Wie door de lockdowns de World Press Photo Exhibition 2021 heeft gemist, krijgt in Helmond tot medio februari 2022 een laatste kans. Op een manier die bij World Press Photo nooit eerder is vertoond. Achter de 120 meter lange glaswand van theater Het Speelhuis hangen zestig winnende foto’s waar je in de buitenlucht langs kunt lopen, half overdekt. Een oplossing ingegeven door de laatste lockdown.
door Anja van den Akker – Foto’s Isabelle Woudsma
“Een uniek gebouw. Wat een aangename verrassing”, prijst manager exposities en curator bij World Press Photo Marika Cukrowski het Helmondse Speelhuis. “We moesten ons vanwege Covid al vaak aanpassen. Maar we hebben, voor zover ik weet, nog nooit binnen geëxposeerd voor toeschouwers die buiten lopen zoals hier het geval is.”
Bij de Cacaofabriek in Helmond zagen ze het lijk dit jaar alweer drijven. In maart 2020 moest de World Press Photo Exhibition een paar dagen na de opening alweer dicht vanwege de toenmalige lockdown. Het jaar erop durfde men het daarom niet aan om de expositie te organiseren. Nu dreigde het weer mis te gaan, want de Cacaofabriek moest opnieuw in lockdown.
Jochem Otten, directeur van de Cacaofabriek en Het Speelhuis: “Toen we zagen dat de tentoonstelling honderdtwintig strekkende meters foto betrof, viel het kwartje. De glazen omarming van Het Speelhuis is immers precies zo lang. We hebben toen een proefopstelling gemaakt en die zag er prachtig uit.” Zo ontstond het idee om de foto’s daar binnen achter het glas te plaatsen zodat de bezoeker er ‘Covid-proof’ buiten langs kan lopen.
Van een compromis wil Otten niet spreken. Hij vindt het mooi om deze prestigieuze tentoonstelling zo aan iedereen te kunnen laten zien. ”We zijn ook blij voor onze partners uit het onderwijs en bedrijfsleven. Dat wij met zoveel support en ondernemerschap cultuur een plek kunnen blijven geven, juist in deze tijd.”
Weerbestendig
Volgens Cukrowski is ook World Press Photo heel flexibel. Zij legt uit dat de organisatie verschillende reizende expositiemogelijkheden heeft voor buiten of binnen. Uitgevoerd in kleiner of groter formaat, afhankelijk van de ruimte en – indien nodig – afgedrukt op weerbestendig papier. Er is de organisatie veel aan gelegen de vrijheid van meningsuiting te benadrukken en de wereld te verbinden met verhalen die aanzetten tot nadenken en begrip.
Impact en verbinding zijn dan ook de eerste gedachten die de Helmondse burgemeester Elly Blanksma te binnen schieten als haar naar de waarde van deze tentoonstelling wordt gevraagd. ‘’Ik ben enorm trots dat we deze expositie weer naar Helmond hebben kunnen halen.’’
World Press Photo wil de verhalen die de foto’s vertellen aan een zo breed mogelijk publiek laten zien en zo stemmen vanuit de hele wereld laten doorklinken. “Laagdrempeligheid is belangrijk. Daarom staan we in Duitsland en IJsland bijvoorbeeld ook in een winkelcentrum”, aldus Cukrowski.
Ook de Helmondse variant is zeer laagdrempelig, want er zijn geen openings- of sluitingstijden en Het Speelhuis staat midden in de stad, dus is er veel aanloop. Voordeel van de huidige opzet is ook dat je de expo bij wijze van spreken kunt opnemen in het ‘rondje met je hondje’. Je kunt er dag en nacht langs wandelen. Nadeel van de enorme glazen galerij is dan weer wel de weerspiegeling van de omgeving in het glas. Daardoor is er altijd wel een deel van de tentoonstelling wat moeilijker te zien. Met je neus op het glas gaan staan dus!
Categorieën
Cukrowski vertelt dat dit de laatste tentoonstelling is volgens het ‘oude’ World Press Photo-concept met acht categorieën van algemeen nieuws, hard nieuws, sport, hedendaagse kwesties, dagelijks leven, portretten, natuur en langlopende portretten. In de verwachting qua onderwerpen breder te scoren, zijn er voor de toekomstige exposities nog vier categorieën: enkele foto, verhaal, lange termijn projecten en open format.
Daarnaast werkt de organisatie voor de nieuwe expo 2022 voor het eerst met zes regionale jury’s. Zo hoopt men ook wat meer fotografen te trekken uit nu minder goed vertegenwoordigde werelddelen, zoals Afrika . ‘’Het is natuurlijk mooi dat een Amerikaanse fotograaf beelden vastlegt in Afghanistan, maar zou het niet zelfs waardevoller kunnen zijn, als een lokale fotograaf dat doet?, vraagt Cukrowski zich af. Het mooie van de expo’s vindt Cukrowski de mix van ellende en hoopvolle beelden. ‘’Je ziet ook inspirerende beeldverhalen en je leert er altijd wel weer iets van.’’
Geknuffeld
Uiteraard is er in Helmond een prominente plaats voor de World Press Photo van 2020: The First Embrace van de Deense fotojournalist Mads Nissen. Dit iconische Covid-19-beeld werd op 5 augustus 2020 gemaakt in een bejaardentehuis in Brazilië. Op de foto zien we de vijfentachtigjarige Rosa Luzia Lunardi die na vele maanden quarantaine eindelijk eens stevig wordt geknuffeld door verpleegkundige Adriana Silva da Costa Souza. “Dit buitengewoon krachtige beeld laat ons zien hoe je eenzaamheid kunt genezen”, aldus het jurylid Pilar Olivares.
Cukrowski vindt het een overweldigende foto waaruit veel hoop spreekt. Daarnaast zien we op de expositie sterke beelden van overlevers, schrijnende taferelen van slachtoffers en schitterende natuur, maar ook milieuellende.
World Press Photo verbindt de wereld sinds 1955 met verhalende, confronterende en ontroerende foto’s van de belangrijkste nieuwswaardige gebeurtenissen van het jaar. Exhibition 2021 blikt terug op nieuwsjaar 2020, een bewogen periode met thema’s als Covid-19, Black Lives Matter, de klimaatcrisis, transgenderrechten en territoriale conflicten. Een onafhankelijke jury van achtentwintig fotografiespecialisten stond onder leiding van NayanTara Gurung Kakshapati en koos de beste foto’s en verhalen van 2020 in acht categorieën. In totaal werden 74.470 foto’s van 4315 fotografen beoordeeld. Er zijn vijfenveertig winnende fotografen uit achtentwintig verschillende landen. Van hen zijn nu zestig beelden te zien in de etalage van theater Het Speelhuis. In april gaat de nieuwe expositie 2022 van start, met een terugblik op 2021.
World Press Photo Exhibition 2021, Het Speelhuis Helmond, tot en met 13 februari 2022.
Beeld boven dit artikel: Burgemeester Elly Blanksma van Helmond bij de voorbereiding van de (digitale) opening van de expositie: “Het gaat hier om de impact en verbinding.”
© Brabant Cultureel 2022