In het Bredase Chassé Theater toont het spannende Woman’s Work van choreograaf Annemijn Rijk op intrigerende wijze hoe heel verschillende vrouwen, elk op een smalle, stalen balk boven een oneindige diepte – metafoor voor het standaard vrouwbeeld – hun eigen weg vinden.
door Corien Ligtenberg • fotografie > Loet Koreman
‘Reclaim ownership of the gaze. Undermine the representation of women as beautiful objects created by male artists and enjoyed by male viewers. Use the body to challenge patriarchy and introduce the female gaze,’ schrijft Phaidon Editors bij de uitgave van het boek Body of Art in 2015. In dit boek wordt aan de hand van tien thema’s geanalyseerd hoe kunstenaars door de eeuwen heen naar het menselijk lichaam keken en hoe zij het uitbeeldden.
Choreograaf Annemijn Rijk (Breda 1993) heeft de thema’s uit het boek als uitgangspunt genomen voor haar meerjarige kunstproject dat zij ook de naam Body of Art gaf. Aan de hand van de tien thema’s onderzoekt Rijk ‘wat ons lichaam ons kan vertellen over ons mens-zijn’. De producties kunnen de vorm hebben van dans, een monoloog, installatie, film of een cross-over van uitingsvormen.
De dansfilm-installatie Woman’s Work, die in het Chassé Theater wordt vertoond, is het derde deel van de reeks. Deze dansfilm-installatie kreeg als thema ‘Beauty’ en hierin onderzoekt Rijk ‘hoe het lichaam zich vandaag de dag verhoudt tot schoonheid’. Het werk wordt op de begeleidende website omschreven als ‘zes buigzame lichamen versus een statische, stalen balk’. Die balk verwijst daarbij naar de catwalk als klemmende metafoor voor het standaard vrouwbeeld. Eerder maakte Rijk voor het project Body of Art de dansfilm Re:Born met als thema ‘The Abject Body’, en dansduet Last Resistance, met als thema ‘The Absent Body’. Re:Born speelde in negen landen en won prijzen op filmfestivals in Amerika en Noorwegen.
Rijk, geboren en getogen in Breda, studeerde in 2016 af aan de Bachelor of Choreography van Fontys Dance Academy. Sinds 2021 is zij een zogenaamd Chassé Cultuurfonds Talent. Dat houdt in dat ze door het Cultuurfonds wordt ondersteund ‘om ervaring op te doen, werk te maken en een eigen taal te ontwikkelen’.
Sereen
Als bezoeker van Woman’s Work in het Chassé stap je als het ware midden in het werk. Na een korte pauze – een zandloper direct na de entree maant tot rust en reflectie – betreed je een omsloten, schemerige ruimte met aan weerszijden beeldschermen. In het midden ligt schuin een smalle, stalen balk. De sfeer is intiem en sereen. De installatie heeft aan de ene zijde vijf schermen, aan de andere één. De vijf schermen tonen individuele films van vijf heel verschillende vrouwen die een smalle, stalen balk bedwingen, tegen een inktzwarte achtergrond en boven een onpeilbaar diepte; de balk lijkt in het oneindige te zweven. Het resultaat zijn vijf diverse portretten.
De vrouwen benaderen de balk – die staat voor hun reis binnen het voor hun dominante systeem – elk op hun eigen manier: de een rustig, soms wankel maar vol gratie, de ander aarzelend, het lijf tot het uiterste gespannen; stoer, vol trots en vechtlust; letterlijk voetje voor voetje, met handen die tergend langzaam achter zich tasten, een voet vastpakken en die omzichtig voor zich op de balk plaatsen. De bewegingen zijn traag, de blikken intens, de lijven gespannen.
De camera zit er bovenop, legt de inspanning minutieus vast, zoemt in op handen, voeten, op gezichten in opperste concentratie. De portretten zijn kalmerend en verontrustend tegelijk, bijna hypnotiserend. Dat wordt nog versterkt door de intrigerende muziek, die de ruimte vult zonder op de voorgrond te treden. De Nederlandse componist Aura Bouw maakte de compositie Everlasting Morning speciaal voor dit werk.
Verzet
Het scherm aan de andere zijde heeft een heel andere energie. Het toont een choreografie van de (zes) vrouwen ‘in hun gezamenlijk verzet’. Je hoort hun bewegingen, hun ademhaling, zuchten, het geluid van blote voeten op staal. De zes dansers, Caroline Neijndorff, Pauline Roelants, Revé ter Borg, Laura de Vos, Izah Hankammer en Yara Meziane el Otmani, hebben uiteenlopende leeftijden en culturele achtergronden en elk hun eigen lichaamstaal en stijl. De vrouwen zijn alleen, komen samen, ontmoeten elkaar, helpen elkaar, zijn zelfverzekerd, trots. Aarzelen, twijfelen, wankelen. Vallen, en staan weer op.
‘Woman’s Work’, t/m 23 oktober 2022 te zien in Chassé Theater Breda. Gratis toegankelijk. Maandag-vrijdag van 13.30 tot 22.30 uur, zaterdag en zondag van 10.30-22.30 uur. In 2023 gaat het werk op tournee.
© Brabant Cultureel 2022
Prachtige beschrijving die eer doet aan wat je ziet, je aangrijpt en bij je blijft! Must see!