Van 24 tot en met 30 juni 2022 is De Populierenlaan bij Nuenen van Vincent van Gogh te zien op TEFAF (The European Fine Art Fair) in Maastricht. Niet omdat het schilderij op de markt is, maar omdat het TEFAF Museum Restauratie Fonds een bedrag van 25.000 euro beschikbaar stelde waarmee het schilderij uitvoerig wordt onderzocht en geconserveerd. Het is de tiende keer dat deze ‘prijs’ is uitgereikt. Het schilderij maakt deel uit van de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam.
Van Gogh schilderde dit werk in 1885 en nam het mee toen hij naar Parijs ging. Daar zou hij de lichtere toetsen in de bomen en in de lucht hebben aangebracht. Daarmee zou dit een sleutelstuk zijn in het oeuvre van de schilder. Het markeert de overgang van zijn donkere Brabantse periode naar licht en kleur. Met de beurs van het TEFAF Museum Restauratie Fonds doet het museum nu uitgebreid materiaaltechnisch onderzoek waarmee kan worden opgehelderd of deze interpretatie klopt en om de optimale wijze van restauratie te bepalen. Hiervoor worden geavanceerde technieken ingezet. Het museum werkt samen met specialisten van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en het Van Gogh Museum en de restauratie gebeurt onder leiding van restaurator Erika Smeenk-Metz.
De restauratie concentreert zich op het stabiliseren van het verfoppervlak en op het mogelijk afnemen van het vernis. Het schilderij heeft een kwetsbaar verfoppervlak. Er bestaat een hechtingsprobleem tussen de twee verflagen waardoor er sprake is van loszittende verf, en vroegere restauratieve handelingen hebben gezorgd dat onderliggende verf door het craquelé naar boven komt. Er wordt onder meer gebruik gemaakt van een geavanceerde scantechniek. Analyse van de samenstelling van de verf kan duidelijk maken of de lichte toetsen inderdaad in Parijs zijn aangebracht, zoals wordt aangenomen.
De populierenlaan bij Nuenen bevat een eerdere onderschildering die vermoedelijk dateert uit 1884. Deze is met röntgen- en infraroodopnamen beter in beeld gebracht. Duidelijk is op die onderschildering de Oude Toren bij Nuenen te zien, nog met de spits die in 1885 van de toren werd verwijderd. Een technische vraag voor de restauratie is of Van Gogh tussentijds een vernislaag heeft aangebracht tussen de twee voorstellingen. (lt)