‘Westpoint is een monument van de stad’

WONEN IN ICONEN (1) Brabant kent bijzondere architectuur. Brabant Cultureel neemt een kijkje, binnen en buiten. Deze (eerste) keer bij Westpoint in Tilburg, ruim tien jaar geleden het hoogste woongebouw in Nederland.

door Joke Knoop

Met zijn 142 meter lengte torent Westpoint uit boven elke kerktoren in Tilburg. ’s Avonds wordt het gebouw verlicht door tientallen gekleurde lichtbuizen. De architectuur laat niemand onberoerd. Spuuglelijk, vindt de een. Prachtig, zegt de ander. Iedereen in de stad heeft er een uitgesproken mening over: grijstinten bestaan niet.

Exterieur van Westpoint. Foto’s Joep Eijkens

Architect Rob van Aken heeft het ontwerp van Margriet Eugelink hoog staan. “Wij beschouwen dit gebouw als een monument van de stad, dat ook in de toekomst beeldbepalend blijft. Het mag geen tijdverschijnsel zijn dat na een aantal jaren weer is achterhaald. Westpoint blijft”, zegt hij in 2004 in de verkoopfolder. Uit dezelfde tekst: “Westpoint is het symbool van het nieuwe Tilburg. Het gebouw straalt de trots uit die past bij de zesde stad van Nederland.”

Tot zover de ronkende verkooptaal. De vraag is hoe bewoners ‘hun’ Westpoint beleven. Neerlandicus Ad Haans is bewoner van het eerste uur: “Ik was helemaal niet bezig met de architectuur. Ik hou van eenvoud en strakke lijnen, dat wel”, relativeert hij het hooggestemde woordgebruik in de folders. Maar nu hij er over nadenkt, had het gebouw met ‘wat architectenfantasie’ mooier kunnen zijn. Haans had graag meer glas aan de zijkanten gezien, grotere ramen. “Ik vind een enorme glazen uitstraling mooi, net als De Rotterdam. Maar dan had Westpoint misschien niet die stevigheid gehad.”

Sterk gebouw

Haans (75 ) heeft groot vertrouwen in de veiligheid van het gebouw. “Het staat op 256 grote dikke ronde palen met een doorsnee van 60 centimeter, ze zijn 33 meter diep in de grond geheid. Op de palen ligt een samenbindende vloer, 180 centimeter dik van gevlochten beton. De vloer is gevlochten met polsdik staal. Elke verdieping is in één stuk gegoten in beton. Dus het is een ongelooflijk sterk gebouw. Westpoint zal niet omgaan zoals met het World Trade Centre gebeurde in 2001.”

Haans woont op de 31e verdieping, ooghoogte is 90 meter. Vanuit zijn riante huiskamer kijkt hij uit op de binnenstad en alles wat daar achter ligt. Bij helder weer ziet hij het provinciehuis in Den Bosch en de skyline van Eindhoven. Tot half een ’s middags schijnt de zon in de kamer, daarna ‘kijken we vanuit de schaduw naar een zonverlichte wereld.’ Zijn appartement meet 185 m2. Hij heeft de tussenmuren weggehaald. De serre is gebleven want dat is een barrière tegen warmte en koude.

Ad Haans woonde voorheen met zijn vrouw in een bungalow met een ruime tuin. Nu heeft hij zelfs geen balkon meer. Waarom deze keuze? “We vroegen ons af wat er zou gebeuren als een van ons wegvalt. Dan zouden we geen van beiden in de bungalow blijven wonen. Toen zijn we gaan zoeken naar een nieuwe woonplek. In de verkoopruimte voor Westpoint stonden twee raamkozijnen naast elkaar opgesteld, op ware grootte. Daarachter een levensgrote foto van het uitzicht. Ik vond het geweldig.” Vervolgens is hij met een helikopter van de makelaars omhoog gegaan. Haans was verkocht voor een gebouw dat alleen op papier bestond.

Boeken

Ad Haans beschikt over een riante werkkamer, waarin plaats is om boeken te binden, beelden te hakken en om te schrijven. Dat zijn de drie grote passies van de man die jarenlang op het Mollerinstituut het vak Nederlands gaf aan aankomende leraren. Hij studeerde algemene taalwetenschappen in Nijmegen en raakte gefascineerd door de psycholinguïstiek. Na zijn vervroegde pensionering zette hij een onderwijsbureau op en begon hij met cursussen Nederlands en poëzie aan de bestuursacademie en de senioren academie.

Haans schreef boeken over onder anderen Gerrit Achterberg en Rainer Maria Rilke. In 2014 verscheen de roman GRAWITZ: een hartverscheurend autobiografisch verslag van de laatste fase van een vader-zoon relatie. Zijn zoon overleed aan de ziekte Grawitz. De roman is een nietsontziende zelfanalyse. Ook nu, twee jaar later, spaart hij zichzelf niet: “De grote zwijgende meerderheid trekt zich niets aan van mijn boek. Ik raak het aan de straatstenen niet kwijt.” Van de duizend gedrukte exemplaren zijn er 246 verkocht.

“Ik zou het nu niet meer publiceren. Mijn –inmiddels – overleden zoon zou publicatie afgekeurd hebben. Ik heb zijn wens gebruskeerd. Zijn vrouw en mijn vrouw wilden geen publicatie. Het was toen een moeilijk besluit om toch uit te geven. Want als alle schrijvers hadden besloten naar hun omgeving te luisteren, was er geen wereldliteratuur geweest. Ik dacht: we kunnen alleen van elkaar leren als we onszelf bloot geven en dat overstijgt het persoonlijke belang. Het boek heeft literaire waarde waarvoor je zou kunnen vechten, maar het familiebelang prevaleert. Wel een beetje laat…” Dus houdt Ad Haans het voortaan op boeken over anderen en hakken in hout en steen om beelden te scheppen.

Oceaan

Terug naar Westpoint. Is daar, hoog verheven boven Tilburg, zijn kijk op de stad veranderd? “Ja, ik ben de stad meer gaan waarderen. Tilburg is op de goede weg. Zo gauw ik uit de slaapkamer kom, zie ik de verlichte torens van de Heuvelse kerk en een oceaan van lichtjes.”

Westpoint is een lichtkunstwerk. Kunstenaar Herman Kuijer heeft voor voor- en achterzijde een kleur- en lichtplan ontworpen. De betonnen raatstructuur aan de buitenzijde is in verschillende kleuren geschilderd. ’s Avonds mengen die kleuren zich met het gekleurde licht. Westpoint wordt zo de drager van een enorm schilderij. Heeft Ad Haans het gevoel in een kunstwerk te wonen? “Het lichtkunstwerk vind ik heel geslaagd, maar dat ik in een kunstwerk woon… nee. Tenminste, niet een werk van een kunstenaar, wel in een kunstwerk van een artisan, een vakman.”

Ook over het lichtkunstwerk lopen de meningen sterk uiteen: van opgedirkte kerstboom tot hoogstaande kunst. Zoals gezegd: grijstinten bestaan niet. Het gebouw laat niemand onverschillig. Dat is ook een kunst.

• Westpoint Tower in Tilburg is 142 meter hoog en is daarmee het op twee na hoogste woongebouw in Nederland. De andere twee woontorens staan in Rotterdam.
• De toren telt 47 verdiepingen met in totaal 156 appartementen van 123 tot 308 vierkante meter oppervlakte. Er staan op Funda 23 appartementen te koop.
• Het ontwerp is van Margriet Eugelink van Van Aken architecten in Eindhoven. Westpoints verlichting is ontworpen door Herman Kuijer. Bouwer is Ballast Nedam.
• Westpoint Tower heeft een entreehal van elf meter hoog waarin een vide is gebouwd. De voor- en achtergevels zijn grotendeels van glas. De ramen in de appartementen zijn van vloer tot plafond. Het uitzicht reikt op heldere dagen tot Antwerpen, Rotterdam, Eindhoven, Den Bosch.
• Elk appartement heeft een Sprinklerinstallatie. Bewoners merken niets van sterke wind of van de gekleurde buitenverlichting.
• Naast de woontoren staat de elf verdiepingen hoge Westpoint Wing. De twee gebouwen delen een parkeergarage van vier verdiepingen. Op die parkeergarage ligt een sedumdak met grassen en vetplantjes.
• Margriet Eugelink
• Herman Kuijer.com

© Brabant Cultureel – augustus 2016