‘The Antique’ is een politiek gevoelige film. De Nederlandse première van deze Georgische film in Tilburg volgt snel op die in Venetië in augustus. Daar was de film onder politieke druk slechts eenmaal te zien op de laatste ochtend van het festival. Onderwerp is Poetins illegale Russische uitzetting van duizenden Georgiërs in 2006. Door dit grotere conflict te verpakken in een kleinschalig menselijk verhaal wordt het behapbaar voor het filmpubliek bij 013 CIFF 2024.
door Carina van der Walt
In het Cinecitta’s Internationale Filmfestival (CIFF) in Tilburg is de Georgische film ‘The Antique’ (Antikvariati) te zien. Daarin besluit de Georgische Medea (uitmuntend vertolkt door Salome Demuria) haar carrière als manager van een restoratie-opslag voor oude meubels voort te zetten in Sint-Petersburg. Zij vlucht weg van haar vriend Lado, maar heeft een woning nodig. Lado is een naïeve antieksmokkelaar die in de openingsscène houten kisten met verdachte inhoud vervoert door een geweldig berglandschap. De kadrering van dit toneel met Lado en zijn kameraad achter het stuur is bijzonder knap en zuigt je de film in.
Een oude kast als zijn verleden
In haar zoektocht naar een woning belandt Medea bij de oude Vadim Vadimich (aangrijpend gespeelt door de Russische Sergey Dreyden). Het interieur spreekt Medea aan. De voorwaarden die Vadim stelt, schrikken de meeste geïnteresseerden af, maar de huurprijs is zo laag dat Medea besluit om toch het appartement met hem te delen. Er ontstaat een vriendschap en zij vraagt naar zijn familie, want ze ziet geen foto’s. Hij wijst naar een oude kast als zijn verleden. Hij neemt haar mee naar curling wedstrijden die zo prachtig in vertraagde actie zijn verfilmd dat het op kunstschaatsen lijkt. Hij neemt haar mee uit eten en draait achteraf een opera-LP waarbij Medea in haar stoel in slaap valt. Het is een vertederend toneel.
Eén kast wordt een belangrijk rekwisiet. Vroeg in de film treft Medea Vadim aan op de vloer voor deze kast terwijl hij is bezig is om al zijn oude foto’s te verscheuren. Dan bestelt hij een vervoerder om de kast weg te brengen naar zijn zoon Peter die hij in jaren niet heeft gezien. Peter bezoekt dan zijn oude vader en ontmoet Medea. Niet veel later stuurt hij dezelfde kast naar de restauratie-opslag. Hij vertelt Medea hoe hij zich als kind zich in de kast verstopte en dat de kast van binnen kan worden gesloten. Een onbekende Manana houdt alles in de opslag via een camera in de gaten en geeft allerlei vreemde bevelen, ook wanneer Medea alleen is. Zo zal haar rode slipje aan een lampenkap geluk en rijkdom brengen.
Met de dag grimmiger
De sfeer in Sint-Petersburg wordt voor de Georgiërs met de dag grimmiger. Mannen met verdachte paspoorten worden op straat door de politie opgepakt en gevangen gezet. Zo verdwijnt Lado uit de film. De antiekopslag wordt door gemaskerde mannen overhoop gehaald. Medea ontsnapt door zich te verstoppen in de kast. Met haar en Peter gaat het later de goede kant op, mede dankzij die kast mag je maar denken.
Met Vadim gaat het flink mis wanneer hij de kapotte naald van zijn platenspeler ontdekt, opkijkt naar zijn plafondverlichting en daar een rood slipje ziet. Hij raakt zijn contact met ruimte en tijd kwijt en belandt tussen een groep mannen op een vlucht naar Georgië. Net op tijd keert hij zich om. Aan een politiebeambte vraagt hij waarom ze zoveel zuiderlingen terugsturen naar hun vaderland. Is het oorlog? De plot is ijzersterk. ‘The Antique’ eindigt met een visueel sereen toneel en een zonovergoten Sint-Petersburg.
Tijdens de nabespreking vertelt regisseur Russudan Glurjidze dat de adembenemende beelden van een besneeuwd Sint-Petersburg enkele dagen voor het uitbreken van de oorlog zijn stopgezet. Zij vertelt ook dat het appartement van Vadim in Georgië als filmset is opgebouwd, en dus niet in Sint-Petersburg. Het heeft leeuwenmoed van Glurjidze gevergd om een film te maken over Poetins ‘speciale operatie’ tegen Georgië – een van zijn eerste die hij later tegen andere landen zou herhalen. Glurjidze zei hier elders over: “I will fight till the end so that my film does not become a ghost. My people deserve that someone tells the truth about what happened.”
In 2019 heeft het Internationale Hof voor Mensenrechten Rusland veroordeeld voor geweldpleging tegen Georgiërs en substantiële compensatie geëist.
Bekijk hier de trailer van ‘The Antique’:
© Brabant Cultureel 2024