Kun je houden van iemand wiens ideeën je verwerpt? Die vraag stelt schrijfster Lot Vekemans met haar nieuwe toneelstuk ‘Blind’ dat in première is gegaan bij Matzer, het huisgezelschap van de Verkadefabriek in Den Bosch. Het is een erg statisch praatstuk geworden.
door Arnold Verplancke • Scènefoto’s > Karin Jonkers
Auteur Lot Vekemans voert voor het eerst zelf de regie, maar zij beschikt over twee gerenommeerde uitvoerenden: Helmert Woudenberg en José Kuijpers. Het stuk ‘Blind’ speelt zich af in Zuid-Afrika, in een zogenaamde gated community waar welgestelde blanken zich veilig hebben teruggetrokken achter muren en bewakers. Woudenberg speelt een mopperende oude blanke man voor wie het verleden rooskleuriger was en het heden vooral dreigend. Zijn privileges zijn verdampt en hij vereenzaamt.
Het huwelijk is stiekem in het buitenland gesloten
Ouderwetse racistische opvattingen scheiden hem al jaren sterk van zijn dochter. Zij is getrouwd met een gekleurde man, zeer tegen de zin van haar vader. Het huwelijk is stiekem in het buitenland gesloten, zonder zijn aanwezigheid. Zij ergert zich kapot aan de conservatieve en revanchistische opvattingen van haar vader en ziet de toekomst optimistisch tegemoet in een gemengde samenleving waarin iedereen gelijke kansen moet hebben.
Woudenberg speelt de oude man volstrekt geloofwaardig als een vervelende zeurpiet. Soms reageert hij in de discussie met zijn dochter als een verongelijkt kind. Dan weer probeert hij haar aandacht en medelijden te krijgen met de mededelingen dat hij blind wordt, of later dat hij een tumor heeft in zijn hoofd.
Er gebeurt weinig. De twee zitten meestal tegenover elkaar te praten. Over het verleden dat zij zich verschillend herinneren, over het heden dat ze anders waarderen. Hij kan moeilijk alleen verder, maar hij heeft zijn gekleurde hulp ontslagen. Zijn dochter kan en wil niet zijn verzorgster worden. Hij ligt een keer languit op de grond. Zij wast later nog zijn bovenlijf, maar dat is ongeveer de enige betekenisvolle handeling. Verder praten ze maar en herhalen ze zich als een plaat die in dezelfde groef blijft steken.
Gezien hoe gescheiden de werelden blijven
Waarom in Zuid-Afrika, vroeg ik me af. Het antwoord is dat Lot Vekemans daar zelf een paar keer op bezoek is geweest en heeft gezien hoe de kloof tussen blank en zwart nog steeds bestaat. Hoe gescheiden de werelden blijven. Maar veel dichter bij huis, hier in Nederland, zou je toch ook een stuk kunnen situeren waarin vooroordelen en racisme botsen met de ideeën van mensen van een jongere generatie?
Een zeurende vader en een idealistische dochter praten zich door ‘Blind’ heen. Woudenberg ontlokt het publiek met zijn botte reacties soms wel wat besmuikt gelach. Samen werken ze naar een heel licht positief eind toe. Als ze dan maar niet verder praten.
‘Blind’ door Matzer Theaterproducties. Tekst en regie: Lot Vekemans. Regie-advies: Madeleine Matzer. Spel: José Kuijpers en Helmert Woudenberg. Decorontwerp: Sanne Danz. Gezien: première Verkadefabriek ’s-Hertogenbosch, 21 oktober 2023.
‘Blind’ is nog te zien:
26 oktober 2023 in De Nobelaer • Etten-Leur
1 november De Bussel • Oosterhout
15 november Speelhuis • Helmond
21 november Munttheater • Weert
22 november Schouwburg • Tilburg
29 november De Leest • Waalwijk
14 december De Lievekamp • Oss
25 december Theater ’t Mozaiek • Wijchen
Lees ook op Brabant Cultureel:
Lot Vekemans schiep met Simon een romanpersonage dat zijn eigen plan trekt
© Brabant Cultureel 2023