Meer dan honderd documentaires uit Zuid-Nederland staan er in de catalogus van DoK ZuiD, een nieuwe distributeur van films. Deze films verdienen een groter publiek, zegt filmmaker Frank van Osch. “Wij zijn ervan overtuigd dat meer liefhebbers de weg naar die documentaires weten te vinden als die in hun eigen regio te zien zijn.”
door Emmanuel Naaijkens
In 2017 ging de bijzondere documentaire Boer Peer in première, een productie van het in Den Bosch gevestigde Van Osch Films onder regie van Daan Jongbloed. Het ook internationaal gelauwerde filmportret van een als kluizenaar levende, stokoude boer in Maliskamp (gemeente ’s-Hertogenbosch) sprak kennelijk bij veel Brabanders tot de verbeelding. Meer dan tienduizend mensen zagen Boer Peer in de bioscoop, een ongekend hoog aantal voor een documentaire, zegt regisseur en producer Frank van Osch. “Maar wat vooral ook opviel, was dat er veel bezoekers in de zaal van de Verkadefabriek in Den Bosch zaten die daar nooit eerder geweest waren. En die misschien ook niet zo gauw naar een bioscoop zouden gaan. Deze mensen waren nieuwsgierig naar het verhaal van Boer Peer, iemand uit hun eigen omgeving.”
Iets vergelijkbaars deed zich voor met de documentaire De Hippies van Beek over de roemruchte muziekgroep RK Veulpoepers BV, in februari 2020. “Meestal blijft het bij een paar vertoningen, maar hiervoor moesten we telkens extra voorstellingen plannen omdat de belangstelling zo groot was. Helaas kwam daar abrupt een einde aan toen de coronacrisis uitbrak.” Deze ervaring zette Van Osch aan het denken. Kennelijk is het potentiële publiek voor regionale documentaires groter dan altijd gedacht. Maar dan moet je de film wel vertonen in de regio. De afstand naar de filmhuizen in de grote steden is dan net een brug te ver voor die bezoekers.
Wetten
Een ander voorbeeld is Schapenheld, de film die gaat over de eigenzinnige schaapherder Stijn Hilgers wiens idealen botsen op de harde wetten van de neoliberale samenleving. Deze documentaire van de hand van Ton van Zandvoort (Heesch 1979) werd in binnen- en buitenland overstelpt met prijzen. Volgens Van Osch ook een productie die het lokaal wel eens goed zou kunnen doen.
Van Osch is een van de oprichters van DoK ZuiD, een nieuw distributiebedrijf dat documentaires als het ware naar de mensen brengt. DoK ZuiD is met een aantal theaters in kleine en middelgrote gemeenten in gesprek over het programmeren van deze documentaires. Van Osch noemt als voorbeeld cultureel centrum Elckerlyc in Hilvarenbeek dat maandelijks, op een vaste dag, een documentaire gaat vertonen. “Maar het hoeft niet perse een theater te zijn. Als er een groep van zeg dertig mensen deze films willen gaan draaien, al is het bij wijze van spreken in een boerenschuur, dan vind ik dat prima.”
Van Osch is regisseur van de film Het verdriet van carnaval die op 17 november 2021 in première gaat. De filmmaker legt daarin de ziel bloot van het carnaval, dat in 2021 vanwege corona moest worden afgeblazen. Voor veel liefhebbers is het feest van de omgekeerde wereld een jaarlijks hoogtepunt. Van Osch verwacht dat dit universele thema veel mensen zal aanspreken, ook al gaat zijn verhaal over Oeteldonk, zoals Den Bosch in carnavalstijd heet, Grolle (Groenlo) en Oeles-riek (Tegelen). Bovendien zal de voorstelling worden opgeluisterd door de lokale harmonie. “We krijgen overal vandaan van harmonieën en fanfares verzoeken of ze mogen meedoen.”
Talent
Het aanbod aan documentaires is groot genoeg, want in de catalogus van DoK ZuiD staan al meer dan honderd korte en lange producties, zowel van Van Osch Films als van andere producenten. Een productie is ‘zuidelijk’ als de maker banden heeft met deze regio, of als het onderwerp over iets of iemand in Noord-Brabant, Zeeland of Limburg gaat. Er loopt bovendien veel talent rond, dus het aanbod zal alleen nog maar groeien, is de overtuiging van Van Osch. Hij maakt er zich sterk voor dat dit jonge talent daadwerkelijk de kans krijgt om te laten zien wat het in zijn mars heeft. Daarvoor is zeven jaar geleden Docwerk opgericht, als onderdeel van Van Osch Films.
Elk jaar kunnen maximaal zes net afgestudeerde jonge filmmakers op een werkplek ervaring opdoen. Ze worden gecoacht door mensen die in het filmvak hun sporen hebben verdiend. Het resultaat van hun werk is te zien op het speciale tv-kanaal NPO2Extra, in het programma Art Dept. Volgens Van Osch werkt de NTR er volop aan mee om jong talent ruim baan te geven. Deze zomer zullen de documentaires van de lichtingen 2018, 2019 en 2020 voor het eerst te zien zijn op het reguliere NPO2 kanaal, wat betekent dat een groter publiek kan worden bereikt.
Een goede ontwikkeling, want het laat zien dat de publieke omroep jonge filmmakers een podium wil geven. Een volgende stap moet zijn dat zij gemakkelijker een plek krijgen bij de omroepen, want nu is de doorstroming naar een baan nog te vaak een uitzondering, aldus Van Osch.
Foto boven: Katinka Schlette aan het werk. Beeld uit documentaire over jonge filmmakers.
Art Dept. op NPO 2
Binnenkort zijn de films van Art Dept. te zien op NPO 2. De korte documentaires over kunst en cultuur zijn gemaakt door jonge filmmakers bij Docwerk. Het volledige programma: 17 juli Wendy Varela – Anass Houmane; 31 juli Bird Guy – Hannah Eenhoorn; 7 augustus Symbiose – Naomi White; Sabr – Anass Houmane; Jemima – Linnet Deen; 14 augustus Drumstick – Katinka Schlette; 28 augustus The bright side of dad – Naomi White. Raadpleeg voor tijden de tv-gids. De documentaires zijn ook terug te zien via het digitale platform NPO Start.
Overzicht van alle documentaires op www.docwerk.tv
Lees ook op Brabant Cultureel:
Cineast Frank van Osch: Mijn films zijn levensliederen!
‘De hippies van Beek’ documentaire over roemruchte RK Veulpoepers BV
© Brabant Cultureel 2021