column door JACE van de Ven • filmstills > Piek Kock
“Design, alleen het woord al doet me kotsen.” Dat zegt gitarist en frontman van het bandje El Cantina Paul van Rijswijk in de documentaire film El Cantina – Ook dat is Rock & Roll van Annemieke, zeg maar Piek, Kock. Die uitspraak past verrassend goed bij wat El Cantina is, een eigenhandig in elkaar geflanst muziekgroepje van een viertal jongens die zo nu en dan op instrumenten wilden rammen. En dat niet volgens door anderen voorgedaan artistiek geaccepteerd model. “Koeienpunk”, vat fan Nick J. Swarth de muziek in één woord samen. Dat is een goeie benaming, een onschuldig dier erbij halen geeft aan dat het geluid van El Cantina niet ongenadig is, geen ultiem schreeuwen naar de wereld.
Elders in de film erkent Van Rijswijk met een glimlach dat hun roots erg braaf zijn, brave jongens uit het brave Berkel-Enschot, tedere anarchisten om met Louis Paul Boon te spreken. Het grootste deel van El Cantina kent elkaar vanaf de lagere school, de broertjes, Rob, Marc en Paul van Rijswijk (gitaar) en Ivo van Leeuwen (drums). Vijfendertig jaar geleden begonnen ze samen muziek te maken. Rob, de enige echt getalenteerde muzikant werd professioneel musicus en kon El Cantina er niet mee bij doen, hij werd vervangen door de veel oudere, maar altijd kind gebleven Clemens Bennink die nu alweer zeventien jaar bas speelt in de groep.
Brave jongens uit Berkel-Enschot, tedere anarchisten om met Louis Paul Boon te spreken
Ook Piek, de filmmaakster, zat tegelijk op diezelfde lagere school met Ivo en de Van Rijswijken. Sterker nog. “Toen ik op mijn vijfde met mijn ouders vanuit Zuid-Holland naar Berkel-Enschot verhuisde, moest ik nog één week kleuterschool doen. Mijn nieuwe buurmeisje Piek nam me de volgende dag bij de hand en stelde me aan iedereen voor in de kleuterklas: ‘Dit is een nieuwe jongen, hij heet Ivo.’”
Zo nu en dan bleven de levens van Piek en Ivo elkaar kruisen. Na de lagere school ging Piek naar de havo in Tilburg en Ivo naar de havo in Oisterwijk. Maar toen hij daarna op de bus stond te wachten om naar de kunstacademie in Den Bosch te gaan, kwam Piek daar aanwandelen met hetzelfde doel. “We praatten gewoon verder alsof we nog in het zelfde gesprek zaten van meer dan tien jaar geleden op de kleuterschool”, herinnert Ivo zich.
Toch scheidden hun wegen opnieuw, want Piek verkaste naar de School voor Fotografie in Den Haag om daar vervolgens nog een topjaar te doen aan de koninklijke kunstacademie. Maar aan het eind van haar studie, toen Ivo in Rotterdam een ruimte van meer dan zevenhonderd vierkante meter tot zijn beschikking had, mocht Piek een deel daarvan als fotoatelier gebruiken. Er bestaat genegenheid tussen Piek, Ivo en de Van Rijswijken. Oude Berkel-Enschotse liefde roest niet.
Nadat Piek in 1992 de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunst in Den Haag afgerond had, is zij tot ongeveer 1998 assistent geweest bij Erwin Olaf. Daarna ging ze fotograferen voor magazines als Nieuwe Revu, Volkskrant Magazine en sQueeze. Dat varieerde van reportages naar een eigen idee tot portretten van geïnterviewden. Ze fotografeert affiches voor theaterproducenten en heeft een groot aantal commerciële klanten.
Een glanzende carrière waar velen heel tevreden mee zouden zijn, maar Piek hield altijd behoefte aan autonomie in haar werk. Vanaf 2010 ging ze boksers en bokswedstrijden fotograferen. Dat heeft geresulteerd in twee fotoboeken waardoor ze mooie klussen kreeg onder meer voor Boxing Influencers. En met die fotografie won zij weer een prijs bij de Zilveren Camera.
Fotograaf Piek is ook een getalenteerd filmer
In 2015 schoolde zij zich bij als filmer en in de coronajaren maakte ze naast haar normale fotowerk iedere maand een mini-videodocumentaire voor Theater de Regentes. Sinds 2020 is ze docent fotografie op de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten te Den Haag en sinds 2021 ook aan de Haagse Hogeschool. Vorig jaar maakte ze het kinderboek Vis met voeten (tekeningen en verhaal) en nu is er dan haar eerste documentaire film van enige omvang, 48 minuten: El Cantina – Ook dat is Rock ’n Roll. Ivo: “En dan heeft ze ook nog een man en twee kinderen en gaat ze drie keer per dag de duinen in met de hond. Waar sommige mensen de tijd vandaan halen?”
Het idee voor de film over El Cantina kwam van Piek. Ze wilde eens iets maken dat langer duurde dan een clip en koos als onderwerp haar vriendjes van vroeger uit Berkel-Enschot. Er was geen script, zelfs geen gedetailleerd plan. Pas gaandeweg begon ze over een structuur na te denken. Daarbij had ze het voordeel dat ze alles zelf deed en aan niemand verantwoording hoefde af te leggen en ook bij het bewerken van de beelden nog beslissingen kon nemen.
De film gaat over een bandje dat zich voorbereidt om een cd op te nemen. Piek volgt de muzikanten in dat traject bij repetities en optredens en interviewt hen. Bij veel van die interviews vroeg ik mij als kijker af: nemen deze mensen zich nou serieus of niet? De bandleden lijken, als dat al mogelijk is, ambitieus in het pretentieloze en zijn daardoor ongrijpbaar. “Ik doe of ik goed kan zingen”, verklaart Paul. Kan dat wel?
Naast El Cantina komt in de film ook even een andere band die Paul, Marc, Ivo en Clemens samen vormen, ter sprake: De Familie Bungalowtent. In die band gaat het niet om rock maar om ballads, Nederlandstalige flauwekulteksten over vanalles, de relativering is hier veel duidelijker, de humor opener. Van mij had de film ook De Familie Bungalowtent – Ook dit zijn singersongwriters mogen heten.
Maar goed, Piek heeft gekozen voor het moeilijker te duiden onderwerp El Cantina en brengt het er heel redelijk vanaf. Doordat er gewerkt wordt aan het voltooien van een cd en de kijker mag meekijken in de Teepdek Studio van Arjen Spies in Rotterdam komt er na de nodige rondtrekkende bewegingen lijn in de film en zet Piek in de gefilmde fotosessie voor een cd-hoesje de zaken wat brutaler naar haar hand. Goed gedaan, zo wordt die scène een soort van apotheose. Als argeloze kijker verwacht je dat dat de presentatie van de cd zal zijn, maar dat glorieus slotbeeld was nou eenmaal onmogelijk, omdat die pas na de première van de film plaatsvindt. Onmiddellijk daarna, dat wel.
Heb ik van El Cantina – Ook dat is Rock & Roll genoten? Jazeker, Piek Kock toont aan dat ze ook talent al filmer heeft, al had ik graag gezien dat haar regie wat dwingender zichtbaar was geweest in de film. Misschien moet ze haar talent bewijzen in twee vervolgfilms, eentje over Paul van Rijswijk en een andere over Ivo van Leeuwen, want die twee zijn natuurlijk veel grotere beeldend kunstenaars dan musici. De eerste als maker van bijzondere beelden waarbij hij allerlei geometrische vormen op verrassende wijze combineert, de ander als tekenaar en schilder met iconische verbeeldingskracht. Behalve koeienpunk maken, kunnen de jeugdvriendjes van Piek veel meer.
De première van ‘El Cantina – Ook dat is Rock & Roll’ is op 5 februari 2023, om 16.00 uur in Cinecitta Tilburg en die is uitverkocht. De trailer is hieronder te bekijken. De cd is te bestellen via www.condorrecords.nl.
© Brabant Cultureel 2023
Wat een geweldig leuk artikel Jace, en niet alleen omdat ik fan ben en de heren goed ken. Vooral de typering ambitieus in het pretentieloze vind ik heel raak. Ik ga het met eigen ogen aanschouwen morgen, want behoor tot een van de gelukkigen met een kaartje!