Tjikkie Kreuger kwam uit Friesland, maar werd een Brabantse kunstenares met in meerdere plaatsen in de provincie beelden van haar in de openbare ruimte. Een boek over haar leven en werk, samengesteld door haar dochter, toont haar ook als levenskunstenaar.
door Lauran Toorians
Tjitske (Tjikkie) Kreuger werd in 1941 geboren in Leeuwarden waar ze haar entree in de wereld van de beeldende kunsten maakte met een opleiding mode en textiel aan de Academie Vredeman de Vries. Vervolgens leerde ze beeldhouwen in Nijmegen bij Ed van Teeseling en Charles Hammes. Uiteindelijk belandde zij in Noord-Brabant waar zij lang in Knegsel (gemeente Eersel) zou wonen en werken. Op 4 januari 2017 overleed zij daar, enkele weken voor haar zesenzeventigste verjaardag.
Groepen
Tjikkie Kreuger werd vooral bekend door haar bronzen beelden die gretig aftrek vonden en vinden en waarvan er een aantal in de openbare ruimte staan. Het zijn kenmerkende sculpturen die snel herkenbaar zijn als ‘een Kreuger’. Uitgebalanceerd, statig, nooit volledig abstract, maar ook geen echt realistische weergave van de werkelijkheid. Vaak zijn het ook groepen figuren, geen eenlingen. Ze lijken in gesprek, te dansen of samen ergens heen te schrijden. Kreuger noemde zichzelf overigens geen beeldhouwster, maar iemand die beelden opbouwt.
Kreuger was ook een verzamelaar en haar boerderij in Knegsel zat vol met kunstwerken, boeken en objecten die tijdens reizen waren verzameld. Er was daarom veel tijd nodig om die nalatenschap te ordenen en goed onder te brengen, een karwei dat met name voor dochter Amerens Hedwich Kreuger ook een manier was om het rouwproces te doorlopen.
Dat er een boek over het leven en werken van Kreuger moest komen, stond al vast en dat boek is nu verschenen, samengesteld en geschreven door Amerens Hedwich. Dat het resultaat vooral een lijvig en prachtig uitgevoerd kijkboek is, zal niet alleen komen doordat dochter Amerens fotografe is. Beeldende kunst is nu eenmaal om naar te kijken en het boek biedt voldoende informatie in woord en beeld om ook het leven van de kunstenaar goed over het voetlicht te brengen. Een oeuvreoverzicht biedt het daarentegen niet.
Prehistorisch
Tjikkie Kreuger moet haar hele leven hebben gebruist van creativiteit. Hoewel zij vooral bronzen beelden bleef maken, maakte zij zich steeds nieuwe technieken eigen en was zij zo ook bezig met textiel, tekenen en schilderen en het maken van sieraden. Zij was gefascineerd door prehistorische (rots)kunst en door het oude Egypte, waarmee zij ook een spirituele verwantschap leek te voelen. Dat leverde haar een vormentaal die in haar beelden is terug te zien. Ook de beeldengroepen doen sterk denken aan de maquette-achtige beeldengroepen die in het oude Egypte in graven werden meegegeven als afbeelding van werkzaamheden in het dagelijks leven.
In het oude Egypte vond zij ook het idee dat leven en dood bij elkaar horen en elkaar in evenwicht houden. Al lang voor haar overlijden beschilderde zij haar eigen doodskist met motieven die duidelijk verwijzen naar de Egyptische ideeënwereld. Nu rust zij daarin, maar ze leeft ook voort in haar beelden, en in dit boek.
Amerens Hedwich, Tjikkie Kreuger. Het leven, haar kunst en hierna. Een liefdevol eerbetoon. Eindhoven: Lectruris 2021, 352 pp. ISBN 978-94-6226-403-8, hb., € 37,50.
Werk van Tjikkie Kreuger en Anne Rensen is t/m 24 april 2021 te zien bij Galerie Persoon in Eersel.
© Brabant Cultureel 2021
Mooi, liefdevol en compleet kunstboek waarvan de foto’s van de beelden werkelijk prachtig zijn.
Bij het lezen werd ik benieuwd hoe haar doodskist eruit heeft gezien.
Een afbeelding van de kist staat in het boek. Warm geel beschilderd met Egyptische bootjes aan de zijkanten en een ‘ wachter’ op de deksel. Deze is bewaard gebleven.