Op internet kun je als boekenliefhebber elk nieuw of tweedehands boek vinden waarnaar je op zoek bent. Toch heeft de fysieke boekwinkel niet afgedaan. Het Boekenschop in Tilburg, met tienduizenden tweedehands boeken, floreert als nooit tevoren. De opbrengst van de verkoop gaat naar goede doelen.
door Emmanuel Naaijkens (tekst + beeld)
Zo’n kwart eeuw geleden begon José van Lieshout-van de Wiel in Tilburg met enkele andere mensen met de verkoop van tweedehands boeken, vooral op markten. Vijftien jaar later was de vraag naar tweedehands boeken zo groot dat er een winkelpand werd gehuurd aan de Bredaseweg in Tilburg. Die boekwinkel kreeg ook een naam, het Boekenschop (in het dialect betekent ‘schop’ schuur). Recent is de inboedel verhuisd naar een groter pand achter de Westermarkt. Een ruimte waar jarenlang een biljartcentrum was gevestigd. Waar ooit het geluid van ketsende biljartballen klonk, hoor je nu het geritsel van bladzijden die worden omgeslagen.
Hoeveel boeken er in de kasten staan? José, coördinator van het Boekenschop, kan er alleen ruwweg een slag naar slaan. Het zijn er naar schatting tussen de dertig- en veertigduizend, en dan zijn de boeken in het magazijn nog niet meegerekend. Dat aantal loopt ook in de duizenden. Het assortiment is heel breed, met zowel fictie als non-fictie, en overzichtelijk in categorieën ondergebracht. De boeken in het Boekenschop zijn doorgaans een of meerdere keren gelezen en dat sluit aan bij het idee van de duurzame kringloop.
Waarde
Bij het Boekenschop weten ze boeken op waarde te schatten. Niet alleen in prijs, maar ook om de innerlijke betekenis. Het Boekenschop is een stichting en de winkel wordt gerund door een team van een tiental vrijwilligers. En dat zijn allemaal boekenliefhebbers die ook graag hun leeservaring met klanten delen, zegt Van Lieshout.
Daarom kloppen mensen die hun collectie boeken willen uitdunnen of helemaal wegdoen, graag aan bij het Boekenschop. Ze weten dat hun soms met zorg opgebouwde verzameling daar met respect behandeld wordt. En dat de opbrengst van de verkoop naar goede doelen in Tilburg en naaste omgeving gaat. Het Boekenschop koopt dus geen boeken in, zoals handelaars doen. Ze worden geschonken.
Vaak is kleiner gaan wonen voor een boekenbezitter aanleiding om nog eens kritisch naar de boekenkast te kijken. Maar ook worden er bij het Boekenschop boeken aangeboden van mensen die overleden zijn. In die collecties zitten nogal eens boeken van veelgelezen schrijvers, vaak van generaties geleden. Denk bijvoorbeeld aan Louis Couperus, Gerard Reve, Simon Vestdijk, Hugo Claus, Jan Cremer, Godfried Bomans, W.F. Hermans, Harry Mulisch, Louis Paul Boon, Anna Blaman, A. den Doolaard en Hella Haase. Toch is er wel degelijk vraag naar dit soort ‘gedateerde’ boeken, zegt Van Lieshout. Bijvoorbeeld bij studenten die literatuur studeren, docenten van middelbare scholen, of boekenliefhebbers die uit nostalgie een ‘oudje’ willen herlezen.
Thrillers
Een goed verkopende categorie vormen de hedendaagse thrillers. Die vliegen de winkel uit, maar keren vaak ook snel weer terug omdat de koper deze boeken meestal niet aanschaft voor in de boekenkast. Ook lokale en regionale geschiedenis is een categorie waar veel interesse voor is. Veel ruimte is ingeruimd voor kinderboeken, een categorie die goed loopt. Niet alleen kinderen met of zonder hun ouders of grootouders slaan hun slag, ook leerkrachten die op een goedkope manier een schoolbibliotheek willen opbouwen.
Boekenliefhebbers kunnen tegenwoordig vanuit hun luie stoel op internet elk (tweedehands) boek bestellen dat hun interesse heeft. Urenlang langs boekenstalletjes slenteren op zoek naar een bepaalde uitgave is niet meer nodig. Je zou zeggen, het einde van de echte tweedehands boekwinkel, maar niets is minder waar. Er zijn nog steeds veel boekenliefhebbers voor wie het een genot is om in een fysieke boekwinkel te kunnen struinen. Het Boekenschop biedt via de webshop boekwinkeltjes.nl wel speciale boeken en bijzondere uitgaven aan.
Op de Universiteit van Tilburg is Books 4 Life gevestigd, een landelijke organisatie die net als het Boekenschop, de opbrengst van de verkoop aan goede doelen besteedt. Books 4 Life heeft vanzelfsprekend veel wetenschappelijk werk op de planken staan, en het Boekenschop voorziet daar nauwelijks in. Klanten worden daarom collegiaal naar elkaar doorverwezen.
Boekenmarkt
De welvaart is de afgelopen decennia enorm gegroeid en daarmee ook de boekenmarkt. In combinatie met lagere productiekosten vinden steeds meer schrijvers een uitgever voor hun manuscript. Het aantal boektitels is enorm gestegen. Het is lastig om cijfers uit het verleden met die van nu te vergelijken, maar deze twee voorbeelden geven een indruk.
In 1953 verschenen er 890 romans, waarvan 425 van de hand van Nederlandse schrijvers. In 2019 verschenen in de categorie literair-cultureel (zoals romans) ongeveer 3600 boektitels van oorspronkelijk Nederlandstalige uitgaven. De titels van ‘on demand’ – uitgaven in eigen beheer – zijn niet meegeteld. Het totale aantal verkochte boeken is een veelvoud van de omzet in de jaren vijftig.
Het Boekenschop, D.J. Jittastraat 2, Tilburg. Open van maandag tot en met vrijdag van 13.00 tot 17.00 uur, zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur.
De Stichting Brabant Cultureel ontvangt jaarlijks een donatie van het Boekenschop.
Beeld boven dit artikel: In Bordeauxkisten, goed voor 12 flessen, zijn de superkoopjes te vinden; voor 50 eurocent liggen o.a. Arnon Grunberg, Geert Mak, Thomas Rosenboom en Connie Palmen op nieuwe lezers te wachten.
© Brabant Cultureel 2022