool
Ook groepen maken gebruik van Muziekids. Meestal zijn dat groepen jongeren. Alleen voor de revaliderende ouderen van het nabijgelegen Damast wordt soms een uitzondering gemaakt. De naastgelegen Mytylschool met ruim driehonderd kinderen met meervoudige beperkingen, is een trouw bezoeker. Muziekonderwijs is er wegbezuinigd, zegt Verbunt. Elke week komen zes groepen van de school naar het ziekenhuis. Op deze dinsdagochtend is de groep Toeleiding Dagbesteding TB 5-6 te gast. Het zijn de oudere kinderen, vijftien, zestien en zeventien jaar.

Binnen vijf minuten spat het plezier er vanaf in de studio. De leerlingen oefenen voor de schoolmusical. De zangeres van het groepje maakt de gebaren die we van de tv kennen. De toetsenist zit gebogen over het keyboard en de jonge vluchteling die alleen Arabisch spreekt, komt een beetje los. Guus Meeuwis is hun favoriet. De Nacht wordt luidkeels meegezongen. In deze sfeer is niets doen geen optie. Vrijwilliger Joyce van Paassen doet mee voor twee. Zij geniet evenveel als de kinderen. Joyce is gepensioneerd onderwijzeres, speelt gitaar en is vanaf het eerste moment betrokken bij de studio. “Ik krijg er energie van”, zegt ze. Ze heeft veel te vertellen. Bij voorbeeld over de muzikale familie die in stijl afscheid wilde nemen van moeder. Voor dat gezelschap ging de studio op zaterdag open, werd de vrouw met bed en al binnengereden en musiceerde de familie rond het sterfbed.

Van Paassen verhaalt over het meisje dat door een ongeluk in coma raakte. Haar familie wilde ondanks alle verdriet toch de verjaardag van het meisje vieren. Muziek was belangrijk voor de familie en het meisje zong altijd. “Ik weet niet wat ze er van heeft meegekregen, maar het was een mooie verjaardag”, vertelt Joyce zichtbaar ontroerd. Ze herinnert zich een man die een hersenoperatie onderging bij vol bewustzijn. Hij speelde gitaar opdat neurologen konden ontdekken welke hersendelen hij stimuleerde door het spel.

Plezier
Maar dat zijn de uitzonderlijke verhalen. Meestal is het een komen en gaan van kinderen die even wat afleiding willen. Les geven in muziek? Alleen als de kinderen dat willen, want het plezier staat voorop. Een uitzondering wordt gemaakt voor kinderen die met een groep komen. Zij krijgen wel een groepsgerichte activiteit, waarbij muziekbeleving centraal staat. Voor studioleider John Verbunt is dit de baan van zijn leven. Als jongeman was hij slagwerker in begeleidingsorkesten. In zijn dertigste levensjaar stapte hij over op een ander vak: scheepsbouwer. Musiceren bleef een grote hobby. Na 21 jaar kwam de klad in de scheepsbouw en stond John met zijn 55 jaar op straat. Het UWV attendeerde hem op het muziekinitiatief in het ziekenhuis. Hij solliciteerde en werd voor een half dagdeel per week aangenomen. Drie weken voor de start kregen de studioleiders te horen dat er geen geld voor salaris was. Alleen hij en muziektherapeute Christel van der Bruggen besloten te blijven als vrijwilliger. Na een jaar konden ze betaald worden en sindsdien werkt Verbunt er drie dagen en Van der Bruggen twee dagen per week.

Muziekids draait naast deze twee betaalde krachten op tien vrijwilligers. Van vrijwilligers – die zich in overvloed melden – wordt gevraagd dat ze een instrument bespelen, het liefst gitaar. Onderwijservaring is eveneens een pre. De tien vrijwilligers hebben dat allemaal in huis. Samen houden zij de studio in de lucht, vooralsnog tijdens werkdagen. Toekomstmuziek? Ook in het weekend open zijn.

Hilversum
Muziekids is zeven jaar geleden ontstaan uit een veiling van gitaren door een muziekwinkel in Hilversum. De opbrengst werd besteed aan een muziekruimte in een ziekenhuis in die plaats. Dat bleek aan te slaan en de initiatiefnemers van toen benaderden meer ziekenhuizen in het land. Het Sint Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg (na de fusie met het TweeSteden Ziekenhuis ETZ geheten) was het eerste ziekenhuis dat ja zei.

Op 20 mei 2014 opende de Guus Meeuwis Muziekids studio in Tilburg. Muziekids heeft inmiddels studio’s in ziekenhuizen in Hilversum, Blaricum, Almere, Beverwijk (brandwondencentrum) en Utrecht. Al deze ziekenhuizen stellen gratis ruimte beschikbaar. Voor de inrichting en de exploitatie zijn de studio’s afhankelijk van schenkingen. Volgens de jaarrekening 2015 kwam er ruim 196.000 euro binnen voor alle studio’s. In dat jaar werd ruim 58.000 gedoneerd voor de studio in Tilburg.

 

www.muziekids.nl

© Brabant Cultureel – februari 2017