Jan Vriends (1970) uit Helmond werd onlangs benoemd tot Stripmaker des Vaderlands, een initiatief om strips en hun makers in Nederland in het spotlicht te zetten. Voor de expositie ‘50 jaar collectie Peel’ in het Astense Museum Klok & Peel tekende hij in stripvorm een hommage aan Jan Vriends (1901-1992), zijn opa. In de strip die in groot formaat is te zien op de wanden van het museum vertelt Jan Vriends junior (de tekenaar) aan zijn zoon over hun gelijknamige (over)grootvader, de bioloog Jan Vriends. De expositie, met de strip als hoofdmoot, is aangekleed met een ooievaarsnest, een levensgrote reuzenschildpad en een mediapost met een filmisch portret over de bioloog Jan Vriends en zijn levenswerk.
Jan Vriends senior werd geboren in Etten-Leur en werd onderwijzer na een studie op een internaat in Maastricht. Begin jaren twintig stond hij drie jaar voor de klas in Den Haag om daarna, in 1924, neer te strijken in Zuidoost-Brabant, eerst in Helmond en vanaf 1934 in Bakel. Vriends had Nederlands en biologie gestudeerd, publiceerde in kranten en tijdschriften en schreef een flink aantal vaak populariserende boeken. Ook op radio en televisie bracht hij zijn liefde voor de natuur over op het publiek. Zijn boek De ooievaar, zijn familie en zijn prooi beschouwde hij als zijn belangrijkste werk. En dat terwijl hij het tweemaal heeft moeten schrijven, omdat eerste manuscript verloren ging toen zijn woning in 1936 afbrandde. Het herbouwde huis kreeg de naam ‘De ooievaar’.
Grootvader van Jan Vriends zat in het verzet in de Peel
Tijdens de oorlog was Vriends als pilotenhelper actief in het Peellandse verzet. Hij studeerde Nederlands en biologie en in 1947 werd hij biologieleraar aan het Carolus Borromeus College in Helmond, later ook in Eindhoven en Tilburg.
Als kenner en natuurliefhebber was hij een groot verzamelaar van opgezette vogels en zoogdieren. Dat werd een museale collectie en op 9 juni 1973 kreeg hij in Asten de gelegenheid om in een vroegere boerderij het Natuur- en Studiecentrum Jan Vriends te openen, kortweg Museum Jan Vriends. Dat is dit jaar vijftig jaar geleden. In de daaropvolgende jaren werd het museum uitgebreid met een nieuwbouw voor het Nationaal Beiaardmuseum waardoor er combinatie ontstond van twee musea onder één dak. In 1979 trok Vriends zich om persoonlijke redenen terug uit het museum. Op 1 januari 2007 fuseerden de twee museale stichtingen in Asten tot het Museum Klok & Peel dat de missie van bioloog Jan Vriends nog altijd vol overtuiging uitdraagt. (lt)
Expositie ‘50 jaar collectie Peel’, getekend door Jan Vriends’, tot begin maart 2024 in Museum Klok & Peel, Asten.
Foto’s voorpagina > LinkedIn-pagina Jan Vriends