De zeventienjarige vwo’er Jasper de Bock uit Best won als componist drie muziekprijzen in Nederland en twee in Rusland. Het jonge talent weet nog niet of zijn toekomst in de muziek ligt. Want een bestaan als componist is niet gemakkelijk. Misschien wordt het een studie wiskunde, al ligt zijn hart bij de muziek. Componeren is zijn passie.
door Emmanuel Naaijkens
Op de zolder van zijn ouderlijk huis in Best vond Jasper de Bock bij toeval, hij zal een jaar of zeven zijn geweest, een oud keyboard. Uit nieuwsgierigheid begon hij er wat op te pingelen. Tien jaar later is hij een aanstormend muzikaal talent die prijzen won op het Prinses Christina Compositie Concours, in de jaarlijkse competitie van het Nederlands Blazers Ensemble (twee keer) en in de categorie junior van het Tsjaikovsky Symphonie Concours in St. Petersburg. Dat hij in Rusland er met de eerste én tweede prijs vandoor ging, was ook voor Jasper zelf een verrassing. Min of meer op goed geluk had hij twee composities ingestuurd, die door de jury van alle internationale inzendingen het hoogste werden gewaardeerd. Vanwege het coronavirus kon hij niet bij de prijsuitreiking aanwezig zijn, maar digitaal kon hij volgen hoe een Russisch orkest zijn muziekstuk uitvoerde.
Zijn eerste kennismaking met het keyboard leidde hem naar de plaatselijke muziekschool waar hij lessen ging volgen. Maar het instrument beviel hem niet zo, en rond zijn twaalfde stapte hij over op piano. Terugblikkend weet hij nu wel wat hem zo aantrok aan de eerste klanken die hij aan het keyboard ontlokte: je kon er zo lekker op improviseren, en van improviseren werd het componeren. Om zich verder te kunnen ontwikkelen nam hij klassiek pianoles bij Olga van der Pennen, en van haar leerde hij ook de kneepjes van het vak wat componeren betreft.
Studiekeuze
Waar zijn interesse voor muziek vandaan komt weet hij niet. “Nee, ik kom niet echt uit een muzikale familie. Improviseren en componeren heb ik sowieso altijd leuk gevonden. Als kind speelde ik vroeger spellen, maar het leukste was voor mij toch om spellen te bedenken.” Hij zit in de examenklas van het vwo op het Heerbeeck College en heeft een pakket met veel exacte vakken. Wat hij gaat doen als hij zijn diploma op zak heeft, daar is hij nog niet helemaal uit. Hij is goed in toegepaste wiskunde, dus die studie is ook een optie. In zijn omgeving hoort hij vaak dat het natuurlijk vanzelfsprekend is dat hij voor de muziek zal kiezen, gezien de prijzen die hij al behaald heeft. Maar hij verkeert zelf in dubio, al ligt zijn hart nadrukkelijk bij de muziek. Een leven als componist is een onzekerder bestaan dan als wetenschapper. Componeren en wiskunde hebben volgens Jasper wel een overeenkomst en dat is het analytisch aspect. Dat is wat hem in beide zo aanspreekt.
De werken die de scholier componeert vallen onder het genre hedendaagse klassieke muziek of postmodernisme. “Inderdaad, dat is geen dagelijkse muziek, het is een niche. Componisten die mij inspireren zijn bijvoorbeeld Beethoven en Brahms, dat is logisch als je klassieke muziek studeert. En van de moderne componisten zijn dat onder meer Thomas Adès, Wolfgang Rihm, Tristan Murail, Per Nørgård en Michael Jarrell. Als ik die muziek hoor wil ik meteen gaan schrijven.”
Schrijven begint met een idee, vaak achter de piano. Maar lang niet alle ideeën halen de eindstreep. “Het mislukt heel vaak, maar als je eenmaal een idee hebt dat goed werkt dan gaat dat vrij snel. In een paar weken werk ik het uit.” Dat uitwerken op bladmuziek doet hij op de computer want dat is handiger dan ‘ouderwets’ aan de slag te gaan met pen en papier. Zijn composities bereiken niet het grote publiek, maar Jasper doet niet op voorhand concessies. Als zijn muziek toegankelijker is, zoals met zijn muziekstukken die hij instuurde voor het Tsjaikosvky Concours, dan is het omdat het op dat moment zo uitpakt.
Meespelen
Doorgaans schrijft Jasper alleen muziek, maar bij de wedstrijd van het Nederlands Blazers Ensemble moest hij zelf als pianist meespelen met het gezelschap. Dat maakte hem een ervaring rijker. “Hedendaagse klassieke muziek is best lastig voor de spelers. Als je mee moet spelen ervaar je zelf hoe moeilijk het is. Maar ze hebben bij het Nederlandse Blazers Ensemble hele goede spelers.”
Financieel leveren de prijzen zo goed als niets op, maar ze zetten de winnaar wel in de schijnwerper en dat levert bekendheid op. Bij het Nederlands Blazers Ensemble won Jasper de zogeheten Conservatoriumprijs. Hij mag een compositie schrijven voor het Nieuw Europees Ensemble dat in de zomer op een muziekfestival wordt uitgevoerd. En hij mag een les volgen bij een docent naar keuze in Nederland.
Want meer dan een instituut is een bepaalde docent essentieel voor de verdere muzikale ontwikkeling. Als hij inderdaad voor de muziek kiest, wil hij zijn opleiding gaan doen bij een docent aan de universiteit van Wenen, Berlijn of Helsinki.
Nederlands Blazers Ensemble
Onder de naam Op weg naar het Nieuwjaarsconcert organiseert het Nederlands Blazers Ensemble elk jaar een competitie voor het beste muziekstuk, geschreven door (piep)jonge componisten. Jaarlijks zijn er zo’n honderd deelnemers. De wedstrijd blijkt een springplank voor serieus componeertalent. Het werk van de winnaars wordt op Nieuwjaardag uitgevoerd door het Nederlands Blazers Ensemble in het Concertgebouw in Amsterdam. Het concert is te zien op tv en via livestream. Meer informatie op de website nbe.nl Het gezelschap geeft, onder voorbehoud, op 22 januari 2020 twee concerten in Theaters Tilburg onder de titel ‘Lach, huil, bid & bemin’.
www.nbe.nl
© Brabant Cultureel 2020
Een uitvoering van de compositie ‘Planten van Pijper’ van Jasper de Bock op het Prinses Christina Compositie Concours 2020
Jasper de Bock achter de piano bij de uitvoering zijn compositie ‘Hij bleef liggen’ voor (en met) het Nederlands Blazers Ensemble.