De verdeling van de meerjarige culturele subsidies in Noord-Brabant leidt net als vier jaar geleden tot veel beroering. Er is kritiek op de kwaliteit van de adviezen die aan de toekenning ten grondslag liggen. Peter Dictus, artistiek en zakelijk leider van Bureau Pees in Breda, reageert op eerdere berichtgeving op Brabant Cultureel.
Gastopinie door Peter Dictus
Om precies te zijn, het gaat om de Subsidieregeling hedendaagse cultuur Noord-Brabant § 1 Professionele kunsten 2025-2028. Van de drieëndertig aanvragers die volgens de rangschikking van de adviescommissie niet voor financiering in aanmerking komen, hebben er dertig bezwaar aangetekend.
Die bezwaren hebben als grootste gemene deler: het niet herkennen van de eigen aanvraag in het advies, de aanwezigheid van volop aantoonbare fouten en aannames – zowel inhoudelijk als procedureel – en een inconsequent hanteren van criteria en scores.
Ter herinnering: de vorige keer moest de provincie de complete advisering van deze regeling overnieuw doen, feitelijk omdat niet werd voldaan aan de specifieke, juridische eisen van een tenderprocedure. Want daar gaat het hier om: uit de jurering volgt een rangschikking die bepalend is voor wie gefinancierd wordt en wie niet. Uit die tweede, gedwongen advisering rolde toen een totaal andere rangschikking. Daardoor was er niet alleen sprake van extra financiële uitgaven (naast de kosten van een tweede jurering mochten de eerst gehonoreerden de toekenning behouden), maar ook van een fikse imagoschade. De tweede commissie kwam tot een totaal ander oordeel. Koren op de molen voor wie graag de kunsten wil bashen.
Met subjectiviteit in principe niks mis
Ondanks herhaalde advisering uit de Brabantse sector zelf de afgelopen jaren, is de procedure door de provincie sindsdien echter niet of nauwelijks aangepast. Zo ontbreekt in de desbetreffende subsidieverordening nog steeds een deugdelijke toets-matrix, zodat vooraf niet bekend is welke score (waardering) aan een bepaald (deel)criterium is gekoppeld. Dat maakt dat de adviezen niet transparant zijn en per definitie leiden tot willekeur.
Maar ook aan andere vereisten wordt niet voldaan. De beoordeling van elke subsidieaanvraag is een subjectieve jurering, te vergelijken met sommige toetsing in het kunstvakonderwijs. Dat kan, dat is misschien zelfs onvermijdelijk en daar is in principe ook niks mis mee, maar dan moet die subjectiviteit wel zoveel mogelijk ondervangen worden, door onder meer het aantoonbaar toepassen van het meerogenprincipe (meerdere, vergelijkbare specialisten vellen samen een oordeel), een expliciete verslaglegging van die beoordeling (die beschikbaar is voor de aanvragers) en de toepassing van een nauwkeurige toets-matrix. Daarvan was de vorige keer geen sprake en ook dit keer blijkt dat niet het geval te zijn.
Een beetje jurist maakt er gehakt van
Ook goed om te weten in dit verband: enkel op basis van het niet deugdelijk uitvoeren van een tenderprocedure heeft Bureau Pees in 2021 met succes een vergelijkbare, eerdere afwijzing door de provincie aangevochten. Alleen dat al levert de nodige jurisprudentie op. De onafhankelijke juristen die ons uiteindelijk in het gelijk stelden, hebben zich best in wat bochten moeten wringen om te voorkomen dat ook hier de gehele procedure overnieuw moest. Ze gooiden het op de vergewisplicht: GS had er zich van moeten vergewissen dat een ingehuurd advies niet altijd feilloos tot stand komt. (In de recente beschikkingen stond niet voor niets vermeld dat daar deze keer wel degelijk aan was voldaan. Lachen.)
Conclusie: de soep wordt bij wijze van uitzondering echt een stuk heter gegeten dan in het genoemde artikel wordt opgediend. Er is namelijk met zoveel, overeenkomstige bezwaarschriften feitelijk alle grond om ook dit keer de gehele adviesprocedure overnieuw te laten doen. Meer nog dan vier jaar geleden is de huidige advisering niet meer dan een slecht georganiseerde opstelwedstrijd, door een overheid die zelf subsidieaanvragers maar al te graag houdt aan codes voor duurzaamheid, eerlijke beloning en behoorlijk bestuur. Een beetje jurist maakt daar gehakt van.
Peter Dictus is artistiek en zakelijk leider van Bureau Pees, dat zich onderscheidt met sociaal-artistiek theater over actuele thema’s en gemaakt met professionals en lokale uitvoerders. Een van die producties is ‘Iets met boeren’, gespeeld op boerenerven, waarmee Bureau Pees sinds 2021 succesvol door het land toert. In het kader van Brabant Herinnert staat deze maand ‘Moeder van den Berg’ op het programma, over een vrouw die in de oorlog onderduikers hielp. Alle elf uitvoeringen zijn uitverkocht.
Lees ook op Brabant Cultureel:
Tientallen bezwaarschriften ingediend bij provincie tegen besluit over subsidies
De Kunst van Brabant: onzorgvuldigheden en fouten bij verdeling cultuursubsidies
© Brabant Cultureel 2024
Weer lekker bezig Peter. Succes!