Sloop dreigt voor gezichtsbepalend pand in schildersdorp Heeze 

Onder de bevolking van Heeze is beroering ontstaan over het plan om een karakteristiek, leegstaand hotel te slopen, om plaats te maken voor nieuwbouw. Het hotel was jarenlang een ontmoetingsplaats voor kunstenaars die in Heeze hun inspiratie zochten.

door Irma van Bommel

Eind negentiende en begin twintigste eeuw was Heeze een geliefd schilderdorp. Schilders kwamen van heinde en verre om in dit dorp het boerenleven en de natuur te schilderen. Het hotel waar ze verbleven – Hotel Van Dijk, later Hotel Barendsma geheten – was een begrip. Het was een centrale ontmoetingsplaats voor kunstenaars. Ze lieten er als dank vaak een schilderij achter. Of ze betaalden er hun verblijf mee. Het hotel hing ooit vol met schilderijen. 
Talloze foto’s zijn er van schilders in of voor het karakteristieke langgerekte pand. Het heet nu Hostellerie Vangaelen, naar de laatste eigenaar, en vormt een mooi stukje dorpsgezicht met aan de ene kant een historisch pandje, waar het atelier van schilder Henri Hess is gevestigd, aan de andere kant het protestantse kerkje, aan de overkant café De Zwaan en de oprijlaan naar het Kasteel. Het pand staat leeg sinds het faillissement in maart 2019.

Waar andere voormalige schildersdorpen hun best doen om het dorpsgezicht te beschermen, geeft de gemeente Heeze-Leende een sloopvergunning af voor het gezichtsbepalende historische pand wat belangrijk cultureel erfgoed is. Een projectontwikkelaar wil het pand afbreken en er een nieuw, groot hotel voor neerzetten van drie verdiepingen hoog. Het historische pandje en kerkje ernaast zullen erbij in het niet vallen. 

Opstand

Maar de bewoners van Heeze komen massaal in opstand. Er is een stichting in het leven geroepen, Stichting Houd Heeze-Leende Mooi, die een petitie is gestart. Een andere stichting, Stichting Kunst en Cultuur Heeze-Leende heeft bij de gemeente een bezwaarschrift ingediend. 

De gemeente heeft de afgelopen jaren in het beleid restricties vastgelegd op het gebied van nieuwbouw, maximale hoogte van gebouwen en de parkeernorm. Allemaal om het  karakteristieke karakter van de dorpsstraat te behouden. “Grotere, moderne panden moeten zoveel mogelijk uit het straatbeeld worden geweerd’ staat te lezen in Welstandsbeleid Gemeente Heeze-Leende ‘De sgonste parels’ (januari 2013). Onderzoek door Stichting Houd Heeze-Leende Mooi toont aan dat de nieuwbouwplannen in strijd zijn met de eigen regelgeving van de gemeente. Een sloopvergunning is ook helemaal niet nodig. Het pand toont weliswaar achterstallig onderhoud, maar is zeker geen bouwval. Restauratie van het pand is een betere optie. 

In 2015 organiseerde KunstSmullen (Stichting Kunst en Cultuur Heeze-Leende) in het Kasteel een expositie over het schildersdorp Heeze. Ook Hostellerie Vangaelen stelde zijn deuren open voor bezoekers, zodat ook de schilderijen dáár bewonderd konden worden. En in 2018 publiceerden Edwin en Norbert van Onna een boekje over het schildersdorp. Kunstenaars als August Allebé, Taco en Geesje Mesdag, Suze Robertson, Roland Larij, Walter Castle Keith, Jan Sluijters en vele anderen zetten eind negentiende en begin twintigste eeuw Heeze als schildersdorp op de kaart. Brabant Cultureel heeft er meerdere malen over geschreven.

En nu moet voormalig Hotel Barendsma plaats maken voor een nog groter hotel? Om toeristen onderdak te bieden die afkomen op het charmante dorp dat ooit een schildersdorp was? Maar dan is er niets meer wat nog aan dat schildersdorp herinnert. Hoe ironisch.

Lees ook op Brabant Cultureel:
Boekje broers Van Onna over contacten kunstenaars in schildersdorp Heeze
Moderne textielfabrikant Anton Schellens fotografeerde het nostalgische boerenleven