Marieke Peters begon met schilderen op doek en zeefdrukken op papier, maar paste deze technieken al gauw in combinatie toe en ook op andere ondergronden zoals hout, glas en keramiek. Voor al deze technieken en materialen is haar mooie atelier in Willem Twee in ’s-Hertogenbosch eigenlijk alweer te klein.
door Irma van Bommel
Na haar opleiding aan AKV|St. Joost in ’s-Hertogenbosch ging Marieke Peters (1977) aan de slag als illustrator. Na een jaar gaf zij er echter de voorkeur aan om als autonoom kunstenaar verder te gaan. Schilderen op doek en zeefdrukken maken deed ze al en die technieken en materialen is ze gaan combineren. Al snel ging zij ook oud hout als drager gebruiken. Ze gebruikt alleen oud hout, geen nieuw hout, omdat dat “veel karakter in zich heeft”.
In haar werk is het verhalende aspect belangrijk. “Twintig jaar geleden maakte ik zeefdrukken van lege ruimtes waarbij je de menselijke aanwezigheid voelt. Daarna ben ik de mens alleenstaand in een ruimte of in de natuur gaan afbeelden. Mijn werk heeft een poëtische en een duistere kant. Mijn werk gaat over identiteit, je open stellen, maar ook over kwetsbaarheid. Mensen zien erin wat ze willen; ze hebben hun eigen associaties. Een beeld van een vrouw alleen kan wijzen op zelfstandigheid, maar ook op kwetsbaarheid. Een beeld van een kind alleen kan duiden op onschuld, maar kan ook worden geassocieerd met bedreiging. Hoe een beeld wordt geïnterpreteerd, zegt iets over de persoon, over zijn of haar psyche en ook iets over de maatschappij, de tijdgeest. Dat fascineert mij. Het is mooi om te zien dat mijn werk wat losmaakt bij mensen. Mijn werk kan een aanleiding zijn om te praten over verlies en verdriet.”
“Ik beeld de mens alleenstaand af, maar eigenlijk gaat het over hoe je je verhoudt tot anderen. Hoe je je beweegt in deze complexe wereld.” Vijftien jaar geleden begon Peters oude foto’s te verzamelen, uit de jaren twintig, dertig en veertig. Via Marktplaats kocht zij oude familiealbums. Albums waarin soms hele familiegeschiedenissen te zien zijn en waarin je personen kunt volgen van baby tot bejaarde. “Verhoudingen tussen mensen vind ik interessant.” Aanvankelijk maakte Peters gebruik van bestaand beeld, van de foto’s die zij vond in de familiealbums. Later is ze zelf gaan fotograferen, maar met behoud van de nostalgie en melancholie van de oude foto’s.
De foto’s drukte ze via een zeefdruktechniek af op hout en later ook op keramiek. Met keramiek kwam ze in aanraking doordat verzamelaar-curator Frank van der Linden haar vroeg voor zijn bekende vazenproject (de Vaasotheek), waarvoor hij circa honderd kunstenaars benaderde. Ieder kreeg van hem een standaard vaas en Peters bewerkte deze met glazuren en keramische transfers. Nu maakt zij haar eigen mallen voor keramische objecten.
Met glas kwam ze bij toeval in aanraking, via beeldend kunstenaar Marc Mulders. Hij bracht haar op het idee om eens met glas te werken. Peters had zo haar bedenkingen vanwege de kosten, maar Mulders nodigde haar uit in zijn glasatelier. Daar kon zij experimenteren met laagjes glas en daar ontstonden de prototypes van de glasblokken waarmee zij inmiddels naam heeft gemaakt. Daarna heeft ze een periode in het nieuwe Glaslab in ’s-Hertogenbosch gewerkt en inmiddels heeft ze haar eigen glasoven aangeschaft.
In het Glaslab experimenteerde Peters, met steun van het particuliere fonds AuntArt, met luchtbellen. Zij onderzocht hoe verschillende materialen en technieken, zoals airbrush, pen, kwast, bellenpoeders en bakpoeder effect hebben op het ontstaan van grote en kleine luchtbellen. Nu heeft ze een verzameling aan gedocumenteerde proeven op glasplaatjes om later toe te passen. Met het Glaslab wisselt Peters ook ervaringen uit. Zij vertelt hen over haar kennis van zeefdruk. Ze heeft immers veel ervaring met het maken van zeefdrukken op papier, doek, hout en sinds kort ook op glas. Het Glaslab helpt haar met technische zaken zoals het bepalen van de stookcurve (het stookprogramma), fusen (versmelten in een glasoven) en slumpen (laten vervormen van glas in de oven). Voor de expositie ‘Oud hout’ bij Museum ’t oude Slot in Veldhoven in het voorjaar van 2019 was Peters naar Leerdam gegaan om glas te laten blazen in de vorm van een druppel. Het glas werd door een medewerker geblazen, Peters bepaalde de vorm door met speciale ovenwanten aan de glasbel op te vangen en tegendruk te geven.
De kleine glasblokken van zeven bij acht centimeter zijn opgebouwd uit maar liefst achttien lagen glas. Op iedere glaslaag is iets anders aangebracht en iedere laag gaat gedurende een dag de oven in. Dan worden alle lagen op elkaar in een mal geplaatst en met de mal drie dagen in de oven gezet. De hoekjes van de bovenste laag worden afgerond zoals de hoeken van een kussen. Het is een bewerkelijk proces, maar het heeft als resultaat dat er veel diepte in het werk ontstaat.
In het Glasmuseum in Leerdam is het werk Inside garden van Marieke Peters te zien: een tableau van 24 grote glasblokken (van 127 bij 95 bij 4 cm). Ieder blok bestaat uit acht lagen, waarbij op elke glaslaag iets anders is aangebracht, een schildering, een gezeefdrukte foto en verschillende bellenpoeders. De blokken zijn zwaar en moesten met stalen strips worden opgehangen. Bij het maken hoort ook dat je nadenkt over de presentatie, dat je oplossingen aandraagt voor bevestigingen, vindt Peters. Zo bedacht zij voor de kleine glasblokken een houder voor aan de wand en een houten blokje als sokkel met een ledlampje erin. Als je het glasblok over het houten blokje verschuift, zorgt het lampje voor een ander effect. Doordat verschillende figuren op afzonderlijke glasplaatjes zijn aangebracht, verandert dan namelijk het beeld.
Peters mag dan kleine luchtbellen in haar werk aanbrengen, de grote onregelmatige luchtbellen die ongevraagd ontstaan bij grote glasplaten, wil ze juist niet en deze zijn moeilijk te verwijderen. Daarom is werken met kleine glasplaten fijner om het proces onder controle te krijgen. Maar het werken in lagen op groter formaat staat nog wel op haar verlanglijstje. Dat haar werk nu in het Glasmuseum in Leerdam hangt, is bijzonder. Peters is immers geen glaskunstenaar zoals andere exposanten. “Ik ben geen glaskunstenaar, ik gebruik glas in mijn werk.” Aan het tableau voor Leerdam heeft ze een jaar gewerkt. De oven is alleen al voor dit ene project zo’n 250 keer aan geweest.
Voor een expositie in Waalwijk is zij gevraagd om een nieuw werk met glas en zeefdruk te maken. Dat werd een glas-in-loodraam van fused glas in combinatie met zeefdruk. Het is haar eerste glas-in-loodraam. Het komt vrij in de ruimte te hangen. Glas-in-lood werd vroeger veelvuldig toegepast voor kerkramen en met deze expositie wordt gezocht naar nieuwe toepassingen en nieuwe bestemmingen.
Peters gebruikt verschillende materialen, maar in feite steeds dezelfde technieken: schilderen en zeefdrukken of aanverwante druktechniek. Daarmee heeft ze een eigen, onderscheidend handschrift ontwikkeld.
Korte film gemaakt door DOCWERK | van Osch films
‘GLAS IN ZICHT – INSIDE GARDEN’
expositie van Marieke Peters
Nationaal Glasmuseum Leerdam
t/m 3 november 2019
EXPOSITIE GRACHTENGALERIE UTRECHT
t/m 14 oktober 2019
2 t/m 6 oktober 2019
EXPOSITIE ‘PANTA RHEI’ HUIS VAN WAALWIJK
5 t/m 20 oktober 2019
© Brabant Cultureel 2019
Het prachtige glas-in-lood-raam van Marieke Peters is tot en met 20 oktober in de Raadszaal te bewonderen op de unieke grafiekexpositie in Rijksmonument Kropholler- Huis van Waalwijk – Raadhuisplein 2 – 5141KG Waalwijk.
Temidden van veel meer grafische kunst in de prachtige ambiance van dit historische gebouw, over verandering en ontwikkeling….