De Vlaamse kunstenaar Wim Delvoye exposeert in Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch. ‘Labour of love’ is een wonderlijke parade van gotische trucks, besneden autobanden, Delftsblauwe gasflessen en varkenshuiden vol tatoeages. Intrigerend, verrassend en wonderschoon.
door Henk van Weert
Advies: blijf even staan bij de ingang van de tentoonstelling, tuur de eerste zaal in en neem de contouren van heel verschillende voorwerpen in je op. Een groepje blauwe melkbusachtige rondingen, maar zijn het wel bussen? En overal zie je metalen constructies. Heel fijn metaal, maar wat stelt dat voor? En zijn dat wapenschilden, daar achter in de zaal?
Formidabel
Zo grijpt Wim Delvoye (Wervik 1965) je onmiddellijk bij de kladden, nog voordat je precies door hebt wat je gaat bekijken. De Belgische kunstenaar leidt je als een ware tovenaar over een slingerpad van verwondering door het museum. Wat een formidabele tentoonstelling.
Als je er met je neus op staat, blijken de melkbussen gasflessen te zijn die met traditionele voorstellingen in Delfts Blauw zijn versierd. Blauwe molentjes vooral, een enkel zeilschip. Op een van de flessen zit nog een hevig detonerende drukregelaar.
De combinatie is absurd, maar je weet gelijk waar Delvoye voor staat. Hij verheft gewone dingen, massaproducten, tot kunst door er een vreemde draai aan te geven, vaak letterlijk. De wapenschilden achterin blijken twaalf gewone strijkplanken te zijn die met heraldische tekens zijn beschilderd.
En al die metalen constructies? Het zijn modellen van vrachtwagens en een betonmolen. Ze zijn bedacht en ontworpen door Delvoye en gemaakt door vaklieden. Er is gebruik gemaakt van roestvrij staal dat met laserstralen extreem is verfijnd. Ze hebben de uitstraling van gotische kathedralen. Dat is geen toeval, Delvoye is een groot liefhebber van de gotiek. Twee vrachtwagens liggen half op hun kant, alsof het racemotoren zijn die een bocht aansnijden. Het zijn vernuftige en verfijnde bouwwerken die je verleiden tot langdurige inspectie.
Tatoeëren
Een zaal verderop is alles volledig anders. Daar hangen huiden van varkens, keurig in lijsten met glas ervoor. Delvoye liet eind vorige eeuw levende, verdoofde varkens tatoeëren. Uiteraard kwam hem dat op kritiek te staan van dierenbeschermers, maar de kunstenaar antwoordde dat hij zo van een industrieel product weer een dier wilde maken en door de tatoeage zelfs een beetje mens, met als eindresultaat dat het dier wat dichter bij de mens kwam te staan. De varkens hebben een tijdje rondgescharreld, stierven een natuurlijke dood, en nu hangen hun huiden in het museum. Je kunt er aanstoot aan nemen, maar ook respect hebben voor de curieuze denkkracht van de man.
Delvoye beperkt zich niet tot eindeloze variaties op enkele vaste thema’s, maar offreert een ware delta van dromerige dingen, die volkomen van elkaar verschillen. Hij laat helden uit online games opdraven in klassieke basreliëfs, hij beeldt Jezus aan het kruis uit als een bronzen kurkentrekker, hij maakt beelden van mensen in extreem gedraaide poses, liet Iraanse ambachtslieden simpele rolkoffertjes omtoveren tot pronkstukken en ging aan de slag met vrachtwagenbanden. Die banden hebben profiel, maar wel een ander dan die van de DAF’s die over de A2 rollen. Delvoye heeft de banden met de hand bewerkt en voorzien van een wirwar van motieven en patronen, als betrof het hout of ivoor.
Disney
De expositie in ’s-Hertogenbosch is zijn eerste in ons land. Verbazingwekkend dat hij pas zo laat in een Nederlands museum geland is. Maar het is niet te laat om Delvoye te omarmen, de man die als jongetje Walt Disney wilde worden. Dat is hem in zekere zin ook gelukt. Hij is rebels, speels, schuwt het shockeffect niet en toont maar weer eens aan dat een rijke fantasie het mooiste instrument de mens is.
Ik heb ‘Labour of love’ met één langgerekte glimlach bekeken. Later in de parkeergarage kon ik het niet nalaten om het profiel van de banden van mijn auto te inspecteren. Best mooie dingen eigenlijk, die banden.
‘Wim Delvoye, Labour of love’, tot en met 29 januari 2023 in Het Noordbrabants Museum, ’s-Hertogenbosch.
© Brabant Cultureel 2022