Het Vincent van GoghHuis in Zundert houdt de herinnering aan Van Gogh levend door telkens hedendaagse kunstenaars uit te nodigen zich te laten inspireren door Van Gogh. Ronald Zuurmond en Jacco Olivier kozen ‘De schilder op weg naar Tarascon’ als uitgangspunt om zelf met onderwerpen als ‘op weg zijn’ en ‘zwoegen’ aan de gang te gaan.
door Irma van Bommel
Van Goghs schilderij De schilder op weg naar Tarascon (1888) vormde de inspiratiebron voor de huidige expositie van Ronald Zuurmond (1964) en Jacco Olivier (1972). Het werk is in de Tweede Wereldoorlog verloren gegaan, maar kleurenreproducties zijn er nog wel. Daarom is bekend hoe het eruit zag. Op het schilderij beeldde Van Gogh zichzelf uit, schilderbenodigdheden met zich meedragend en lopend in een laan met een korenveld op de achtergrond. Maar wat het meest opvalt is de donkere schaduw die hij lijkt voort te slepen. Het beeld van de schilder op weg, niet alleen letterlijk maar juist ook figuurlijk, sprak bij menig kunstenaar tot de verbeelding. Francis Bacon maakte een aantal studies naar aanleiding van dit werk en zag hierin het beeld van een gekwelde kunstenaar.
Ook Zuurmond liet zich inspireren door ‘de schilder op weg’ en dan vooral in de zin van de zoekende kunstenaar. Maar hij maakte ook letterlijke verwijzingen naar dit werk van Van Gogh in de vorm van enkele collages, die hij speciaal voor deze expositie maakte. Dat Zuurmond hier kiest voor een collagetechniek met diverse materialen en niet voor schilderkunst is opvallend. Maar Zuurmond maakte eerder collages en hierin zien we een andere kant van de kunstenaar. In zijn collages speelt hij met het effect van vorm en restvorm.
Hoe anders zijn zijn schilderijen, waarbij hij schraal opgebrachte verf afwisselt met pasteus opgebrachte verf. Voor deze expositie heeft hij gekozen voor voorstellingen van plantvormen, recent en ouder werk. Een goede keuze, want ze combineren mooi met de animatiefilms van Olivier. En door ouder en recent werk te tonen, geeft hij ook een beeld van de weg die hij als kunstenaar heeft afgelegd.
Bij animatiefilms denk je aan tekenfilms of films met kleipoppetjes. Dat Olivier animaties maakt met eigen schilderingen als basis, is een verrassing. Schilderkunst als basis voor animatiefilms is vrij uitzonderlijk. In de film Loving Vincent (2017) werd gebruik gemaakt van schilderkunst. In deze film komen de schilderijen van Van Gogh tot leven. Vele kunstenaars hebben hieraan gewerkt, in de stijl van Van Gogh. Olivier komt met eigen verhalen en ook met een eigen schetsmatige stijl van schilderen.
In de films van Olivier word je geconfronteerd met het materiaal verf, je ziet bijvoorbeeld een geschilderde voorstelling van een kolibrie, maar door het bewegende beeld word je het verhaal ingetrokken. Langslopen is geen optie, je moet de filmpjes van begin tot eind bekijken. Het filmpje Zuidland ontvouwt zich als een boekrol van links naar rechts. Je loop als het ware steeds verder het eiland op. Het eiland lijkt onbewoond, totdat je je bespied voelt. Overal doemen ogen op in het landschap en plotseling word je geconfronteerd met paasbeelden. Ook een filmpje van een kevertje spreekt tot de verbeelding. Het kevertje ligt op zijn rug te spartelen, urenlang. Je ziet dat het avond wordt en nacht. Je leeft met hem mee. Uiteindelijk komt hij toch weer op zijn pootjes terecht, na lang zwoegen.
Ronald Zuurmond & Jacco Olivier
‘De schilder op weg’
t/m 29 september 2019
Vincent van GoghHuis in Zundert
© Brabant Cultureel 2019