Beeldend kunstenaars zijn nieuwsgierige mensen. Daarom reizen ze, op zoek naar nieuw licht en nieuwe onderwerpen. Museum De Wieger in Deurne toont met de expositie ‘De schoonheid van het onbekende’ hoe kunstenaars tussen 1880 en 1950 verre oorden bezochten en vastlegden.
door Henk van Weert
Nederlandse kunstenaars die rond het breukvlak van negentiende en twintigste eeuw schilderden, etsten, tekenden zijn nog altijd geliefd. Je komt ze telkens weer tegen in tentoonstellingen: Leo Gestel, de familie Toorop, de Israëlsen. Sommige nu ook weer in Museum De Wieger in Deurne. Hun werken spreken een eeuw na dato nog aan bij een groot publiek en er is nog altijd handel in.
Nog steeds met caravan en camper
De Wieger putte flink uit eigen collectie en haalde werken van enkele kunsthandelaren naar Deurne voor ‘De schoonheid van het onbekende’, de expositie over de creatieve opbrengst van de reizen. De meeste werken zijn gemaakt in de voor de hand liggende landen waar we nu nog steeds met caravan en camper naar toe trekken, Frankrijk, Italië, Spanje. De Méditerranée. De Wieger vergat ook de overkant van die middellandse plas niet. Noord-Afrika heeft ook een rol gespeeld in de reislust van Nederlandse kunstenaars.
De Oriëntalisten, onder aanvoering van Marius Bauer, schetsten een nogal stereotype beeld van Marokko, Algerije en Tunesië. Haremvrouwen, buikdanseressen, markten. Zonder deze stroming te benoemen, laat De Wieger enkele van zulke werken zien. Een zinderende oranje zonsondergang in Caïro van Philips Zilcken en een haremtafereel van Eppo Doeve strelen nog altijd het oog van de beschouwer.
Wat schilderden en tekenden ze allemaal, daar in de verte, in licht dat zo anders was dan in Nederland? De Wieger laat enkele hoofdthema’s zien. Stads- en dorpsgezichten keren telkens terug. Palmen, torens, patio’s, moskeeën, vreemde gebouwen. Voor Parijs is een apart hoekje ingericht, met onder meer een zwierige gouache ‘Saint Germain des Pres’ van Charles Eyck en enkele werken van huisvriend Otto van Rees die enkele jaren in Deurne woonde.
Het landschap van Mallorca
Landschappen ook. Wie uit de lage landen komen, is bijna als vanzelf onder de indruk van bergen en heuvels. Reizende kunstenaars waren dat ook en legden ze vast. Van Leo Gestel bijvoorbeeld is een schetsmatige blik op het landschap van Mallorca te zien. Kusten, stranden, zee. In Nederland was genoeg kust en water te vinden, maar de kusten van Frankrijk, Spanje en Italië zijn toch een slag anders. Kleurrijker.
Havens waren toponderwerpen. Wie zijn ezel neerzette met zicht op een haven bracht dat andere land in één schilderij treffend in beeld. De havengebouwen waren anders dan in Nederland, het strand grilliger, de schepen en zeilboten kleurrijker en de zeelui en vissers zagen er ook anders uit dan die in Noordwijk. De havenzichten van Mies Carstens en Hendrik Jan Wolter behoren tot de mooiste werken op deze tentoonstelling.
En natuurlijk de mensen. De flamencodanseres van Kees Maks, de vrouwen en mannen van Algiers en Marokko, een spittende boerin in Italië van Otto van Rees, scheepslui, haremvrouwen. De kunstenaars van honderd jaar geleden schilderden en tekenden dezelfde mensen die we nu op vakantie fotograferen als we de kans krijgen.
Apart hoekje voor Marinus Bies
Voor Marinus Bies is op deze tentoonstelling een apart hoekje ingericht. De Aarle-Rixtelse kunstenaar is bekend van zijn Peelgezichten. Dat zijn nogal donkere werken. Hij was de zestig al voorbij toen hij naar Frankrijk trok om daar heuvels, bergen, haventjes, dorpen en stadjes vast te leggen. Die werken zijn juist kleurrijk. Het mooie ‘Strandleven te Nice’ is daar een goed voorbeeld van.
Met ‘De schoonheid van het onbekende’ verzet Die Wieger zeker geen bakens. Die drang voelt de museumleiding ook niet. Een aantrekkelijke tentoonstelling maken voor een breed publiek, daar is niks mis mee.
‘De schoonheid van het onbekende’, tot en met 25 mei 2025 in Museum De Wieger in Deurne.
Beeld voorpagina: Detail Strandgezicht met vissersboten te Nice, Hendrik Jan Wolter, 1925, olieverf op doek. Collectie > Museum Flehite, Amersfoort
Lees meer over De Wieger op Brabant Cultureel
© Brabant Cultureel 2024