BioArt Laboratories in Eindhoven is sinds 2021 opgenomen in de culturele Basisinfrastructuur (BIS). De plek waar de instelling sinds 2016 is gevestigd, is bijzonder en biedt alle mogelijkheden voor kunstenaars en wetenschappers om te experimenteren op het snijvlak van kunst, wetenschap en creatieve industrie.
door Lauran Toorians (tekst) & Piet den Blanken (foto’s)
In 2016 verhuisde BioArt Laboratories van Strijp-T zo’n anderhalve kilometer naar het noordwesten naar de zogenaamde ‘Duitse huizen’. Dat is een complex met vijf panden op een terrein van ongeveer anderhalve hectare. Nadat in 1940 de bezetter de aanpalende Constant Rebecquekazerne had geconfisqueerd, werd op enige afstand van de kazerne dit ‘Duitse dorp’ gebouwd voor de legering van officieren en met een eigen officiersmess. De ‘huizen’ zijn betonnen bunkers die in de stijl van de ‘Heimatschutzarchitektur’ het uiterlijk kregen van landelijke boerderijen met pannen daken en luiken voor de ramen, luiken van dik plaatstaal.
De ingang van het BioArt Village, schuin tegenover de entree naar de Philips Fruittuin. 
Op het oog een landelijke woning, maar in feite een betonnen bunker met dikke plaatstalen luiken. 
Medewerkers op het open terrein voor de voormalige officiersmess. De metalen constructie tegen de rechtergevel vangt regenwater op dat in het gebouw wordt gebruikt. 
Werkoverleg en lunchpauze aan de centrale ontmoetingstafel.
Na de oorlog behield het hele complex nog tot in 1996 een militaire functie. Daarna diende het enige tijd als asielzoekerscentrum en zag de kazerne antikraakbewoning. In 2013 werd de kazerne verbouwd tot school en nu is er de Internationale School gehuisvest. De Duitse huizen raakten in verval en werden door krakers en junks grondig geplunderd, waarbij de bunkers zelf behoorlijk onverwoestbaar bleken. Het complex was inmiddels eigendom geworden van de gemeente Eindhoven die het in 2016 aanbood als onderkomen voor het toen al spraakmakende en succesvolle BioArt Lab, een initiatief van biokunstenaar en wetenschapper Jalila Essaïdi. Zo werd het Duitse dorp tot BioArt Village.
BioArt Village voorziet zichzelf van elektriciteit. 
Een experimentele opstelling voor verticale landbouw. In de buizen waarin de planten groeien, zwemmen tegelijkertijd visjes die bijdragen aan een optimaal groeimilieu. 
Op het terrein bevinden zich een aantal oude en bijzondere bomen. Deze eik waaide om, maar groeit desalniettemin door. 
De rookkamer in de voormalige officiersmess, met de oorspronkelijke parketvloer en lambrizering. Achter de linkse sokkel bevindt zich een open haard. Op de sokkels werk van Urban Reef: 3D-geprint organisch materiaal waarop schimmels en planten kunnen groeien en een symbiotische relatie aangaan.
In 2021 werd Bio Art Laboratories door de Raad voor de Cultuur opgenomen in de landelijke culturele Basisinfrastructuur (BIS). Daarbij werd toen de voorwaarde gesteld dat de als innovatief en veelbelovend omschreven instelling op deze locatie – dus in de Duitse huizen – verder kan ontwikkelen. Dat had wat voeten in aarde, maar uiteindelijk ging ook de gemeente Eindhoven overstag en kon BioArt Laboratoeries het terrein en de gebouwen in eigendom verwerven, waarmee BioArt Village een feit is geworden. Drie van de vier gebouwen zijn inmiddels zodanig opgeknapt dat erin kan worden gewerkt en het streven is om binnenkort meerdere Artists in Residence onderdak en een werkplek te bieden in een omgeving die zoveel mogelijk zelfvoorzienend is – zowel qua energie als voedselvoorziening – en waar werkplaatsen en laboratoria zijn waar kunst en wetenschap elkaar kunnen treffen in een creatief proces.
In haar project Klaaiklút haalt Marije Dijkstra kleurstoffen uit Friese klei om daarmee textiel te verven. 
Met ‘Touching Death’ maakte Lauren Raaijmakers een urn die aanvoelt als menselijke huid en bevraagt daarmee zaken als aanraking, nabijheid en dood. 
BioArt Village beschikt over een goed uitgerust laboratorium… 
… en een houtwerkplaats die ook van nut is voor het onderhoud van het terrein en de gebouwen. 
Een simpele spoel waar stroom doorheen gaat, verandert een boom in een mast die radiogolven kan zenden en ontvangen. Het principe werd in 1904 bedacht en raakte vervolgens in vergetelheid. Jalila Essaïdi bracht het terug en toonde aan dat het werkt. Het werk werd opgenomen in de tentoonstelling The Future Starts Here in het Victora & Albert Museum in Londen.
Ook nu al wordt in het dorp – net als eerder ook al op Strijp-T – volop gewerkt en geëxperimenteerd door kunstenaars en stagiaires uit binnen- en buitenland. Talentontwikkeling staat hoog in het vaandel. Tijdens de Dutch Design Week 2021 is het BioArt Village te bezoeken en zijn projecten en werken te zien van meer dan twintig kunstenaars en designers. Er is een programma met lezingen en debatten en gedurende de hele week zijn er dagelijks rondleidingen over het terrein. Middels QR-codes vertelt een flink aantal bijzondere bomen hun eigen verhaal en daarmee ook de geschiedenis van het complex.
‘The Symbiocene Forest’, BioArt Laboratories tijdens de Dutch Design Week,
16 tot en met 24 oktober 2021. Open van 11.00 tot 17.00 uur.
Het adres is Oirschotsedijk 14-10, 5651 GC Eindhoven.
Tijdens de DDW is in BioArt Village werk te zien van:
Kim van den Belt (NL)
Garrett Benisch & Elizabeth Brudges (USA)
Sanne Bruurmijn (NL)
Angelo Ciccaglione (IT)
Marije Dijkstra (NL)
In-Between: The cocoon and design (TU/NL)
Derya Irkdas Dogu (TU)
Kamila Iżykowicz (PL)
Eliska Janečková (CZ)
Shaakira Jassat (ZA/NL)
Lieke Mangindaan (NL)
Pomace: Learning Circularity From Olive (TU/NL)
Lauren Raaijmakers (NL)
Rebecca Schedler (DE)
Studio Eidola (CH)
Anne-Marie Sust (DE)
Tabled (NL)
Catinca Tilea (NL)
Tropozone (FR/CN)
Sachi Tungara (IN)
Urban Reef (NL)
Lees ook in Brabant Cultureel:
Het atelier van jalila essaidi is vooral gericht op experimenteel onderzoek
Mestic wint 200.000 euro in de chivas venture
Nieuwe strategie werkt: meer rijkssubsidie voor cultuur in Brabant
© Brabant Cultureel 2021