door Arnold Verplancke
Vorige maand verrasten ze de tienduizenden kijkers van het televisieprogramma Podium Klassiek. Op dinsdag 24 oktober de tientallen concertbezoekers in de Hasseltse Kapel van Tilburg. Heel enthousiast trad daar op het blaaskwintet Aires Tropicales. Vijf jonge musici, die hun masteropleiding volgen aan de Fontys Academy of Music and Performing Arts – het conservatorium – allen afkomstig uit Spanje en Cuba.
Het ensemble bestaat nu twee jaar. In de kapel namen de musici alle ruimte om hun verschillende muziekstijlen te etaleren. Zij speelden werk van klassieke componisten als Mozart, Hindemith en Ligeti, maar ook veel Zuid-Amerikaanse melodieën en zelfs jazz uit de bebop periode. De naam van de componist die het meest klonk, was toch wel Paquito D’Rivera, naar wiens Aires Tropicales Suite de groep is genoemd. Kenmerkend voor het optreden bleken weer de ritmes en klanken uit hun geboortelanden.
De Tilburgse concertliefhebbers bedankten het talentvolle en vrolijke vijftal uitbundig. Hun optreden maakt deel uit van de samenwerking die de Hasseltse Kapel is aangegaan met het Tilburgse conservatorium dat tegenwoordig onderdeel is van de Academy of Music and Performing Arts (AMPA). De vijf musici van het Aires Tropicales Quintet zijn Alicia Haro (fluit), Jorge Ruiz (hobo), Silvia Ruiz (fagot), Karla Hernandéz (hoorn) en Ninián Rodríguez (klarinet).
De pianiste en componiste Majoie Hajary centraal
Muziek kent geen grenzen als je hoort hoe soepel deze musici overgaan van ‘Die Zauberflöte’ naar Dizzy Gillespie of een habanera. Datzelfde gevoel bekroop me de zondag daarvoor ook in Amsterdam. In de foyer van De Nationale Opera stond de pianiste en componiste Majoie Hajary (1921-2017) centraal. Eerlijk gezegd had ik nog nooit van haar gehoord. Ten onrechte.
Hajary is geboren in Suriname en haar composities blijken een verrassende mix van muziekstijlen, westers, oosters, Afrikaans, klassiek, jazz, kortom echt Surinaams en tegelijk grenzeloos. Zij kwam als tiener naar Nederland om piano en compositie te studeren. Als pianiste heeft ze op wereldpodia geschitterd met werk van Liszt, Mozart en Schumann. Maar de foyeravond in het operagebouw was vooral georganiseerd om haar als componiste uit de vergetelheid te halen, mede in het kader van de Black Achievement Month 2023.
Ellen de Vries, onderzoeker en biograaf van Hajary, vertelde de aanwezigen over haar leven en werk. Onder die aanwezigen waren veel leden van de Surinaamse gemeenschap. Verrassend mooie liederen van de componiste werden gezongen door countertenor Arturo den Hartog met zijn prachtige stem, begeleid door Ernst Munneke, repetitor bij de Nationale Opera. Enkele liederen waren afkomstig uit de opera ‘La Larme d’or’ van Hajary.
Finse opera over schoolshooting
Eerder die middag had ik er al de opera ‘Innocence’ gezien. Over grenzeloosheid gesproken! Deze schokkende opera draait om een ‘schoolshooting’, waarbij veel leerlingen de dood vinden door een medeleerling van diezelfde school. Het werk is gecomponeerd door de Finse Kaija Saariaho (1952-2023) en pas twee jaar geleden in wereldpremière gegaan op het Festival d’Aix-en-Provence.
De uitvoering vond plaats voor een uitverkochte zaal, mede waarschijnlijk door alle juichende recensies. In een ingenieus draaitoneel met twee verdiepingen en vele kamers lopen twee tijdlijnen door elkaar. Enerzijds de fatale schietpartij op school en anderzijds het huwelijk tien jaar later van de broer van de moordenaar met een bruid die niets van de hele geschiedenis weet. Langzaam wordt de tragische gebeurtenis ontleed. In de opera ‘Innocence’ is de voertaal Engels, maar daarnaast klinken nog acht andere talen omdat het drama zich afspeelt op een internationale school. Nederlandse en Engelse boventitels zorgden ervoor dat alle tekst toch goed was te volgen.
In de uitstekende cast van dertien zangers en zangeressen waren opvallend veel Nederlanders te vinden, namelijk Lenneke Ruiten, Thomas Oliemans, Lilian Farahani en de uit Berkel-Enschot afkomstige Frederik Bergman. Hij overtuigde in de rol van de priester. Eind dit jaar speelt hij mee in een volgende productie van de Nationale Opera, namelijk in ‘Die Zauberflöte’. Hij is daarin de Spreker en Thomas Oliemans neemt Papageno voor zijn rekening. Dat het blaaskwintet Aires Tropicales in de Hasseltse kapel alvast de ouverture uit ‘Die Zauberflöte’ speelde, was echter puur toeval.
Gezien: Opera Innocence en Foyeravond Majoie Hajary, beide 22 oktober 2023 bij de Nationale Opera in Amsterdam; Blaaskwintet Aires Tropicales in Hasseltse Kapel Tilburg 24 oktober 2023.
© Brabant Cultureel 2023