Sarah Neutkens een multitalent noemen, is bijna een understatement, op zo veel culturele vlakken is deze jonge Vessemse actief. Zij studeerde kunstgeschiedenis, speelt piano, componeert eigentijdse klassieke muziek, maakt beeldende kunst, is actrice en model. En o ja, ze schrijft ook nog. Haar eerste roman heeft de prikkelende titel ‘Een blote man beminnen’ en is net verschenen.
door Peter van Vlerken
Meestal is het duidelijk waar een boek over gaat, maar in het geval van Een blote man beminnen van Sarah Neutkens (Eindhoven 1998) is het zo simpel nog niet. Het is dat op de omslag de aanduiding ‘roman’ staat, anders had ik niet eens geweten wat voor soort boek dit is, en of het wel proza is, of misschien poëzie.
Daarin sta ik niet alleen. Volgens een interview dat het Eindhovens Dagblad met de schrijfster had, wist zelfs haar redacteur bij de uitgeverij niet wat hij met het manuscript aan moest. Het moet ook niet makkelijk zijn geweest het te schrijven. Volgens hetzelfde interview kostte het Sarah Neutkens een burnout.
Getijden
Wat helder is, is dat het boek verwijst naar religie. Het heeft een indeling volgens de getijdengebeden zoals die in kloosters het levensritme bepalen: metten, lauden, priem, terts, sext, none, vesper en completen. Tel daarbij op dat er geciteerd wordt uit psalmen en vooral uit het Stabat Mater, dan kan het niet anders of de maagd Maria is dichtbij in dit qua omvang bescheiden werkje.
Is Maria de hoofdpersoon, tevens het ik-personage, waar het in het boek om draait? Ook al wordt zij niet met name genoemd, wel valt te lezen dat haar naam vijf letters telt. De bevestiging is er bovendien meteen al in de eerste regel: ‘Op 8 september ben ik geboren…’ Dat is volgens de rooms-katholieke en de orthodoxe opvatting de geboortedag van Maria. Dan moet de blote man, wiens gewicht zij van het begin af aan zwaar met zich meetorst en die zij geacht wordt te beminnen, natuurlijk Jezus zijn. Toch?
Op zoek naar wat gegevens over Sarah Neutkens lees ik toevallig op Wikipedia dat zij zelf ook op 8 september is geboren. Ook haar naam telt vijf letters en heeft een Bijbelse klank. Is dit dan misschien een autobiografisch werk en heeft de schrijfster een verband willen leggen tussen haarzelf en Maria? Maar stel dat de hoofdpersoon in het boek inderdaad de schrijfster zelf is, wie is dan in godsnaam die blote man? Zij gaat zo zwaar onder zijn gewicht gebukt dat zij hem nu eens van zich af wil stoten en dan weer slaafs wil liefhebben en aflikt, ‘gelijk een hond die zijn baasje liefheeft’.
Balzac
Ook hier biedt de omslag van het boek wellicht een handreiking. Daarop staat Balzac afgebeeld, in een naaktstudie door Rodin. Sarah Neutkens moet hem goed kennen, want zijn beeld staat – weliswaar in geklede versie – voor het Van Abbemuseum in haar geboortestad Eindhoven. Is de blote Balzac misschien de personificatie van het talent waarvan Sarah Neutkens vanaf haar geboorte als het ware ‘zwanger’ is? Haar grote talent dat hoop, belofte en verwachting met zich meebrengt, maar haar ook een last bezorgt die op haar drukt. Moet zij aan de liefdesroep van deze tirannieke muze wel willen gehoorzamen?
Sarah Neutkens schrijft mooi:
‘Hoop is een hoestend en huilend kind’
Als het klopt wat ik hier beweer – heel voorzichtig overigens, want er rest veel in het boek dat me een volkomen raadsel is – dan is Een blote man beminnen een poging zich van die last te bevrijden, om op die manier de vrije kunstenaar te kunnen worden die Sarah Neutkens wil zijn, en de vorm te vinden waarmee zij vooruit kan. ‘Ik stond op springen’, staat ergens te lezen, en ook dat zij ‘iets in materie’ probeert te vatten.
Maar nogmaals, zeker van mijn interpretatie ben ik niet. Waar ik wel zeker van ben, is dat het niet meevalt een kunstenaar te worden, laat staan een goeie kunstenaar. Ook al bulk je van het talent. Misschien kun je alleen maar hopen dat het lukt en beseffen dat het met horten en stoten komt en een pijnlijk proces kan zijn. Het is mooi wat Sarah Neutkens schrijft op dat punt: ‘Hoop is een hoestend en huilend kind.’
Waar ik ook zeker van ben, is dat deze jonge schrijfster met Een blote man beminnen naar hogere kunst reikt. Of het nu in proza is of poëzie, het is voor haar te hopen dat zij het waarmaakt.
Sarah Neutkens, Een blote man beminnen. Roman. Amsterdam: Prometheus 2021, 120 pp., ISBN: 9789044649901, pb., € 20,00.
Lees ook op Brabant Cultureel:
Sarah Neutkens, selfmade componiste en fotomodel
Documentaire over muzikaal verblijf componiste Sarah Neutkens op Vlieland
© Brabant Cultureel 2022
Beeld boven dit artikel: Sarah Neutkens. Foto > Anna Perger