“Dat uitzicht, die lijnen, die zon.” Huib Fens schreef de gedichten in zijn nieuwe bundel ‘Buitenland’ tijdens buitenlandse reizen en schrijfresidenties. Hij schrijft beeldend en vol sfeer, doet verslag van wat hij observeert en ondergaat. “Je hoort je hartslag. De mobiel mompelt wat in zijn slaap.”
door Corien Ligtenberg
Huib Fens (Breda 1954) is beeldend kunstenaar en dichter. Een deel van de week werkt hij als docent aan de Fontys Academie voor Beeldende Vorming in Tilburg. De rest van de tijd is hij te vinden in zijn atelier of in de schrijfkamer in zijn huis net over de grens in België. Toen hij er achttien jaar geleden kwam wonen, verbouwde hij de kippenschuur achter het huis tot atelier. Voor het licht en het mooie uitzicht verving hij de achterwand door een glazen gevel en hij zette er een grote houtkachel in. Tegen een wand staat een grote tafel met verf, kwasten, een palet, en op een kast waakt een beeldje van Johannes de Doper. Muziek klinkt door de ruimte. Fens: “Als ik schilder heb ik muziek nodig die me kritisch houdt, het moet niet te makkelijk zijn. Ik luister meestal jazz of indië.” Aan de muur hangen foto’s van landschappen en schetsen. En overal schilderijen. Fens: “Ik maak veel. Op het moment schilder ik vooral abstracten.” Ze roepen vage associaties met het landschap op.
Geworteld
Fens: “Schilderen vraagt een ander soort gesteldheid dan dichten. Het verschil? Poëzie maken kan altijd, overal. Elke start is goed. Als ik beeldende kunst maak, ben ik meer aan het studeren op iets. Dat is echt een werkproces. Poëzie heeft een veel directere connectie met wat je raakt; iets zet je aan om te gaan schrijven. Dat werkt zuiverend en soms kan je er iets mee. Dat je je uit, maar dat het ook waardevol materiaal oplevert. Voor mij is poëzie directer gekoppeld aan wat ik meemaak dan beeldende kunst. Poëzie moet in jezelf geworteld zitten.”
Fens publiceerde zijn eerste bundel, dichters, in 2010. In 2013 verscheen Van Masaccio tot Moeder, in 2015 De lucht tussen mijn kleren en een jaar later Capreolus. Na de dichtbundel Binnenland, in het voorjaar van 2018, verscheen eind 2018 Buitenland. Samen vormen die twee laatste bundels een tweeluik. Fens: “Ik had zo’n vijfhonderd gedichten liggen en wilde er iets mee doen. Binnenland geeft vooral weer wat zich in mij afspeelt. De gedichten uit Buitenland zijn ook echt in het buitenland geschreven.”
Wegleggen
Fens’ schrijfkamer is een heerlijke ruimte met een schrijfhoek, een luie bank, open haard, kunst en veel boeken. “Ik lees vooral poëzie. Dat is ook een opstart voor mijn eigen werk. Op dit moment lees ik de nieuwste bundel van Carol Ann Duffy, de Britse dichter des vaderlands. Soms moet ik dat even wegleggen, omdat het echt heftig is. Ik lees ook graag werk van de Ierse dichters Paul Durcan en Seamus Heaney. Ik kom graag in Ierland, ik houd van de hele sfeer daar. Ik heb er al een paar keer een residentie gedaan.”
“Landschap is belangrijk voor mij. Ik kom uit Breda en groeide op aan de rand van de stad. Ik herinner me de weilanden goed. Waar ik nu woon, word ik ook echt met het landschap geconfronteerd. Ik hoorde hier eens een vogel overvliegen – ik zag hem niet – en herkende zijn roep uit mijn jeugd in Breda. Het was een wulp. Dat geluid hangt voor mij samen met het begin van de zomer. Het gaat om al die landschappen.”
In de bundel Buitenland speelt het landschap – of beter nog: de omgeving, en wat die met hem doet – een belangrijke rol. Fens is een reiziger. De gedichten zijn gerangschikt naar de plaats waar ze zijn gemaakt – in Achill (Ierland), Wales, Sicilië, Noord-Italië en Turkije. Ze zijn vol sfeer en vaak observerend, beschrijven wat zich op dat moment aandient en hoe hij zich daartoe verhoudt. Zoals op het schutblad:
Het land verandert
voortdurend van kleur en vorm.
Ik sluit het gordijn.
Fens ziet een kauw, kraaien, de zee, ervaart de aantrekkende wind; verhaalt over afstand nemen en gemis, onrust en berusting. In Wachtwoord:
Elke keer dat wachtwoord typen
tegen een achtergrond
van zee en lucht,
potlood en krijt
hopend op een bericht
van wie je bent ontvlucht.
Onrust heeft het van rust
gewonnen. Je hoort
je hartslag. De mobiel
mompelt wat in zijn slaap.
Fens zoekt het niet in grote woorden of gebaren, maar heeft genoeg aan het kleine, het alledaagse, zoals in Slingerende wegen:
Slingerende wegen waarover
je met te hoge snelheid raast,
door andere auto’s achternagezeten,
je hoofd probeert wanhopig alles
in zich op te nemen waarvoor
je had moeten stoppen:
de vloed van gekleurd licht
over de heuvels, de dampende oksels
daartussen en het meer in de diepte.
Niemand verbood je af te remmen
en de P te volgen.
Niemand.
Introspectief
De poëzie in Binnenland heeft een andere lading, is meer introspectief. De gedichten zijn gegroepeerd onder koppen als Verwantschap, Liefde en verraad en Afscheid.
OOM JAN
Ik kan me het gezicht
van oom Jan
niet herinneren.
Ik leek sprekend
op hem, zeiden ze.
Zijn jeugdfoto hangt
op de wc. Hij kijkt
zelfzeker de lens in.
Een jonge arrogante
officier. Op een dag
stond hij voor me,
een oude man
met een hoed
in een dikke winterjas
(die mijn vader een paar
maanden later zou erven).
Zijn reusachtige schaduw
viel over me heen.
Dat is een echte Fens, zei hij
tegen mijn vader
die trots lachte.
Aalse Pers
Fens was jarenlang redacteur van poëzie-uitgeverij Wagner & Van Santen, die in 2011 ophield te bestaan. Die ervaring komt hem goed van pas bij de publicatie van zijn eigen werk. Hij gaf vier van zijn bundels in eigen beheer uit bij zijn uitgeverij de Aalse Pers. Het tweeluik Binnenland en Buitenland is uiterst zorgvuldig vormgegeven, gedrukt in een prettig lettertype op fraai papier met omslagen in complementaire kleuren. Op beide omslagen beeldend werk van eigen hand. Op Binnenland ‘Small Writing Table’, op Buitenland het abstracte ‘In mij groeide een ruimte 3’.
Fens stelt zijn beeldend werk niet vaak tentoon. “Exposeren vind ik gedoe. Het hoort er wel bij, want het is een afronding, net als publiceren. Maar het houdt me van mijn werk. Werken is het leukste.” Ook treedt hij zelden op met zijn gedichten. “Uiteindelijk gaat het erom dat de teksten worden gelezen. Schrijven gaat altijd door, elke dag.”
Uit Binnenland:
MH17
De bomen gekortwiekt,
daarna mijn handen laten rusten.
In het noorden hingen ballonnen
op grote afstand van elkaar,
ontkleurd door de kou
en de zon ging onder
met oranje vegen en een rode
gloed onder het donkerblauw.
De linden kregen donkere
haarscherpe contouren
en ik hoorde hoe terloops je zei
dat je lief uit de lucht was geschoten
en zag hoe je erbij keek.
De bundel ‘Buitenland’ is voor € 15,00 plus verzendkosten rechtstreeks te bestellen bij Huib Fens. Het duo-pakket ‘Binnenland’ / ‘Buitenland’ kost € 25,00 plus verzendkosten.
© Brabant Cultureel 2019