In het jaar 2000 zag in Tilburg een nieuw theaterevenement het licht, Festival Cement. In de jaren daarna evolueerde dit van een festival dat zich richtte op een breed publiek naar een festival voor jonge, talentvolle theatermakers. Cement biedt hen een podium om te laten zien wat zij in hun mars hebben. Van vrijdag 15 maart tot en met zondag 23 maart 2024 vindt de vijfentwintigste editie van Festival Cement plaats op vijf locaties in ’s-Hertogenbosch.
Het programma bestaat dit jaar uit het werk van eenentwintig jonge makers uit Nederland en Vlaanderen die uiteenlopende thema’s aansnijden: van slapstick en romcom tot verslaving en ziekte, van grenzen aangeven tot censuur, van narcisme en zelfportretten tot twijfel en eenzaamheid, van denken op andere tijdschalen tot transformaties van het menselijk lichaam en van queerness, verzachting en verstilling tot frictie, verzet en vluchten. In totaal zo’n honderd opvoeringen.
De makers van de laatste edities hebben meer oog voor maatschappelijke thema’s dan de deelnemers in de beginjaren, zo constateert theatercriticus Marijn Lems. Hij kreeg de opdracht van de organisatie om eens te grasduinen in het archief van het festival en zijn bevindingen vast te leggen in een essay. Hij schetst de ontwikkelingen van het evenement, dat ooit is opgezet om de rest van het land te laten zien dat het zuiden, en in het bijzonder Brabant, heel wat te bieden heeft op het gebied van dans, theater, muziek en beeldende kunst. In het begin kende Cement een nomadisch bestaan en vond het festival plaats in verschillende steden. In 2012 streek het festival permanent neer in ’s-Hertogenbosch.
Niet meer met de rug naar het publiek
Lems over toen en nu: ‘Het is interessant om de line-up van 2023 met die van 2000 te vergelijken. Makers van nu verhouden zich veel actiever tot de wereld om zich heen. Daar is deels de door de rabiate subsidiebezuinigingen veroorzaakte legitimiteitscrisis van het theater van 2010-2013 debet aan – theatermakers van nu werden opgeleid in een sector die er alles aan doet om niet meer “met de rug naar het publiek te staan”. Maar even belangrijk is de hernieuwde noodzaak tot politiek engagement, wakker geschud door verschillende protestbewegingen (Black Lives Matter, MeToo, de klimaatbeweging) en de eeuwigdurende crisis waarin jonge millennials / Gen Z zich bevinden. De voorstellingen gaan over klimaatverandering, rape culture, hoe een vrouwelijke politicus met het moederschap omgaat, LGBQTIA+-emancipatie, de toeslagenaffaire.’
Maar daarnaast, stelt Lems vast, blijft er ruimte voor abstractere, beeldendere voorstellingen. Theatermakers zijn er ook van doordrongen dat het uitdagen van de status quo ook het vinden van nieuwe theatervormen met zich meebrengt. ‘Zo blijft Cement de meest toonaangevende plek voor het theater van morgen, een festival dat met recht ‘hét makersfestival van Nederland’ kan worden genoemd’. (en)
Informatie over Festival Cement
Interviews en recensies over Festival Cement op Brabant Cultureel