Wandelen gaat vaak gepaard met stilstaan om nog eens goed te kijken. Wie dan een geheugensteun zoekt, grijpt al snel naar de camera, maar een beeldend kunstenaar kan meer dan vastleggen. Het resultaat is dan een interpretatie die vaak het genoegen van het moment beter weergeeft dan een snel gemaakte foto. Peter van Tilburg trok aquarellerend door de bosrijke omgeving van Hilvarenbeek.
door Lauran Toorians
Coronakunst is inmiddels een begrip waaraan ook Brabant Cultureel heeft bijgedragen. Dichters en beeldend kunstenaars reageren elk op hun eigen manier op de impact die het virus en de maatregelen om het in te dammen heeft op hun leven en werk. Een belangrijk gegeven – en niet alleen voor kunstenaars – is dat we dichter bij huis zijn gaan ‘leven’. Ook Peter van Tilburg (Rotterdam 1946) trok wandelend en fietsend door de omgeving van zijn woonplaats Hilvarenbeek en hij pakte daarbij een oude liefde op: het aquarelleren.
Sculpturen
Peter van Tilburg is als beeldend kunstenaar vooral bekend van de vaak grote, abstracte sculpturen die hij maakte en die zowel in particulier bezit als gevelversiering of tuinbeeld als ook in de openbare ruimte her en der zijn te vinden. Toch is hij ooit begonnen als maker van aquarellen en nu hij mede door een gevorderde leeftijd de grote beelden achter zich wilde laten en hij door corona een gedreven wandelaar werd, was het maken van aquarellen in de eigen bosrijke omgeving een vanzelfsprekende stap. Het resultaat is een flinke reeks ‘waterverftekeningen’ die niet alleen de pracht van die omgeving laten zien, maar ook het plezier dat Van Tilburg beleefde aan het buiten zijn.
Bij een aquarel moet elke aanraking van het penseel met het papier raak zijn. Corrigeren is er niet bij en de kunstenaar moet dus precies weten wat hij doet en wat hij wil. En hij moet uiteraard de techniek beheersen en weten hoe penseel, verf en papier op elkaar reageren. Dat alles is bij Van Tilburg in orde en hij weet dan ook goed de sfeer van het moment te treffen. De schittering van het licht op het water, het spel van licht en schaduw tussen de bomen, het prille voorjaarsgroen en de herfstkleuren. En dat allemaal in een losse stijl die niet maalt om details, maar toch heel herkenbare beelden oplevert. Zeker voor wie deze omgeving in Midden-Brabant een beetje kent.
Exposeren ligt met zo’n mooie serie natuurlijk voor de hand en dat gebeurt nu op een plek die zich daar bij uitstek voor leent, namelijk in het Andreas Schotel Museum in Esbeek. Schotel (1896-1984) was een Rotterdamse graficus die gedurende vele jaren de zomers doorbracht in Esbeek en daar de natuur, landschappen en het boerenleven in beeld bracht. Sinds 2009 heeft hij een klein maar fijn museum in Esbeek. Inmiddels is er een Schotel-wandelroute in de omgeving en staan er op enkele plaatsen sculpturen die zijn geïnspireerd op werk van Schotel. Er zijn wisseltentoonstellingen en de aquarellen van Peter van Tilburg passen hier naadloos in.
Vergissing
Tentoonstellingen komen en gaan, de catalogus blijft. In dit geval verscheen er geen ‘droge’ catalogus met een opsomming van werken, maar een mooi verzorgd boekwerk waarin de aquarellen van Van Tilburg zijn gecombineerd met informatieve teksten van Emmanuel Naaijkens (Hilvarenbeek 1954). Per natuurgebied (landgoed of anderszins) maken we zo kennis met de rijke natuur in de regio tussen Goirle en de Belgische grens. De rode draad in de teksten lijkt wel dat de vorige eeuw in termen van natuur- en landschapsbeheer een grote vergissing is geweest. Niet dat die altijd verkeerd uitpakte, maar vaak wel. Gedempte vennen worden nu weer uitgegraven, beken mogen weer meanderen en voormalige broeklanden mogen weer echt nat worden. En de houtplantages (bossen waren er voor 1900 nauwelijks) mogen grotendeels wel blijven, maar worden stevig onder handen genomen om ze meer divers en ecologisch rijker te maken. Zonder zwaarwichtig te zijn, informeert Brabantse heerlijkheden over hoe dit alles zich in de omgeving van Hilvarenbeek afspeelt, verluchtigd en verlevendigd met de aquarellen die de huidige toestand weergeven.
Wie bij dit alles de neiging voelt opkomen om de paden op te gaan, wordt ook bediend. Vier nieuwe wandelroutes zijn uitgezet op terreinen die worden beheerd door Brabants Landschap en die leiden langs locaties die Van Tilburg in beeld bracht. De routebeschrijvingen zijn te vinden op zijn website en ook op de site van Brabants Landschap. Dat we corona nu de ‘schuld’ van dit alles kunnen geven, lijkt mij niet. Maar winst is het zeker wanneer de pandemie ervoor zorgt dat meer mensen meer waardering krijgen voor hun eigen omgeving. En als dat ook nog leidt tot meer klimaatbewustzijn, dan is enige dankbaarheid toch op zijn plaats. Ook natuurlijk aan de kunstenaar en de auteur die het spoor hebben uitgezet.
Peter van Tilburg & Emmanuel Naaijkens, Brabantse heerlijkheden. Oude landgoederen en nieuwe natuurgebieden in aquarel en tekst. Diemen: Uitgeverij AMB 2021, 96 pp., ISBN 978-90-79700-95-0, hb., € 22,50.
De expositie met aquarellen van Peter van Tilburg is tot en met 28 november 2021 te zien in het Andreas Schotel Museum in café Schuttershof in Esbeek.
www.amb-press.nl
www.andreasschotel.nl
Lees ook op Brabant Cultureel:
Met Kaspar Hauser in Broekeling
© Brabant Cultureel 2021
Reacties (1)