door JACE van de Ven
‘Op 23 maart 2011 kreeg ik om 16.00 uur in Eindhoven de diagnose ASS. Er vielen een aantal puzzelstukjes in elkaar. Ik realiseerde me waarom er soms zaken fout liepen in mijn leven’, schrijft Frans August Brocatus in het voorwoord van zijn juist verschenen bundeling korte prozaschetsen Gevonden Voorwerpen.
Onmiddellijk na de diagnose stelt hij vast dat hij door die autistische aandoening veel zaken in een ander perspectief ziet of dingen opmerkt die aan anderen voorbijgaan. Prima toch, denk ik, een zekere mate van autisme is voor een schrijver niet per se een nadeel. Sterker nog, het kan, indien er functioneel gebruik van gemaakt wordt, een extra zijn.
Neem Brocatus, hij beschrijft in zijn bundel vijftig levenloze dingen in alfabetische volgorde: agenda, ansichtkaart, aquarel, auto, enzovoort. Dat doet hij met oog voor details die hij nuchter registreert. Hij blijft daarbij bij het ding zelf. Een ansichtkaart brengt hem niet naar de verloren geliefde die hem verstuurde of via allerlei associaties bij andere dingen of gebeurtenissen. Mij trof die ongecompliceerde aanpak, ze brengt een compactheid met zich mee die aangenaam aandoet. Het voorwerp blijft wat het is, maar wordt tegelijk een baken op het levenspad van de auteur.
‘Elke ochtend als ik opsta loop ik naar mijn kamer en begroet ze. Net zoals in het gedicht Marc groet ’s morgens de dingen van de dichter Paul van Ostaijen’, schrijft Brocatus. In die context krijgen de dingen om hem heen een ziel en lijkt de lezer dat al lezend niet meer dan normaal.
Frans August Brocatus (Wuustwezel 1957) is Belg van geboorte, maar woont al meer dan drie decennia in Chaam en geniet zowel in België als in Noord-Brabant in kringen van geïnteresseerden bekendheid als dichter. Zijn gedichten zijn lezenswaard. Hij schreef al eens een roman die ik nooit gelezen heb, maar, zoals mij nu blijkt uit de hier besproken publicatie, bereikt hij als prozaïst ook een aanvaardbaar niveau.
Even functioneel als het geschreven is, is Gevonden Voorwerpen geïllustreerd door Laura Zandbergen. Zij blijft in haar verbeelding vlakbij het beschrevene. Daar is mogelijk met opzet voor gekozen, maar het maakt het geheel wel een beetje dubbel. Van mij had het iets brutaler gemogen, alsof het beschrevene niet meer dan een aanleiding was om zelf op avontuur te gaan. Hoewel ik me kan voorstellen dat anderen vinden dat deze nauwgezetheid juist uitstekend past bij het onderwerp autisme dat in dit boekje verbeeld wil worden.
Iedereen heeft autistische trekken. Ik waarschijnlijk ook, want het viel me op dat bij de inhoudsweergave de vijftig beschreven voorwerpen in twee rijtjes van vijfentwintig staan weergegeven, waarbij één rijtje iets langer is, omdat Centrale Verwarming (CV) niet op één regel kon. Met het vermelden van alleen CV, dat wel op één regel kan, was alles precies passend geweest. Of maalt een autist daar niet om? En waarom geen tweeënvijftig voorwerpen in plaats van vijftig? Bij tweeënvijftig had je er voor elke week van het jaar eentje gehad. Lijkt me lekker dwangmatig.
Nee, laat ik geen grapjes proberen te maken, maar u nog iets vertellen over de uitgeverij die Gevonden Voorwerpen op de markt brengt: Ambilicious. Achter deze naam zitten Inanna en Peter van den Berg uit Kalmthout en Louise de Vos uit Breda. De uitgeverij bestaat intussen een jaar of vijf en gaf al ongeveer honderd boeken uit. Een beetje verbaasd dat ik nog nooit van hen gehoord had, zocht ik contact en stuitte op een ijverig team dat enthousiast bezig is om een podium te vinden voor aan hen toegestuurde verhalen die ze de moeite waard vinden.
> uitgever > academie > studio
Omdat het in nogal wat gevallen gaat om debuterende auteurs die hun vorm nog niet altijd gevonden hebben, kent Ambilicious naast de uitgeverij ook een academie die auteurs ondersteunt in de ontwikkeling van hun schrijverschap. Als derde poot van de organisatie is er een studio waarin schrijvers zich kunnen bekwamen in illustreren, maar vooral in de kunde om via beeld en geluid het verhaal dat ze willen uitbrengen te ondersteunen en onder de aandacht te brengen. Aldus worden er met hulp van Ambilicious niet alleen boeken gemaakt, maar ook films en animaties. Tot slot is er een webwinkel om dat alles aan de man te brengen.
De lijst van Ambilicious-auteurs doorkijkend, stuit ik voornamelijk op mij onbekende namen die boeken schrijven in allerlei genres: literair, detectives, sciencefiction, jeugdromans enzovoort. ‘Al onze schrijvers hebben een speciaal plekje in ons hart’, vertelt Inanna van den Berg als ik haar vraag iets meer over de uitgaven te vertellen.
Van de namen die zij noemt onthoud ik Cliff de Rouw, een Bossche onderwijzer die onlangs onder het pseudoniem Meester Cliff debuteerde met het boek Nachtmissies. Een andere recente uitgave is Udo de uitvinder, een kinderboek door Patrick Visscher, geïllustreerd door Ferry Segers. Ferry is een van de mensen die de beeldende opleiding van Ambilicious volgt en op weg is een van de huisillustratoren van de uitgeverij te worden. Hij tekent bijvoorbeeld een strip in het nieuwsblad van de uitgeverij, Ambi-Flits. Ook is Inanna enthousiast over Terrence Lauerhohn, Bosschenaar van geboorte. ‘Hij heeft een duistere schrijfstem, die je of waardeert of juist niet’, verklaart zij geheimzinnig.
© Brabant Cultureel 2020