Het voormalige postsorteercentrum in hartje Helmond doet de komende drie jaar dienst als gloednieuwe culturele broedplaats voor exposities, dans, theater, muziek en nog veel meer. De eerste tentoonstelling is zondag 16 oktober 2022 geopend met imposant gedetailleerd tekenwerk van Janne de Jong. Post#5700 heeft grootse plannen.
door Anja van den Akker
Vijftien jaar leegstand deed het grote Postgebouw in hartje centrum Helmond bepaald geen goed, stelt kunstenares Joke Smeulders (Nuenen 1949). Zij is een van de initiatiefnemers van Post#5700 dat mede dankzij een gemeentelijke meerjarensubsidie nu een vliegende start kan maken. Hier moeten muziekgroepen, bandjes, dansers, beeldend kunstenaars, film- en videomakers of kleine ondernemers bij elkaar komen en gaan samenwerken. Post#5700 wordt eveneens een leerbedrijf. Ook de buurt wordt nadrukkelijk betrokken, want Smeulders wil dit concept ‘’breder wegzetten’’ dan de groepen die je hier wel verwacht.
‘’Mensen laten kennismaken met kunst en het zelf ook laten doen. Er ligt bovendien al een plan voor concerten iedere vrijdagavond.’’ Daarnaast wil Post#5700 gaan samenwerken met het Kunstkwartier, Annatheater, Het Speelhuis en de Cacaofabriek. Na de eerste drie jaar ligt er een optie om Post#5700 te verkassen naar het Jan van Brabant College, want die school gaat verhuizen naar nieuwbouw.
Verfijnd
Gezien het kraakverleden en lange leegstand is het postgebouw een wat rauw pand. Wat een contrast met het uiterst verfijnde tekenwerk van Janne de Jong (Helmond 1996) die al eerder in de Elzas Passage mocht exposeren, maar daar toen vroegtijdig weg moest omdat de ruimte plotseling weer als winkel werd verhuurd.
De Jong maakt geen tekeningen, maar ‘betekeningen’, zo benadrukt zij zelf. Tekeningen met een betekenis. Ze wil uitdrukkelijk een verhaal vertellen, fragmenten uit haar wereld onder de loep nemen. Met het ambachtelijke karakter van haar werk trekt zij een breed publiek. ‘’Men vindt mijn tekeningen in eerste instantie vooral knap gemaakt. Met die tekeningen hoop ik dan vervolgens mensen aan de hand mee te nemen in mijn wereld.’’
Zo maakte zij tijdens de corona lockdown de tekening Thuisisolatie. Aan tafel zitten drie versies van haarzelf en eentje is er onder de tafel geschoven. Die wordt langzamerhand gek van dit opgesloten bestaan. Ach, soms valt het best mee, toont het meisje met het wijntje in haar hand. Maar de slang, de geturfde dagen op de muur en de gevangenisachtige setting vertolken de keerzijde van het geïsoleerde leven.
Dementie
In Vergeten Verlies (2022) portretteert ze haar eigen dementerende oma. ‘’Het verhaal van vergeten en je die vergeetachtigheid herinneren.’’ In alle triestheid ontdekte Janne de Jong een onverwachte schoonheid in die dementie. We zien een paar vertrouwde spullen van thuis verspreid in oma’s kamer in het verzorgingstehuis. Net zoals haar herinneringen verspreid zijn in haar hoofd. Opa zit tegenover haar, maar wat de spiegel al suggereert, puur in oma’s fantasie. Opa is allang overleden, maar oma verwacht hem ieder moment weer terug in haar leven.
‘’Meestal hebben de onderwerpen met mezelf te maken, maar soms zijn er ook dingen waar ik als persoon niets mee kan. Maar waar ik toch iets mee wil doen.’’ Zoals haar grote zorgen over het kernafval voor de komende generaties, verbeeld in Struisvogelpolitiek (2022). De politici steken hun kop in het zand, maar zien juist dan letterlijk alle vuiligheid die zich daar bevindt.
Een boodschap met een knipoog, want overwegend zwaar is het werk van De Jong niet. Zo toont Achter de Cannabis (2021) een ouder stel dat absoluut niet achter de geraniums wil zitten, dus heeft hun kleinzoon voor een paar hennepplanten gezorgd. Een telefoon met vijf camera’s (2022) maakte De Jong nadat zij een reclame in een bushokje zag waarop een smartphone met liefst vijf camera’s werd aangeprezen. In Het Laatste Oordeel (2021) vellen de dieren een oordeel over wat de mens met de wereld heeft gedaan.
Houvast
Voor Janne de Jong is haar pen de grote houvast in dit leven. ‘’Ik kan niet goed met andere materialen overweg. Over verf heb ik geen controle. Je moet mij echt niet ergens in de bossen zetten met een schildersdoek en verf. En potlood veeg ik steeds weer per ongeluk uit met mijn hand. Als ik in zwart-wit teken met een pen en Oostindische inkt, dan valt echt alles van me af.’’
Soms werkt ze weleens met kleur, zoals Bedreigd Boeket (2021), samengesteld uit bedreigde bloemsoorten, of Mr. Toothless (2019), gebaseerd op een zelfgeschreven liedje over een oude hond. ’’Ik denk dat mijn stijl mede is beïnvloed door m’n studie kunstgeschiedenis. De portretten van Albrecht Dürer bijvoorbeeld vind ik ontzettend gaaf. Ook in christelijke kunst wordt aan de hand van allerlei objecten vaak een heel verhaal verteld.”
Janne de Jong, pentekeningen. Tot en met 11 november 2022, Post#5700, Watermolenwal 16, Helmond (achter het oude postkantoor).
© Brabant Cultureel 2022