De Raad voor Cultuur heeft haar adviezen gepubliceerd over de aanvragen voor rijkssubsidie in de culturele sector. Noord-Brabant heeft geen reden tot klagen, twee keer zoveel instellingen als vier jaar geleden kregen een positief advies. Her en der werden de champagneflessen ontkurkt, zoals bij het jeugddansgezelschap de Stilte in Breda.
Door Emmanuel Naaijkens
Het aantal culturele instellingen in Noord-Brabant dat voor vier jaar kan rekenen op rijkssubsidie is verdubbeld van zes naar twaalf. Bovendien krijgen zes grote musea de kans om hun aanvraag beter te onderbouwen. Dat er meer subsidie is binnengehaald is het resultaat van een nieuwe strategie waarbij de instellingen hun aanvragen op elkaar afstemmen en overheden samenwerken. Vier jaar geleden was de oogst slechts zes gehonoreerde aanvragen en dat viel zwaar tegen bij culturele bestuurders.
De volgende instellingen hebben een positieve beoordeling gekregen: philharmonie zuidnederland, TextielLab, EKWC, jeugddansgezelschap de Stilte, Emoves, Bio Art Laboratories, Dutch Design Week, MU, Opera Zuid, Het Zuidelijk Toneel, November Music en jeugdtheater Artemis. Een gezamenlijke aanvraag van zes grote Brabantse musea is afgewezen, maar als ze erin slagen die beter te onderbouwen dan maken ze alsnog kans.
Er waren ook ‘verliezers’. De aanvragen van Theaterfestival Boulevard en van Stichting Bosse Nova werden niet gehonoreerd. Drie organisaties uit Eindhoven kregen eveneens nul op het rekest: Cultuurhuis Onomatopee, ComplexNL (future lab design en technologie) en STRP (e-culture).
Er moet overigens nog een voorbehoud gemaakt worden, want het gaat om adviezen van de Raad van Cultuur aan minister Ingrid van Engelshoven (cultuur, D66). Elke vier jaar worden instellingen aangewezen die in het kader van de BIS (basisinfrastructuur in de culturele sector) op financiële steun van het rijk kunnen rekenen. Nu gaat het over de periode 2021 – 2024.
In september zal bij de presentatie van de rijksbegroting 2021 moeten blijken of de minister de adviezen heeft gevolgd. In de regel wijkt ze daar niet van af.
Een aanvraag wordt overigens niet alleen op artistieke/inhoudelijke kwaliteit beoordeeld, maar ook zaken als diversiteit, vernieuwing, educatie, salariëring, governance (goed bestuur), betrokkenheid van het publiek en gezonde bedrijfsvoering worden meegewogen. Dat Brabant deze keer goed uit de bus komt heeft ook te maken met een koerswijziging, er vloeit meer geld naar de regio. En ook nieuwe vormen van jongerencultuur hebben tegenwoordig een streepje voor.
Overzicht van herbevestigde aanvragen
THEATER ARTEMIS (€ 793.344). Uit het advies: ‘Artemis maakt jeugdtheater met een eigen signatuur voor kinderen vanaf 4 jaar. Haar producties hebben een anarchistisch karakter [..]’. ‘De Raad voor Cultuur is lovend over Theater Artemis: de instelling maakt vernieuwend jeugdtheater dat bestaande theaterconventies in twijfel trekt en doorbreekt’. ‘De instelling ontwikkelt zich op een succesvolle manier [..]. Ook maakt zij een sterke internationale groei door, met speelbeurten op toonaangevende festivals [..]. De raad voor cultuur vindt dat de instelling hiermee een ambassadeursrol voor het Nederlandse jeugdtheater vervult’.
HET ZUIDELIJK TONEEL (€ 1.692.500). Uit het advies: ‘HZT maakt maakt voorstellingen voor de grote en kleine zaal en is stevig verankerd in BrabantStad.’ ‘Het perspectief van “de ander en anderszijn” staat in alle producties centraal. De instelling beschouwt haar publiek en partners als mede-eigenaren en betrekt hen uitvoerig bij haar artistieke plannen’. ‘Ook de vele regionale samenwerkingsverbanden zoals met het Van Abbemuseum en TU/e zijn interessant’.
MU (€ 523.720, gevraagd was € 800.000) – beeldende kunst. Uit het advies: ‘MU heeft afgelopen jaren indruk gemaakt met veel en overwegend goede exposities en educatieprogramma’s en een toenemend aantal; lokale, nationale en internationale samenwerkingspartners.’ ‘MU is ook nog steeds vernieuwend bezig, op het gebied van zowel genreontwikkeling, als talentontwikkeling en publieksontwikkeling.’ ‘MU profileert zich nadrukkelijk als hybride instelling waar cross-overs centraal staan. Dit past [..] goed bij het huidige cultuurbeleid’.
OPERA ZUID (€ 1.579.000, gevraagd was € 1.879.000). Uit het advies: ‘Opera Zuid heeft in de periode 2017 – 2020 een duidelijke ontwikkeling laten zien, na een artistiek onevenwichtige periode ervoor. Onder de nieuwe intendant Waut Koeken werd in 2017 een andere weg ingeslagen met de eerste aanzetten voor een nieuwe artistieke koers’. ‘Opera Zuid maakte verrassende repertoirekeuzen en bood kansen aan Nederlandse makers en uitvoerenden’. De Raad voor Cultuur merkt in het advies op dat de financiële situatie van het gezelschap precair is.
PHILHARMONIE ZUIDNEDERLAND (€ 7.545.000, onder voorbehoud). De Raad voor Cultuur geeft een ‘ja, tenzij’ advies. Voor het orkest, dat ontstaan is uit een fusie van Het Brabants Orkest en het Limburgs Symfonie Orkest, ligt er nog flink wat huiswerk. De aanvraag voor subsidie is onvoldoende onderbouwd en uitgewerkt, er moet een nieuw activiteitenplan komen. Uit het advies: ‘De Raad voor Cultuur kan zich geen oordeel vormen over de artistieke kwaliteit van de plannen voor de komende periode, omdat die niet worden toegelicht in de aanvraag’. ‘Wat betreft educatie heeft het orkest volgens de Raad voor Cultuur een lange en goede staat van dienst. Deze activiteiten horen naar eigen zeggen tot het fundament van het orkest.’
EKWC (€ 500.000, gevraagd was € 600.000). Uit het advies: ‘EKWC profileert zich als een internationaal “Centre-of-Excellence”, waar aandacht voor het ambacht en innovatie van keramiek hand in hand gaan’. ‘EKWC heeft de afgelopen jaren uitstekend gepresteerd en het nieuwe activiteitenplan overtuigt’. ‘Met haar focus op keramiek, in een onderzoeksmatige en experimentele context, is ze landelijk en internationaal voorbeeldstellend’. ‘De zeggingskracht van EKWC is groot’. Kritisch is de Raad voor Cultuur onder meer over ‘de laconieke omgang met de Code Diversiteit en Inclusie.’
Overzicht nieuwe aanvragen
DUTCH DESIGN WEEK (€ 1.000.000). Uit het advies: ‘DDW biedt ontwerpers een relevant podium en heeft zowel landelijk als internationaal een goede reputatie’. ‘DDW is het belangrijkste en grootste designevenement van het noordelijk deel van Europa en concentreert zich op het ontwerp van de toekomst én de toekomst van het ontwerp’. ‘De raad voor cultuur waardeert de veelzijdigheid van het festival, ook wat betreft de partners’. ‘Het weet zijn experimentele, onderzoekend karakter te behouden en biedt een veelzijdig podium voor afstuderende ontwerpers’.
BIOART LABORATORIES (€ 439.697). Uit het advies: ‘[..] houdt zich bezig met biokunst, een relatief nieuw genre op het snijvlak van kunst en biotechnologie’. ‘De Raad voor Cultuur is zeer positief over BioArt en haar plannen [..] onderzoek, talentontwikkeling en genreontwikkeling gaan hand in hand’. ‘Mede vanwege het innovatieve karakter van het genre heeft ze nog geen grote bekendheid [..]. Daar gaat ze komende tijd aan werken. De Raad voor Cultuur is ervan overtuigd dat ze daarin zal slagen’.
TEXTIELLAB|TEXTIELMUSEUM (€ 757.478). Uit het advies: ‘Het TextielLab neemt een unieke, innovatieve plek in binnen de wereld van textiel, mode, design en erfgoed’. ‘De Raad voor Cultuur is geïmponeerd door de prestaties van het TextielLab. Op jaarbasis werken er 300 makers in het lab. Daar zitten aanstormende talenten tussen, maar ook nationale en internationale topontwerpers [..]’. ‘Binnen de wereld van het textiel en de mode heeft het TextielLab een onomstreden positie als het gaat om experiment en vernieuwing’. ‘[..] deze instelling staat in de frontlinie van de nieuwste ontwikkelingen. De Raad voor Cultuur is des te meer onder de indruk, omdat die vernieuwing altijd wordt bezien vanuit het perspectief van het erfgoed’.
EMOVES (€ 540.867). Uit het advies: ‘Emoves is een Eindhovens platform voor urban culture: art, dance, music, spoken word en sports’. ‘[..] een professionele organisatie die alle urban uitingsvormen faciliteert, bijdraagt aan innovatie en zorgt voor toestroom en ontwikkeling van jonge en nieuwe talenten’. ‘De Raad voor Cultuur is zeer positief over Emoves [..]. ‘[..] de instelling heeft echt de vinger aan de pols van de straatcultuur en vindt op die manier toptalent om dat verder te begeleiden’. ‘De instelling is naar eigen zeggen wars van bureaucratie’.
DE STILTE (€ 700.000, gevraagd € 800.000). Uit het advies: ‘De Stilte is een jeugddansgezelschap dat jonge kinderen laat kennismaken met moderne dans via dansproducties en educatie. Zij heeft de ambitie om hierin wereldwijd toonaangevend te zijn’. ‘De Raad voor Cultuur is positief over het functioneren van de instelling tot nu toe. Ze maakt jeugddans op hoog niveau en weet daarbij in toenemende mate dans en hoogwaardige muziekperformance op een sprekende manier te integreren’.
NOVEMBER MUSIC (€ 275.000, gevraagd was € 350.000). Uit het advies: ‘November Music is een tiendaags festival voor nieuwe muziek [..]. Onder het motto “muziek van nu door makers van nu” toont het festival de laatste muzikale ontwikkelingen [..]. ‘De raad voor cultuur is bijzonder te spreken over de rol die November Music speelt als katalysator van muzikale innovatie. Het festival is van groot belang voor het presenteren en ontwikkelen van hedendaagse muziek in Nederland. Daarbij lukt het de instelling om voor dit genre en breder publiek te bereiken [..]’
© Brabant Cultureel 2020