Met zo’n vijftien- tot twintigduizend bezoekers verdeeld over het gehele programma is het Helmondse Hip Hop Festival Urban Matterz in vijf jaar tijd uitgegroeid tot toonaangevend in de categorie ’Old School’. De BBC komt ditmaal filmen hoe liefhebbers uit heel Europa zaterdag 21 en zondag 22 september 2019 afkomen op de muziek, expositie, NK Beatbox, Breakdance Battles, urban sports, graffiti, workshops en een Hip Hop markt.
door Anja van den Akker
Het leuke aan Urban Matterz is dat min of meer vergeten grootheden uit de Old School Hip Hop scene er eenmalig optreden. Vaak óók nog in combinatie met oude muziekmakkers die zij soms al dertig jaar niet meer hebben gezien. Dit jaar zijn er twee opvallende revivals. Rapper Just-Ice uit New York klimt nog één keer het podium op met Kurtis Mantronik uit Jamaica. Om onduidelijke redenen waren de heren na hun succesvolle LP Back to the old school al jaren niet meer ‘on speaking terms’.
Het is de verdienste van drijvende kracht achter Urban Matterz, Hans van den Berkmortel, dat zij elkaar weer hebben gevonden. “Mantronik zat vorig jaar bij mij thuis aan de barbecue toen ik met het idee kwam om nog eens samen op te treden. Dat doet-ie nóóit, zei Mantronik. Ik heb mijn telefoon gepakt en gewoon gebeld. Just-Ice was zó verrast dat hij ja zei.”
“Veel van die oude Hip Hoppers,
die vroeger soms miljoenen hebben verdiend,
wonen tegenwoordig vaak drie hoog achter
en hebben een eenvoudig baantje.”
Ook de Eindhovense rappers 24K, die al sinds 1992 uit elkaar zijn, heeft Van den Berkmortel zo ver gekregen nog één keer in de schijnwerpers te staan. Dit typeert Van den Berkmortel (50), econoom en ooit lid van de Hip Hop band Beatbusters (later Divorze), maar al jaren eigenaar van een florerend bedrijf in ophangsystemen voor schilderijen. Als hij een artiest wil, pakt hij het vliegtuig, zoekt hem persoonlijk op en vraagt of hij komt optreden in Helmond. Het klinkt simpel, maar dat is wel zo ongeveer de sleutel tot het succes van Urban Matterz. “Veel van die oude Hip Hoppers, die vroeger soms miljoenen hebben verdiend, wonen tegenwoordig vaak drie hoog achter en hebben een eenvoudig baantje. Ik ken mensen in die wereld en via de één komt vaak het ander.”
Van den Berkmortel reist veel voor zijn werk. Het kost hem jaarlijks zo’n twaalfhonderd uur om Urban Matterz rond te krijgen. Inmiddels maakt hij deel uit van een compleet professioneel maar onbezoldigd team dat bijna dagelijks actief is met de organisatie van de vijftien à twintig events die door het jaar heen worden georganiseerd door Stichting Urban Matterz. Van den Berkmortel: “Aanvankelijk heb ik veel uit eigen zak betaald. Inmiddels komt er geld uit fondsen en van sponsoren, maar ook dit jaar moet er toch nog weer wat bij.” Zijn kracht is vermoedelijk ook zijn persoonlijke benadering. “Mijn vader rijdt de artiesten vaak naar hun hotel, mijn vrouw kookt iets lekkers, mijn zoon staat desnoods zijn bed even af. Dat vinden die rappers geweldig.”
De passie voor Hip Hop had hij als puber al. Omdat er in Helmond niks gebeurde op dat gebied, moest Van den Berkmortel altijd op het fietsje naar Eindhoven. Voor een optreden of een pas uitgekomen lp. “Hip Hop stond voor vrijheid, vernieuwing, avontuur. Het speelde zich af op straat, zonder apparatuur: niet in de studio zoals tegenwoordig. Graffiti had zijn weg naar het museum nog niet gevonden en gold als vandalisme. Voor mijn zoon van dertien is Hip Hop Chivv, Frenna, Ronnie Flex of Boef. Ik wil met dit festival uitdragen dat zonder die ‘Old School’ van de straat, zonder die roots, Flex en Boef er nooit waren geweest. Beatbox ontstond ook bij gebrek aan apparatuur. Nu is het een professionele sport en Hip Hop is mainstream geworden.” Van den Berkmortel ziet heus wel dat de oude Hip Hop scene vrij beperkt was. “Als ik destijds zei dat ik ook naar Beethoven luisterde en exposities bezocht, werd ik raar aangekeken.”
“Mijn vader rijdt de artiesten vaak naar hun hotel,
mijn vrouw kookt iets lekkers,
mijn zoon staat desnoods zijn bed even af.
Dat vinden die rappers geweldig.”
Urban Matterz is min of meer toevallig ontstaan. Omdat Van den Berkmortel ook fotograaf is, schildert en een galerie heeft, zocht hij jaren geleden voor een expositie contact met de Amerikaanse fotograaf Joe Conzo, die eveneens goed thuis is in de rapwereld. “Conzo bood aan dj Grand Wizzard Theodore (Theodore Livingstone) te vragen voor de muziek tijdens de opening. Theodore geldt als pionier van de scratch. Maar die bleek zo populair, dat mijn galerie te klein zou zijn. Ik heb aan het toenmalige poppodium Plato in Helmond gevraagd of Theodore daar wellicht kon optreden”
Zo borrelde de droom van een Old School Hip Hop festival op. “Toen ik voor het eerst bij de gemeente Helmond aanklopte voor steun aan Urban Matterz, kreeg ik te horen dat ik een verdieping hoger moest zijn, want daar zat de afdeling Verstedelijking. Waarmee ik maar wil zeggen: we moesten van ver komen.”
De eerste edities van Urban Matterz vonden onderdak bij de Cacaofabriek. Dit jaar is daar het concert en een expositie. Maar voor de overige evenementen wordt een tribune gebouwd onder de Kasteel-Traverse. De NK Beatbox staat voor de derde keer op het programma en wie van skaten houdt heeft ook geluk: de NK Miniramp skate is te gast.
In de Cacaofabriek staat op zaterdag 21 september het Old School concert gepland (uitverkocht), met Just-Ice en Kurtis Mantronik, 24K, Stetsasonic (bekend van Talking all that jazz en Sally), Whodini (The haunted house of rock, Five minutes of funk), Daddy Freddy (snelste rapper ter wereld) en Rockin’ Ross. Daar valt tot en met 6 oktober 2019 ook de expositie Melting Pot te zien met werk van onder anderen graffiti kunstenaars Rammellzee, Blade, Quick en Seen. Een paar duizend scholieren zijn hier al langs geweest. Op de scholen zijn eerder workshops gegeven in urban sports en er is zelfs een lesje breakdance voor ouderen ingelast.
“Het leuke van bijvoorbeeld skateboarden is dat je niet vastzit aan lestijden. Het is een heel sociale sport die je op straat met anderen beoefent’’, somt Van den Berkmortel een aantal voordelen op. Zondag 22 september is vanaf 10.00 uur ingeruimd voor de NK wedstrijden, workshops, markt en demonstraties. Ook de expositie in de Cacaofabriek is die dag geopend. Op 29 september volgt nog het Urban Minors concert voor de jeugd met de populaire Tabitah.
21 september 2019
Cacaofabriek Helmond (uitverkocht)
t/m 6 oktober 2019
Zondag 22 september, vanaf 10.00 uur
Kasteel Traverse Helmond
met:
Breakdance Battles
NK Beatbox
NK Miniramp skate
Graffiti Area
Urban Sports
Hip Hop Markt
Zie voor de tijden de Facebookpagina van Urban Matterz.
Het gehele programma is gratis.
© Brabant Cultureel 2019