Sinds de expositie De heks van Dongen over het schildersdorp Dongen te zien is in Stedelijk Museum Breda zijn er uit particulier bezit twee schilderijtjes opgedoken, een van Karel Klinkenberg (1852-1924) en een van August Allebé (1838-1927). Beide werken zijn aan de expositie toegevoegd.
Het schilderij van Karel Klinkenberg meet 35 bij 48 centimeter en is een voorstudie voor het grotere werk dat al eerder op de expositie hing, het idyllische Landschap met boerderij te Dongen (1871-1872) dat 73 bij 113 centimeter meet. Op het kleinere schilderij is bij de omheinde waterput een boerin met emmer te zien en op het zandpand nog twee figuren. Zijn het spelende kinderen? Het is moeilijk te zien. Op het grote werk zijn deze figuren vervangen door een boerin wat verder naar links naast het zandpad. De voorstelling op het grote werk loopt aan de linkerkant ook wat verder door dan op het kleinere werk. Het is aannemelijk dat dit kleinere exemplaar ter plaatse is geschilderd en het grote werk binnen in het atelier.
Het tweede werk dat opdook is het schilderijtje Koffiemalen (Troost) van August Allebé uit circa 1867. Het meet ongeveer 16 bij 13,5 centimeter. De afgebeelde oude vrouw is Piet (Petronilla) Verhoeven. Zij stond vaker model voor kunstenaars die in Dongen kwamen schilderen en werd ook wel ‘de heks van Dongen’ genoemd. Het werkje lijkt sterk op het grotere werk Koffiemalen (Ouder worden) uit 1869 dat 39 bij 27 centimeter groot is. Slechts details verschillen, zoals de vorm van de koffiepot links op de grond, de houding van de poes rechts en de stand van de klompen van de vrouw. In 1873 verscheen in de reeks Kunstkronijk (‘uitgegeven ter aanmoediging en bevordering der schoone kunsten’) een gravure – of een litho? – van Bram Steelink naar Allebé’s Koffiemalen. Duidelijk te zien is dat Steelink zijn reproductie maakte naar het kleinere schilderijtje van Allebé en niet, zoals lange tijd was aangenomen, naar het grote schilderij. (ivb)
‘De heks van Dongen’ is te zien t/m 26 januari 2020 in Stedelijk Museum Breda.
Lees ook in Brabant Cultureel:
Stedelijk Museum Breda zet schildersdorp Dongen op de kaart
Ook Dimmen Gestel portretteerde deze vrouw en maakte er een litho van die hij in zijn drukkerij te Eindhoven liet afdrukken. Wellicht dat dit schilderij van Auguste Allebé of een afbeelding daarvan, als voorbeeld voor hem diende. Dimmen was een leerling van Allebé.