Achttien heet een voorstelling van Het Zuidelijk Toneel. Over jongeren die 18 jaar oud worden en wat dat speciaal betekent voor asielzoekers van die leeftijd. Brabant Cultureel heeft Evy Lasschuit gevraagd een recensie te maken over deze productie. Ze is niet alleen geïnteresseerd in theater, maar behoort tot de besproken groep: ze hoopt zelf binnenkort ook haar 18e verjaardag te vieren.
door Evy Lasschuit
Kort samengevat laat Achttien vooral een warboel zien van standpunten en veel gaten in ons migratiesysteem. De voorstelling van Het Zuidelijk Toneel was bedoeld als een documentaire voorstelling, met de focus op achttienjarigen met een migratieachtergrond. In de onderzoeksfase hebben de makers echter besloten het hele migratieprobleem en -stelsel er bij te betrekken.
We worden verwelkomd met een gemixte versie van het liedje “We are the world” en vier dansende spelers met verkeershesjes aan. Allen in een vierkant houten hokje midden op het toneel. De verschillende post it’s verraden het onderwerp al; ze zeggen: “ongelijkheid en migratie”.
Verder zien we achttien verschillende neon borden met koptelefoons. Deze zullen later in de voorstelling worden gebruikt om achttien gesprekken te laten horen. Interviews die Het Zuidelijk Toneel hield met mensen die betrokken zijn bij dit probleem, zoals advocaten, buddy’s, Nidos of de Dienst Terugkeer en Vertrek. Toepasselijk, maar verder komt er in de voorstelling maar weinig terug van het oorspronkelijke thema. Namelijk: achttien worden.
Alle spelers hebben ook een eigen relatie tot het onderwerp, de één heeft vrijwilligerswerk gedaan in Griekenland, de ander is sociaal werker. Tijdens de voorstelling stappen de spelers regelmatig uit het rollenspel en vertellen ze hun persoonlijke verhaal. Deze mengen echter maar moeilijk met de standpunten en verhalen van de geïnterviewden.
Er wordt tijdens de voorstelling een “live podcast” opgenomen. We zien de spelers één voor één de koptelefoons opzetten om zo de mening van de desbetreffende geïnterviewde naar voren te laten komen. Dit gaat gepaard met accenten en typetjes, die het aardig maken om te blijven kijken. Serin Utlu zit in het midden, volgt de interviews via haar podcast en geeft hierop het nodige commentaar. Alle standpunten van de interviews komen over als onverschillig en op kritische vragen blijft het antwoord uit. Deze onverschilligheid geeft misschien ook het echte probleem aan.
We horen verhalen over jongeren die bij 17,5 jaar “verdwijnen” en die liegen over hun leeftijd of geaardheid, om zo meer kans te maken op een verblijfsvergunning. De persoonlijke verhalen van de spelers maken nog het meeste indruk in de warboel van meningen, standpunten en vraagstukken.
Aan het einde lichten alle neonborden op en horen we de echte interviews met zinnen die net door de spelers zijn verwoord. Dit is een moment waarop ik me realiseer dat de scherpe, onverschillige zinnen ook echt gezegd en gemeend worden. Dit is de climax van het stuk.
De voorstelling is nauwelijks fysiek, de focus ligt echt op het tekstuele. Er komen wel sterke zinnen voorbij zoals: “Het systeem is lek” of “Als jullie even jullie neoliberale agenda opzij durven zetten.”
Al met al is Achttien een maatschappijkritische voorstelling met weinig vernieuwende aspecten. Wel is het een verhaal dat, zoals de aankondiging zegt, te weinig wordt verteld.
Regie: Bram Jansen. Gespeeld door Soufiane Moussouli, Angelo Schuurmans, Zineb Fallouk en Serin Utlu. Gezien in Eindhoven, Pand P op 27 februari.
De voorstelling is woensdag 5 en donderdag 6 maart nog te zien in Oss (Theater De Groene Engel).
https://hzt.nl/speelt/achttien
Lees ook op Brabant Cultureel:
Evy Lasschuit is zestien jaar en studeert af met theater over autisme/
Scherp geanalyseerd, goed opgeschreven