Het Nederlands Fotomuseum publiceerde samen met de Eindhovense uitgeverij Lecturis het boek ‘Sterke verhalen’. Extra aandacht krijgt daarin Hein Wertheimer, de uit Waalre afkomstige amateurfotograaf wiens vermogen de basis legde voor het fotomuseum.
door Joep Eijkens
In het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam loopt tot en met 30 augustus 2020 de tentoonstelling Sterke verhalen. Bij gelegenheid daarvan verscheen een boek met dezelfde titel, uitgegeven in samenwerking met de Eindhovense uitgeverij Lecturis. Tentoonstelling en boek geven een aardige indruk van de immense rijkdom van de museumcollectie. Die omvat maar liefst 5,6 miljoen foto’s, boeken en andere objecten.
Net zoals de tentoonstelling telt het boek tien hoofdstukken waarin zulke uiteenlopende thema’s aan de orde komen als macht, migratie, naakt en voetbal. Steeds wordt het thema belicht aan de hand van twee fotoseries van twee fotografen die op verschillende manieren te werk gaan. Zo worden bij het thema van het Nederlandse landschap de foto’s van Cas Oorthuys geplaatst tegenover die van Hans Aarsman, bekend geworden door zijn boek Hollandse Taferelen.
En zo zien we bij het hoofdstuk over migratie enerzijds de foto’s die Ata Kando in 1956 maakte van Hongaarse vluchtelingen, anderzijds foto’s van Afrikaanse vluchtelingen in Spanje, bijna een halve eeuw later gemaakt door haar leerling Ad van Denderen.
Concentratiekampen
Alleen in het eerste hoofdstuk is de schijnwerper slechts gericht op één fotograaf, de amateurfotograaf Hein Wertheimer (1913-1997), Maar dat is ook een verhaal apart, een bijzonder sterk verhaal zoals mag blijken uit de volgende beknopte samenvatting. Wertheimer, die lang in Waalre woonde, overleefde de concentratiekampen van Auschwitz en Dachau, werkte als juridisch medewerker bij Philips en eindigde zijn professionele loopbaan als bijzonder hoogleraar rechtswetenschappen aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Hij was lid van Eindhovense fotoclubs en maakte talloze foto’s tijdens zijn vele reizen. In zijn werk toont hij zich een uitgesproken vertegenwoordiger van de humanistische fotografie in de sfeer van Henri Cartier-Bresson en Robert Doisneau.
© Hein Wertheimer / Nederlands Fotomuseum
Wertheimer liet een vermogen van 22 miljoen gulden na met de testamentaire bepaling dat het geld bestemd was voor de ‘oprichting en instandhouding van een Nederlands fotomuseum’. Er ontbrandde over de vestigingsplaats een vinnige strijd tussen Amsterdam en Rotterdam, die werd gewonnen door de havenstad.
Verrijken
‘De tentoonstelling Sterke verhalen past in de nieuwe koers van het museum waarbij fotografie uit Nederland centraal staat en in het bijzonder de rijke museumcollectie’, zo laat het museum in een persbericht weten. De fotografie wordt steeds geplaatst in een ‘actuele context’, voegt men daaraan toe. ‘We verzamelen en tonen fotografie die reflecteert op de wereld. Zo verrijken we het leven van mensen met visuele verhalen die ertoe doen.’
Sterke verhalen wordt tevens gepresenteerd als het middendeel van een drieluik. Ging het eerste luik over de restauratie van het kleurenwerk van Ed van der Elsken, in het derde luik worden iconen uit de geschiedenis van de Nederlandse fotografie bijeengebracht onder de naam Eregalerij. Het is de bedoeling dat deze permanente tentoonstelling volgend jaar open gaat.
Het boek Sterke verhalen is het eerste deel in een geplande reeks over de collectie van het Nederlands Fotomuseum.
Sterke verhalen uit de rijke collectie van het Nederlands Fotomuseum, t/m 30 augustus 2020 in het Nederlands Fotomuseum, Rotterdam.
Birgit Donker en Frits Gierstberg, Sterke verhalen uit de rijke collectie van het Nederlands Fotomuseum. Rotterdam: Nederlands Fotomuseum / Eindhoven: Lecturis 2020, 108 pp., ISBN 978-94-6226-230-0, hb., € 29,95.
Foto boven dit artikel: Sonja Wertheimer in het amfitheater van Orange, Frankrijk (1956). Foto: Hein Wertheimer. Collectie Nederlands Fotomuseum.