Marc Chagall (1887-1985) is een kunstenaar die een brede populariteit geniet. Zijn werk, met vaak dromerige beelden, spreekt gemakkelijk tot de verbeelding. Een aspect dat altijd in zijn werk aanwezig is, maar voor veel kijkers niet meteen toegankelijk en daarmee bijdraagt aan het mysterieuze in zijn beeldtaal, is zijn joodse achtergrond. Chagall werd als Moishe Zacharovitsj Shagal geboren in de buurt van het Witrussische Vitebsk, niet ver van de grens met Rusland. Zijn ouders waren Litouwse joden en hij groeide op in een traditionele joodse omgeving. Die joodse identiteit is in zijn werk altijd bepalend gebleven en Chagall is zowel een belangrijke exponent van het modernisme en de Russische avant-garde als een van de grote joodse kunstenaars van de twintigste eeuw.
Als persoon en door zijn werk slaat Chagall een brug tussen tradities uit Oost- en West-Europa en tussen joodse en christelijke tradities in de kunst. Een brug die bijzonder tastbaar is in de glas-in-loodramen die hij maakte voor meerdere grote kerken in Zwitserland, Duitsland, Frankrijk, Engeland en de Verenigde Staten.
Toch wordt het werk van Chagall niet vaak primair als ‘joods’ beschreven. Eerder valt dan de term ‘exotisch’, wat misschien vooral illustreert hoe ver culturele tradities uit elkaar kunnen liggen, met alle onbegrip van dien. Museum Krona (voorheen Museum voor Religieuze Kunst) in Uden presenteert Chagall nu in een tentoonstelling als joodse kunstenaar en nadrukkelijk als bruggenbouwer. Werk van zijn hand wordt in de tentoonstelling gecombineerd met werk van hedendaagse kunstenaars, onder meer uit Israel. De titel Tussen werelden drukt uit hoe onze obsessie met identiteit verhult – en bijna onmogelijk maakt – dat mensen nu eenmaal nooit in slechts één vakje passen.
Rijke collectie
De tentoonstelling is samengesteld door conservator Wouter Prins (Museum Krona) en gastcuratoren Joël Cahen (oud- directeur Joods Historisch Museum) en Ronit Eden. Zij konden putten uit de rijke collecties van het Joods Historisch Museum en het Stedelijk Museum Amsterdam, aangevuld met werken uit het Museum voor Moderne kunst in Tel Aviv, Mishkan Museum of Ein Harod in Noord Israël en privécollecties. Een deel van de werken is niet eerder in Nederland te zien geweest. De hedendaagse kunstenaars van wie werk is te zien, zijn CANAN, Hamid El Kanbouhi, Ramaz Goiati, Raquel van Haver, Menashe Kadishman, Daniel Kiczales, Marc Mulders, Shirin Neshat, Porat Salomon, Erik-Jan van der Schuur, Soody S. Sharifi en Masha Trebukova.
Bij de expositie verschijnt ook een boek met de titel Tussen werelden. Chagall & hedendaagse kunstenaars, samengesteld door Joël Cahen, Ronit Eden en Wouter Prins en uitgegeven door Berne Media. Het boek verschijnt in een beperkte oplage in het Engels en in het Nederlands en kost 19,95 euro. (lt)
Tussen werelden. Chagall & hedendaagse kunstenaars, tot en met 26 september in Museum Krona, Uden. Vooralsnog bepalen de coronamaatregelen wanneer het museum open kan, en onder welke voorwaarden.
www.museumkrona.nl
Beeld boven dit artikel: detail uit Couverture du Chagall Lithographe IV, 1974 door Marc Chagall, M 729. Jewish Historical Museum, Amsterdam, the Netherlands © Marc Chagall, c/o Pictoright Amsterdam 2021, Chagall is a registered trademark, owned by Comité Marc Chagall