Het tijdschrift Brabant Cultureel ontstond in 1952 onder de titel Brabantia. Vaak wordt aangenomen dat dit een voortzetting was van het oudere Brabantia Nostra, dat verscheen sinds 1935, maar dat is niet geheel juist. Brabantia Nostra was het blad van een onafhankelijke stichting met diezelfde naam.
Die stichting was niet al te sterk uit de Tweede Wereldoorlog gekomen en besloot in 1951 te stoppen met het uitgeven van het blad. Op voorspraak van de toenmalige Commissaris van de Koningin gingen Brabantia Nostra en het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant (het latere Noordbrabants Genootschap, NBG) samenwerken en vanaf 1952 gaven beide organisaties samen Brabantia uit. Dit was een nieuw tijdschrift (met een deels oude titel) dat begon met jaargang 1. In 1972 trok Brabantia Nostra zich als mede-uitgever terug en werd Brabantia het ledenblad van het NBG.
Noordbrabants Genootschap
Het NBG bestond zelf al sinds 1837 had al veel eerder Handelingen en andere reeksen uitgegeven die weinig succesvol waren gebleken. Na de Tweede Wereldoorlog trad het NBG met nieuw elan naar buiten en ging het genootschap zich steeds meer richten op kunst en cultuur. In de jaren 1950 en ’60 fungeerde het zelfs als culturele raad voor Noord-Brabant en ontstond een nauwe relatie met de Provincie. De behoefte aan een communicatiemiddel met leden en de buitenwereld leidde in 1951 tot het ‘huwelijk’ met Brabantia Nostra dat dus in 1952 werd bekroond met het nieuwe tijdschrift. Vooral in de eerste decennia verschenen in Brabantia ook met wetenschappelijke bijdragen op het gebied van de (kunst)geschiedenis en speelde het een belangrijke rol in de kunstkritiek in Noord-Brabant. In de jaren ’70 en ’80 gingen het NBG en het blad een steeds belangrijker rol spelen in het literaire leven in de provincie. In de jaren ’80 en ’90 was het NBG in de provincie zelfs leidinggevend op ter terrein van de letteren.
Brabant Cultureel
Brabantia bleef bij deze ontwikkeling achter en dutte als het ware in. In 1995 greep het NBG in. Het blad kreeg een nieuwe redactie, een nieuwe vormgeving, een totaal nieuw – nu expliciet journalistiek – concept en zelfs een nieuwe titel: Brabant Cultureel (BC). Vanaf september 1995 verscheen dit compleet vernieuwde blad, nog steeds als het blad van het NBG. De nummering van de jaargangen bleef dus doorlopen vanaf 1952.
Al vrij snel na deze operatie begon de provincie taken bij het NBG weg te halen en te verzelfstandigen. Dit betekende minder mogelijkheden voor het NBG om zich te profileren en te verjongen. Anne-Mariken Raukema, die als directeur deze grote veranderingen had doorgevoerd, verliet het NBG en haar opvolgers slaagden er niet in de neergaande spiraal te doorbreken. In hoog tempo vergrijsde het ledenbestand van het NBG, en daarmee ook het abonneebestand van BC. Ook intern, als organisatie brokkelde het NBG steeds verder af.
Brabant Literair
Deels om om extra (subsidie)gelden binnen te halen en deels omdat de provincie geen literair podium meer had, werd in januari 1998 gestart met Brabant Literair (BL), oorspronkelijk als losse bijlage bij BC. Met de aan BC gekoppelde oplage (toen ongeveer 1000) was BL waarschijnlijk het grootste literaire tijdschrift in het Nederlandse taalgebied.
Met het NBG ging het steeds slechter en in 2000 besloot het bestuur de bladen BC en BL op te heffen. Onder aanvoering van de toenmalige hoofdredacteur Reg ten Zijthoff besloot de redactie echter door te gaan. Er kwam een Stichting Brabant Cultureel die als ‘bruidschat’ de titel, wat geld en het leden/abonneebestand meekreeg. Die stichting nam het op zich BC en BL uit te geven. Eind 2003, begin 2004, liet het NBG weten opnieuw in gesprek te willen. Er was een totaal nieuw NBG-bestuur aangetreden dat het genootschap wilde vernieuwen en verjongen en dat een medium zocht om met de buitenwereld te communiceren. Ondanks de scepsis bij bestuur en redactie was duidelijk dat dit in feite de enige redding voor BC en BL betekende. De Stichting Brabant Cultureel bleef in stand en bleef ook eigenaar van de titel en het NBG ging optreden als uitgever en secretariaat. In uiterlijke zin resulteerde dit met ingang van december 2004 in een nieuwe opmaak, een andere drukker en een aangepaste bladformule waarbij onder meer BL voortaan als vast katern in BC was opgenomen en er nu ook een vast NBG-katern was.
Nieuw uiterlijk
Voor het NBG bleek deze hele verjongingsoperatie ijdele hoop en ondertussen raakte de kas steeds leger. Voor BC/BL werd al eind 2006 duidelijk dat het beter was de banden met het NBG opnieuw door te snijden. De overgebleven leden van het NBG bleven wel nog abonnee. Zij vormden inmiddels een minderheid in het totale abonneebestand. Eind 2007 werd vervolgens duidelijk dat er een eind zou komen aan de provinciale subsidie aan BC. Hiertegen werd vanuit meerdere hoeken geprotesteerd, maar dit mocht niet baten en de geldkraan ging dicht.
Digitaal onderdak
En opnieuw besloten de redactie en het bestuur om niet op te geven. Na een korte bedenktijd werd besloten om BC voort te zetten als een digitaal magazine, zonder budget en dus ook zonder honorarium voor de medewerkers. Het bestuur vernieuwde zich en binnen de redactie en het bestand aan medewerkers vonden verschuivingen plaats. Vanzelfsprekend kon niet iedereen zich veroorloven om onbetaald te blijven meewerken en de als hoofdredacteur moegestreden Camiel Hamans droeg het stokje over aan Rinus van der Heijden die de redactie door deze grote verandering leidde. Onderdak werd in eerste instantie gevonden op de website www.cubra.nl, met Ed Schilders als webmaster en op 5 mei 2013 verscheen hier de eerste digitale aflevering. De literaire bijdragen verschijnen nu voortaan verspreid tussen de journalistieke bijdragen. Daarmee heeft Brabant Literair als zodanig opgehouden te bestaan, maar wel is er nog steeds binnen de redactie een kleinere ‘sub-redactie’ die zich specifiek buigt over de literaire inzendingen. Begin 2016 werd de overstap gemaakt naar een eigen website waarmee BC weer geheel op eigen benen staat.