Tot de vele sectoren die hard geraakt worden door de coronacrisis behoren ook de podiumkunsten, waaronder de theaters. Zij hebben een dringende oproep gedaan aan het kabinet om een noodfonds op te richten. Daarnaast hopen ze op een coulante houding van bezoekers die al een kaartje voor een voorstelling hebben gekocht, zegt directeur Sjoert Bossers van theater De Schalm in Veldhoven.
door Emmanuel Naaijkens
Er hangt een onwezenlijke sfeer in theater De Schalm in Veldhoven. Vrijwel doodse stilte terwijl het eigenlijk een drukte van belang zou moeten zijn. De deuren van het theater zijn gesloten, net als bij de ongeveer zestig andere kleine en (middel)grote theaters die Noord-Brabant telt. Op 13 maart 2020 kondigde het kabinet nieuwe maatregelen af ter bestrijding van de coronacrisis. Tien dagen later volgde het besluit om in ieder geval tot 1 juni alle grote evenementen te verbieden. Maatregelen die ook voor de culturele sector, waaronder de theaters, verstrekkende gevolgen hebben.
Geschrapt
“Van de ene op de andere dag viel onze omzet terug naar nul”, zegt directeur Sjoert Bossers van De Schalm. Voorstellingen van bijvoorbeeld Javier Guzman, Paul Haenen, The Royal Moscow Ballet, The Legends, Meisjes van de Wijsjes en Jihad van de Liefde werden gecanceld. En ook de preview – de presentatie van het programma van het nieuwe seizoen – is geschrapt.
De zorgen zijn groot bij Bossers en zijn collega’s. “De kosten lopen gewoon door, voor het personeel, de exploitatie van het gebouw, noem maar op.” En hoe overleven artiesten en gezelschappen deze klap, en niet te vergeten de impresariaten? “Artiesten zijn vaak zzp’ers met een bescheiden inkomen en weinig reserves.”
Brandbrief
De VSCD, brancheorganisatie van onder meer concert- en theaterpodia, heeft een brandbrief gestuurd aan het kabinet waarin wordt aangedrongen op de oprichting van een noodfonds. [Zie brief onderaan.] De kleinere theaters zijn overigens niet aangesloten bij het VSCD, omdat een vereiste is dat minimaal veertig professionele voorstellingen per jaar geprogrammeerd moeten worden. Bijna een derde van de theaters in Noord-Brabant, waaronder De Schalm, is lid. Daarnaast is er, onder de paraplu van de VSCD, het overlegplatform ZeBraLim van zuidelijke theaterdirecties.
Ook de bezoekers kunnen helpen hun lokale theater overeind te houden. Voor veel voorstellingen zijn al kaartjes verkocht en dus vooruit betaald. Als bezoekers nu massaal terugbetaling willen van hun geld, komen de theaters in acute nood. “Bezoekers hebben dat recht, ook al is er sprake van overmacht. Wettelijk is de positie van consumenten erg sterk”, zegt Bossers. De theaterdirecteuren hopen echter op coulance en begrip van hun bezoekers. “Het aantal mensen dat gebeld heeft over het gekochte kaartje is overigens op een hand te tellen.” De theaters die zijn aangesloten bij de VSCD hebben trouwens besloten om nog niet tot restitutie over te gaan, in afwachting van het overleg met de overheid.
Geldig
Het is niet zo dat mensen die al een kaartje gereserveerd hebben, hun geld kwijt zijn. “We proberen de voorstellingen die niet doorgaan op een ander moment te plannen, de kaartjes blijven geldig.” Dat is nog wel een hele puzzel, legt Bossers uit. Het programma voor het nieuwe seizoen ligt bij alle theaters al vast en het is niet gemakkelijk om daar verschuivingen in aan te brengen. En dan is er nog de onzekerheid of artiesten die al gecontracteerd zijn, de crisis financieel hebben overleefd. Verplaatsing van voorstellingen naar de zomermaanden is ook een optie, gesteld dat de maatregelen van de overheid dan versoepeld zijn. Maar veel mensen zijn dan waarschijnlijk op vakantie. Vragen te over dus.
Net als meer van zijn collega’s is Bossers op zoek naar creatieve oplossingen om de leemte te vullen. De Schalm maakt sinds anderhalf jaar videoregistraties van optredens in het eigen theater. Met dat initiatief loopt het Veldhovense theater voorop in de cultuursector. “We zijn daarmee begonnen om via livestreaming bewoners van verzorgingstehuizen ook te laten genieten van het programma dat wij bieden.” Die opnamen worden gemaakt met vier camera’s die allemaal vanuit een regiekamer zijn te bedienen. En de beelden komen ook ter beschikking van de artiesten die bijvoorbeeld hun eigen optreden willen evalueren.
Theater Thuis
Onder de naam Theater Thuis plaatst De Schalm deze videoregistraties op zijn website, elke week een andere voorstelling. De primeur is voor de schlagershow Hanssi Kaiser. Aan de kijkers wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd. Het gaat overigens vooralsnog alleen om opnamen van lokale voorstellingen. Met professionele artiesten wordt nog overlegd.
Een ander idee is om artiesten te laten optreden in De Schalm, met in achtneming van de veiligheidsmaatregelen, dus zonder publiek, en de beelden daarvan live te streamen. Maar dat plan verkeert nog in een pril stadium, benadrukt Bossers. En het zal dan niet te zien zijn via YouTube of Vimeo, alleen via de website van De Schalm.
Culturele sector dringt bij kabinet aan op noodfonds
Theaters online
Veel theaters bieden vanwege de coronacrisis op hun website een digitaal programma. Of verwijzen de bezoekers naar sites waar voorstellingen te vinden zijn.
Theater aan de Parade in Den Bosch zet elke avond om klokslag 20.00 uur een nieuwe video klaar. Het kan daarbij gaan om een al eerder opgenomen voorstelling, maar ook om speciaal voor deze gelegenheid gemaakte opnamen. Zoals van zangeres en actrice Renée van Wegberg, die een ode brengt aan de onlangs overleden Liesbeth List.
© Brabant Cultureel 2020