Uitgeverij De Geus neemt zonder enige moeite afscheid van Breda

De oprichting van World Editions in 2013 was niet zomaar een gril van een ouder wordende uitgever die nog één keer een kunstje wil doen. Het was een logische, volstrekt onderbouwde stap in een nieuwe richting. Uitgeverij De Geus was klaar, het was tijd voor het vervolg. Waarschijnlijk een meesterzet. En niet zijn eerste: Eric Visser loopt in de uitgeverswereld graag voorop.

door Olaf Douwes Dekker

In maart 2016 waren Eric Visser en Annemie Jans graag bereid hun afscheid van Breda aan Brabant Cultureel toe te lichten. Erg zwaar lijkt hen dat niet te vallen. Ze hadden dikwijls het gevoel dat de Brabantse/Bredase samenleving nauwelijks een idee had van de importantie van een zo vooraanstaande landelijke uitgeverij in haar midden. Hun belang als culturele werkgever ook, zij voelden zich vaak nogal eens vergeten of verwaarloosd.

In feite, het gesprek overdenkend, betreft het gesprek hun afscheid van het ouderwetse uitgeven. Wanneer je goed luistert naar de middelbare schooljeugd van vandaag lijkt het wel of je meer Engels hoort dan Nederlands. Of in elk geval een soort nieuw-Nederlands met voor ouderen onherkenbare woorden in een andere, bijna Engelstalige tongval. Het moet de oercreatieve uitgevers Visser en Jans zijn opgevallen: daar ligt de uitgeverstoekomst. Laat het uitgeven in het Nederlands maar over aan gespecialiseerde huizen, men vindt ze met name binnen het nieuwe thuis van De Geus: Singel Uitgeverijen, een conglomeraat dat oude namen koestert als Nijgh en Van Ditmar (actief vanaf 1837), Querido (1915), De Arbeiderspers (1929), Athenaeum (1962) en Uitgeverij Q (2007). Of denk aan Prometheus/Bert Bakker, waar ze qua marketing met hagel schieten: veel titels uitgeven in de hoop dat er ergens een ‘sleeper’ bij zit.

Zelfstandig
Visser en Jans wisten enige tijd geleden genoeg en besloten de in 1983 door Eric Visser gestichte Uitgeverij De Geus van de hand te doen en te zoeken naar een nieuwe inbedding ervoor. Zij namen er de tijd voor en in februari 2016 kwam het naar buiten: Singel Uitgeverijen in Amsterdam, het uitgeefhuis van Paulien Loerts, wordt per 1 mei 2016 de nieuwe eigenaar (formeel met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2016). Daarmee krijgt Uitgeverij de Geus als een zelfstandige, grote partner een eigen plaats binnen de constellatie aan de Amsterdamse Singel.

Paulien Loerts lichtte onlangs in een interview toe dat de overige vier uitgeverijen samen zo’n zeventig procent oorspronkelijk Nederlands werk uitbrengen en dertig procent niet-Nederlands, terwijl bij De Geus die cijfers precies andersom liggen. Gevoegd bij een (officieel verder niet bekendgemaakte) goede omzet dus een perfecte match, synergie van het zuiverste water. De knowhow in combinatie met de enorme portefeuille van De Geus zoals die zich in de loop van ruim dertig jaar ontwikkelde is natuurlijk aanzienlijk.

“Dat De Geus als een zelfstandige poot binnen het totaal verder gaat, was voor ons heel belangrijk”, zegt Annemie Jans, die aan het management als adviseur verbonden blijft. “Mijn inzet zal sterk afhangen van wat er vanaf 1 mei nodig is. Het streven zal erop gericht zijn dat wij ons overbodig gaan maken.” De meeste medewerkers, ook belangrijke als Ad van den Kieboom, zullen de overstap naar Amsterdam meemaken. Eric Visser zal, volgens de officiële lezing, inhoudelijk als adviseur aan de nieuwe opzet verbonden blijven, maar gezien zijn grote betrokkenheid bij World Editions zal dat, qua tijdsbeslag, vermoedelijk bescheiden zijn. Binnen enkele maanden zal naar buiten komen hoe en in welke mate World Editions, ondergebracht in een aparte vennootschap, onderdeel zal uitmaken van de nieuwe opzet.

Roddel
Een roddelachtig gerucht dat De Geus zich achteraf financieel vertild zou hebben aan het oude, monumentale pand in Breda (vijftien jaar geleden aangeschaft en vervolgens via strenge richtlijnen prachtig verbouwd) wordt door de beide firmanten vrolijk van de hand gewezen. “Dat slaat helemaal nergens op. Sterker nog”, licht Visser toe, “niet alleen dat we ons niet vertild hebben aan enige nevenactiviteit als onroerend goed, wij hebben deze beslissing tot verkoop ook helemaal niet genomen om financiële redenen. We hebben ons ook niet aan het uitgeven vertild. Wij zijn zuiver en alleen hiertoe gekomen uit beleidsoverwegingen. En zelf word ik ook vijfenzestig en dat heeft meegewogen. Het is juist vaak dat ondernemers te lang wachten met het nemen van de beslissing tot overdracht. Wij hebben in alle rust en bewust gekozen een gezonde activiteit onder te brengen in een andere gezonde onderneming. We hebben ook niet met iedereen gepraat, wij hebben bewust gekozen voor Singel Uitgeverijen.”

Engelstalig
Het fonds van World Editions zal, geleid door Eric Visser, voorlopig nauwelijks beschikken over een eigen kantoor. Visser: “Een medewerker woont en werkt in Rome, In Londen zitten er een paar, ook in Breda, tja en digitaal is er tegenwoordig veel mogelijk.” Gevraagd naar de oorsprong van de keuze voor de ontwikkeling van het fonds zegt hij: “Het is belangrijk voor iedere auteur in een taal die bijna niemand beheerst, bijvoorbeeld het Nederlands, om in de wereld gelezen te worden. Daartoe moet dat werk worden vertaald. En in het Engels taalgebied is dat eigenlijk nog een onderontwikkeld terrein: er worden in Engeland jaarlijks maar zo’n 300 boeken, aan literair werk, vertaald uitgebracht, in Amerika ook. Alleen De Geus bracht er jaarlijks al zo’n vijftig, zestig van uit, dus ga maar na wat daar eigenlijk een urgentie uit spreekt! Eigenlijk ben ik er al zo’n tien jaar mee bezig. Ik sprak er in het buitenland vaak over met uitgevers, iedereen vond het belangrijk, maar niemand deed wat. Nou, dacht ik, dan begin ik maar gewoon. Inmiddels heb ik al zo’n dertig titels uitgegeven en al werk uit tien talen uitgebracht in het Engels”, besluit hij met de van hem bekende bescheiden stem. Het typische geluid van de zachte onderhandelaar, de man die weet waar hij naar toe wil.

Afsluitend, toch met enige trots zegt Visser: “En De Geus blijft in de nieuwe opzet De Geus! Ik denk zelfs dat het van de hele groep wel de grootste is”. Jans: “De eigen identiteit blijft gehandhaafd!”

www.degeus.nl
www.worldeditions.org

© Brabant Cultureel – april 2016