Henny Vrienten (1948-2022) beleefde met Doe Maar ongekend succes, maar was ook na die periode als muzikant en componist zeer actief. Journalist Leo Oldenburger sprak voor een biografie van Vrienten met tal van figuren in zijn omgeving. Een biografie die is te beschouwen als een monument voor een icoon van de Nederlandse popmuziek.
door Frans de Laat
Op 25 februari 1979 trad de groep Doe Maar op in Trefcentrum Lieve Hemel in Hilvarenbeek. Aanwezig waren circa dertig betalende bezoekers. Het was een aardig optreden waarvan mij vooral is bijgebleven dat Jo en Sjef, twee kunstenaars uit de Beerzen, in een melige bui voor het podium op en neer gingen springen en daarbij ‘Doe Maar, Doe Maar!’ gilden. De twee zetten hiermee onbedoeld een trend, want in twee jaar groeiden de optredens van Doe Maar uit tot mega-events waarbij tienduizenden uitzinnige meisjes ‘Doe Maar, Doe Maar!’ gilden. Zo snel was Doe Maar uitgegroeid van een aardig reggaebandje tot de grootste muzikale hype die ons land ooit heeft gekend. Bepalend voor deze ontwikkeling was in 1980 het toetreden tot de band van Henny Vrienten, toevallig geboren in datzelfde Hilvarenbeek.
Vrienten had geen bezwaar tegen een biografie
Journalist en schrijver Leo Oldenburger heeft vergelijkbare herinneringen aan de stormachtige opkomst van Doe Maar, maar dan in zijn geval in Emmen. Begin 2022 benaderde Oldenburger Henny Vrienten met het verzoek of hij een boek over hem mocht schrijven waarin collega muzikanten zouden worden gevraagd naar hun ervaringen met hem. Vrienten had tegen dat idee geen bezwaar, waarna Oldenburger sprak met velen die van grote betekenis waren in het leven van de artiest, onder wie Ernst Jansz, Frank Boeijen, Henk Hofstede, Boudewijn de Groot en Jeroen Krabbé.
Deze week verschijnt dan de biografie Henny Vrienten waarin Oldenburger uitgebreid ingaat op de indrukwekkende carrière van Vrienten, een van de iconen van de Nederlandse popmuziek en zonder twijfel de grootste popartiest die Noord-Brabant heeft voortgebracht. Terecht besteedt het boek uitgebreid aandacht aan de beginjaren van Vrienten in de Tilburgse popscene met belangrijke pleisterplaatsen als popcentrum Posjet en de muziekzaak van Bill Coolen.
De Tilburgs topband van dat moment
Na zijn eerste stappen in bandjes zoals de Skemps en Veni, Vidi, Vici trad Vrienten toe tot Les Cruches, Tilburgs topband van dat moment. Over zijn tijd in Les Cruches had ik overigens graag wat meer willen lezen, bijvoorbeeld uit de mond van toetsenist (en later producer van André Hazes) John van de Ven. Van hem wordt nu alleen een passage uit Nieuwe Revu geciteerd, maar hij had de nodige anekdotes over Vrienten in Les Cruches kunnen vertellen. Anders dan Oldenburger stelt, waren Les Cruches volgens mij toch echt meer dan een band die ‘voornamelijk covers’ uit de top 40 speelde.
Van begin af aan was duidelijk dat Henny Vrienten een uitzonderlijk talent was, met een professionaliteit die anderen niet of minder hebben en bovendien met een uiterlijk dat het op het podium en op bandfoto’s prima doet. Maar dat wil nog niet zeggen dat alles meteen lukte. De eerste stappen van Vrienten als soloartiest onder namen als Paul Santos en Ruby Carmichael nog niet zo geslaagd. Lucratiever waren zijn stappen als liedjesschrijver (bij Johnny Hoes, maar ook voor bijvoorbeeld The Cats) en als begeleider van andere artiesten zoals Boudewijn de Groot, Jack Jersey en Dimitri van Toren. Want Vrienten moest wel gewoon zijn geld verdienen. Opvallend was zijn scherpe oor voor wat commercieel interessant kan zijn. Vol bewondering beschrijft Tom America de rol van Vrienten bij de totstandkoming van de hit ‘Jodelodelodelodelohitie’ voor de Twee Pinten.
De intensieve en langdurige samenwerking met muzikale duizendpoot en goede vriend Tom America komt overigens ook verder in het boek aan bod. Zo produceerde Vrienten America’s groep MAM en was Tom America in 2021 nog gast in het tv-programma ‘On Stage met Henny Vrienten’. En jawel, dat ‘prima bandje’ in de Doe Maar-hit ‘Doris Day’ was Tom America’s groep Gasphetti, waarin Vrienten zelf ook nog heeft gespeeld.
Doe Maar-periode duurde maar kort
De Doe Maar- periode krijgt – hoe kan het ook anders – veel aandacht in de biografie. Het is bijzonder om te beseffen dat deze periode maar zo kort duurde, zeker in vergelijking tot de lange periode daarna waarin Vrienten zich op tal van andere muzikale terreinen manifesteerde. De voorgeschiedenis van Doe Maar, het megasucces, de hype en het onverwacht snelle einde van de groep komen aan de orde. Maar ook de interne verhoudingen in de band die steeds goed zijn gebleven waardoor ook in latere jaren zeer succesvolle comeback-concerten konden plaatsvinden. Vrienten en medebandlid Ernst Jansz daagden elkaar uit en stuwden elkaar naar grote hoogte. Jansz en zijn collega Jan Hendriks prijzen de werkwijze van Vrienten, waarbij ze niet alleen zijn vakmanschap, maar ook zijn werkdiscipline noemen. Henny was “op een prettige manier zakelijk”.
En dan komt de periode na Doe Maar. Vrienten speelt als muzikant in groepen als The Magnificent 7, Aardige Jongens (met Frank Boeijen en Henk Hofstede) en later in het legendarische trio Vreemde Kostgangers met de twee andere iconen van de Nederlandse popmuziek Boudewijn de Groot en George Kooymans. Van dit trio kwam in 2023 het laatste album ‘Mist’ uit met daarop helaas ook het laatste wat we van Vrienten en ook van Kooymans zullen horen.
Vrienten schreef prachtige muziek voor musicals
Ook op andere terreinen maakt Vrienten naam. Als componist van filmmuziek, bijvoorbeeld bij de film ‘The Discovery of Heaven’. Als componist van liedjes bij kinderprogramma’s als Sesamstraat en het Klokhuis. En wat niet iedereen weet: Vrienten componeerde ook prachtige muziek voor musicals als Ciske de Rat en Petticoat. Hij werkt vaak en graag samen met jonge artiesten. Zo is er zijn samenwerking met populaire rappers als Def P en Gers Pardoel die er ook voor zorgt dat Doe Maar weer volop in de schijnwerpers komt te staan. Vrienten was een typische liedjesschrijver: hij schreef geen poëzie maar liedjes in gewone spreektaal zoals niemand dat kon. Poëzie vond hij niet passen bij popmuziek. Daarom valt temeer op dat hij een enorm liefhebber en verzamelaar van poëziebundels was.
Henny Vrienten begon zijn carrière in de sixties in Tilburg en hij eindigde ook met een album ‘Tussen de regels’ dat sterk refereert aan de sixties in Tilburg en waarin hij terugkeert naar zijn ouderlijk huis en zijn Brabantse roots. Het album verscheen in 2019, drie jaar voor zijn dood. En dat terwijl het eerder had geleken dat Brabant voor hem had afgedaan. ‘Ooit de mooiste provincie van Nederland, maar nu stinkt het naar mest’, was de strekking van zijn nummer ‘Nooit Meer Naar Brabant’. Hij zong het notabene samen met Guus Meeuwis. Maar gelukkig betitelde hij dit nummer later als een kwinkslag.
Leo Oldenburger is een vlotte schrijver die zich goed in het onderwerp heeft verdiept. Zijn er dan geen minpunten? Jawel, zelf had ik graag wat foto’s opgenomen willen zien, met name uit de wat minder bekendere perioden zowel voor als na Doe Maar. Ook een register had wat mij betreft niet misstaan. Henny Vrienten is een boek om in één ruk uit te lezen en dat heb ik dan ook gedaan. Ik dacht al veel over Vrienten te weten, maar las toch veel nieuws. Het boek is een aanrader voor iedereen met belangstelling voor popmuziek of (Brabantse) cultuur.
Leo Oldenburger, Henny Vrienten. Amsterdam: Alfabet Uitgevers 2024, 272 pp., ISBN 978-90-213-4194-1, pb., € 22,99.
Lees hier meer over popmuziek op Brabant Cultureel
© Brabant Cultureel 2024
mooi stuk, respectvol en terecht!
Toch een dingetje:
Niet jammer maar toch best ok dat Henny (en Guus) vinden dat Brabant naar mest ruikt?!
iemand moet het doen..