Het symfonische orkest Philzuid zoekt naar manieren om een breder publiek te bereiken. In het voormalige CHV-complex in Veghel, nu een culturele hotspot, bracht het orkest op donderdag 29 augustus 2024 tweemaal een Philsurround. Een concert waarbij het publiek tussen de musici zit. Ingebed in een fraaie lichtperformance.
door Emmanuel Naaijkens • Foto’s > Focuss 22 | Jean-Pierre Geusens
Het is bijna niet voor te stellen. In een ruimte die bijna een eeuw lang diende als opslagplaats voor koeken om aan vee te voeren, maakt een symfonisch orkest zich deze donderdagavond op voor een bijzonder concert. Philzuid (voorheen philharmonie zuidnederland) heeft de Koekbouw van het voormalige CHV-complex in Veghel uitgekozen als een van de locaties voor de Philsurrounds. Dat zijn concerten waarbij de bezoekers niet in een zaal zitten en het orkest op het podium. De muziekliefhebbers zitten tussen en om de musici.
Met zogeheten Philsurrounds wil het orkest het publiek op een heel andere manier een uitvoering laten beleven. Dat is een aanpak die de nieuwsgierigheid wekt bij mensen die niet zo gemakkelijk de weg naar de klassieke concertzaal weten te vinden. In de jaren zeventig deed het toenmalige Brabants Orkest dat succesvol met Prom-concerten, specifiek gericht op jongeren. Ook in Veghel lijkt de nieuwe benadering vruchten af te werpen. Het publiek in Veghel is gemiddeld jonger dan doorgaans in de concertzalen, mede dankzij ouders met kinderen.
Test van de trommelvliezen
Het is inderdaad een bijzondere ervaring om zo tussen de musici te zitten. Voor mij op een plek met links twee klarinetten, voor mij twee trompetten en rechts de pauken. Dat laatste was misschien een te overmoedige keuze, want met de paukenist op twee meter afstand was het op sommige momenten een test van de trommelvliezen.
Als je zo dicht op de huid van de orkestleden zit, voel je als het ware de vibraties van de instrumenten en je ziet details die je vanuit de zaal ontgaan. De paukenist die, als hij in een bepaald muziekstuk geen rol heeft, toch met zijn vingers zit mee te trommelen. De klarinettist die zijn lippen bevochtigt voor hij aanzet. De trompettist die met zijn lichaam meewiegt op de maat van de muziek.
Als bezoeker kun je in een Philsurround de partituur meelezen, tenminste als je het notenschrift machtig bent. Een enkeling heeft kennelijk de vaardigheid om zo de muziek te volgen. Na afloop van een muziekstuk was er even een gedachtewisseling met de naast gezeten musicus.
Veel zuidelijk temperament
De niet alledaagse setting was natuurlijk ook voor het orkest een uitdaging. Met al die bezoekers verspreid over het gezelschap was het vast een hele toer voor de orkestleden het overzicht te houden, maar dat lukte aardig. En het is interessant om de dirigent nu eens van de voorkant aan het werk te zien. Zeker in dit geval met de Italiaan Giuseppe Mengoli die met veel zuidelijk temperament het orkest dirigeerde. Met zoveel bewegelijkheid en sierlijkheid dat hij af en toe een danser leek.
Voor deze Philsurround was een gevarieerd programma samengesteld met werk van Bizet, Elgar, Beethoven, Rossini, Mahler, Glinka en Grazyna Bacewicz. Voor een deel bekend werk, zoals Symfonie nr. 5 Van Beethoven en het populaire Carmen van Bizet. De muziek was ingebed in een lichtshow, al doet die omschrijving eigenlijk geen recht. Het was veel meer dan dat. Het was een doordachte choreografie die ingetogen en dan weer uitbundig meebewoog met de emoties van de muziek. Met projecties van stemmige figuren op plafond, vloer en muren. In dit concert was de belichting van lichtcomponist Teus van der Stelt meer dan een aanvulling op de muziek, het vormde een kunstdiscipline op zich.
Kathedraal
Soms waande je je in die grootse, oud-industriële ruimte met zijn ruwe bakstenen muren, steunberen en stalen dakconstructie in een sfeervolle kathedraal die zich vulde met hemelse klanken. Die ongebruikelijke combinatie van klassieke klanken en kunstzinnige belichting op een historische locatie maakte deze Philsurround tot een ware belevenis.
Philsurround, concert door Philzuid. Dirigent: Giuseppe Mengoli. Presentatie: Heidi Poessé, Jòzsef Auer, Frank Nelissen. Regie: Sander van Egmond. Lichtcomponist: Teus van der Stelt. Uitvoering op 29 augustus 2024 in de Koekbouw van cultureel complex Noordkade in Veghel.
Meer over Philzuid op Brabant Cultureel
© Brabant Cultureel 2024
Gisteren was ik te gast bij Philzuid in Maastricht en zat naast een 1e violist. Met bewondering gekeken naar zijn muziek en spel.