Theaters gingen in maart 2020 van de ene op de andere dag op slot vanwege corona. Daarna brak een periode aan waarin er mondjesmaat publiek de zaal in mocht, tot toch weer de knip op de deur ging. Theaters gingen massaal op zoek naar alternatieven zoals livestreaming. Volgens directeur Sjoert Bossers van De Schalm in Veldhoven heeft dat toekomst. Maar het is nog geen verdienmodel.
door Emmanuel Naaijkens
Elk theater van enig formaat biedt tegenwoordig de mogelijkheid om voorstellingen te volgen via zogeheten livestreaming. Camera’s in de zaal registreren wat op het podium gebeurt en zenden de beelden naar de huiskamer. De ontvanger kan de beelden zien op zijn tv-scherm, tablet, smartphone of pc. Soms moet er digitaal een ticket worden gekocht, maar er zijn ook theaters die een deel van hun programma gratis aanbieden.
Livestreaming van voorstellingen is niet nieuw, maar heeft door de coronacrisis wel de wind flink in de zeilen gekregen. Als het publiek niet meer naar de theaters mag, dan moeten de theaters maar naar de mensen thuis. Zo houd je in ieder geval de band met je bezoekers warm, en de verkoop van tickets levert misschien ook nog wat inkomsten op.
Middel
Bij De Schalm, een middelgroot theater in Veldhoven, deed men al voor de uitbraak van het coronavirus aan livestreaming. “We zagen er een middel in om mensen die niet naar het theater kunnen komen, bijvoorbeeld bewoners van een verzorgingshuis, toch te laten genieten van wat er allemaal gebeurt in De Schalm”, zegt directeur Sjoert Bossers. Bovendien bood het theater daarmee de mogelijkheid aan artiesten om voor eigen gebruik opnamen te maken van hun eigen productie.
Dus toen de theaters in maart op slot gingen, was het maar een kleine stap om livestreaming breder in te zetten. Namelijk door voorstellingen en andere activiteiten digitaal bij de mensen thuis te brengen. De infrastructuur was immers voorhanden. Het afgelopen half jaar heeft De Schalm een reeks ‘uitzendingen van voorstellingen’ gemaakt. Deels zaten die achter een betaalmuur: de kijker moest er een kaartje voor kopen, een V-ticket genaamd.
Bossers vindt het nog te vroeg om nu al de balans op te maken. Hij is er wel van overtuigd dat livestream toekomst heeft. “Niet als alternatief voor een voorstelling met publiek, want live is de beleving uniek en wezenlijk anders dan thuis op de bank. Maar het is een aanvulling op hoe je je publiek kunt bedienen. De ene keer zal je als bezoeker toch echt in de zaal willen zitten, wil je de muziek van een band voelen, maar een andere keer vind je het prima om digitaal te kijken.”
Gewenning
Livestreaming is bij De Schalm nog niet zo’n publiekstrekker als optredens in de zaal. Als voorbeeld geeft hij een optreden van de in Zuidoost-Brabant bekende comedian Marlon Kicken. Voor de digitale voorstellingen kochten zo’n vijftig mensen een kaartje, terwijl hij doorgaans uitverkochte zalen heeft. Voor openbare registraties is de belangstelling groter. De digitale versie van de maandelijkse talkshow ‘Veldhoven verlicht’ trekt vele honderden kijkers. Maar volgens Bossers is het ook een kwestie van gewenning dat het publiek livestreams volgt.
Daarnaast biedt De Schalm livestreaming aan om bedrijven en instellingen programma’s te laten maken voor hun eigen publiek. Daar wordt in toenemende mate gebruik van gemaakt. Het is een manier om verbonden te blijven met de medewerkers die noodgedwongen thuiswerken. Maar ook dit is geen alternatieve inkomstenbron die het wegvallen van de reguliere verdiensten nu al volledig kan compenseren.
Bossers signaleert dat er ook steeds meer concurrentie komt. Het aanbod van gestreamde voorstellingen en optredens is enorm toegenomen. Bijvoorbeeld van omroepen die recente producties uitzenden en deels gratis op hun eigen digitale platform zetten. Kwaliteit is volgens de Veldhovense theaterdirecteur sowieso een belangrijke voorwaarde om te kunnen slagen met livestream. Dat wil zeggen dat beeld en geluid tiptop in orde moeten zijn en dat er een goede regie moet zijn die een voorstelling vanuit verschillende cameraposities kan registreren.
Snufjes
De toekomst van livestreaming hangt voor een deel ook af in welke mate artiesten er op inspelen. Bossers wijst als voorbeeld op de theatershows van Arjen Lubach die ook in de zaal optimaal gebruik maakt van audiovisuele technologische snufjes. Maar in de toekomst zullen wellicht nog meer nieuwe technieken bij de makers gebruikt worden om het publiek te kunnen boeien. Te denken valt dan aan virtual reality en augmented reality. [zie onder] De theaters moeten daar voldoende op voorbereid zijn.
Hoe dan ook zijn het voor Bossers en zijn collega theaterdirecteuren onzekere tijden. Er vanuit gaande dat er na 19 januari weer publiek de zaal in zou mogen, waren er vanaf die dag alweer voorstellingen geprogrammeerd. Nu de lockdown inmiddels met drie weken is verlengd, gaat daar een streep door.
Bekijk hier livestreams van De Schalm
Een nieuwe werkelijkheid
De digitale technologie heeft al veel noviteiten opgeleverd, maar de mogelijkheid om op het computerscherm een hele nieuwe werkelijkheid te scheppen die niet van echt is te onderscheiden, gaat wel heel ver. Twee termen staan centraal in deze technologische ontwikkeling:
Virtual Reality (VR) is een computertechniek waarbij het lijkt alsof je in een andere werkelijkheid bent, in 3D. Door een speciale VR-bril wordt de zichtbare werkelijkheid simpelweg vervangen door computergegenereerd beeld. De bril bevat namelijk een beeldscherm en sluit je zicht op de buitenwereld af. Voorbeelden: computerspelletjes, maar ook een nagebootste operatie in een ziekenhuis.
Augmented reality (AR) is een techniek waarbij computergegeneerde beelden over de werkelijke wereld heen wordt getoond, zodat je beide tegelijk waarneemt. Je kunt dan bijvoorbeeld naast de president van Amerika poseren. Of kleren passen zonder dat je die in huis hebt. In de filmindustrie wordt de techniek gebruikt om bijvoorbeeld in een historische film de omgeving waarheidsgetrouw weer te geven. Een popgroep als U2 maakt in haar shows ook gebruik van augmented reality. In het onderwijs kan men er praktijksituaties mee nabootsen.
© Brabant Cultureel 2021